۶۰ درصد شركت‌ها با P/E بزرگ‌تر از ۱۰
محاسبه نسبت P/E، يكي از رايج‌ترين روش‌هاي بررسي ارزندگي سهام شركت در بازارهاي مالي، است. P/E كه نسبت قيمت به سود هر سهم است، نه تنها در بازار سرمايه ايران، بلكه در بسياري از بازارهاي مالي دنيا هم مورد استفاده سرمايه‌گذاران قرار مي‌گيرد.
محاسبه نسبت P/E، يكي از رايج‌ترين روش‌هاي بررسي ارزندگي سهام شركت در بازارهاي مالي، است. P/E كه نسبت قيمت به سود هر سهم است، نه تنها در بازار سرمايه ايران، بلكه در بسياري از بازارهاي مالي دنيا هم مورد استفاده سرمايه‌گذاران قرار مي‌گيرد.
اغلب شركت‌هايي با نسبت P/E پايين، ارزشمند محسوب مي‌شوند چراكه كمتر از ارزش ذاتي خود در حال معامله هستند. همچنين اين قيمت پايين، باعث مي‌شود تا سرمايه‌گذاران براي خريد آن ترغيب شوند و مي‌توان گفت كه هر چقدر اين نسبت كمتر باشد، آن سهم كم‌ريسك‌تر است. البته در اين ميان بايد توجه داشت كه ممكن است P/E كم فقط نشانه سود زياد نباشد بلكه نشانه تقاضاي كم در نتيجه قيمت كم هم باشد. ضمن آنكه قيمت سهام شركت‌ها به دليل خاصي پايين مي‌آيد و در اين راستا برآورده نشدن سود مورد انتظار براساس اعلام شركت مي‌تواند دليل افت P/E باشد.
P/E بالا، مناسب ريسك پذيران
معمولا شركت‌هايي با نسبت P/E بالا، شركت‌هاي در حال رشدي هستند و اين نسبت بالا، نشان‌دهنده اين است كه شركت در آينده رشد و عملكرد مثبتي خواهد داشت. در اين ميان سرمايه‌گذاران هم از اين شركت انتظار دارند كه درآمد آن در آينده افزايش پيدا كند و بر اين اساس تمايل دارند، براي آن شركت پول خوبي پرداخت كنند. حال در اين ميان مشكل اين نوع شركت‌ها اين است كه سهام در حال رشد، اغلب نوسانات بالايي دارد و اين اتفاق، فشار زيادي را بر شركت‌ها وارد مي‌كند چون بايد علت ارزش‌گذاري بالاي خود را توجيه كنند. به همين دليل، سرمايه‌گذاري در سهام با P/E بالا، يك سرمايه‌گذاري ريسكي تلقي مي‌شود. در اين ميان گفتني است؛ زماني كه سهامداران شركتي با P/E متعادل را انتخاب مي‌كنند، انتظار رشد و پيشرفت شركت در آينده را معقول ارزيابي كرده و به احتمال زياد به سود مورد نظر خود مي‌رسند. از طرفي، مي‌توان احتمال بيشتري داد كه حتي زماني كه كل بازار ريزشي و منفي است، سهام ما نسبت به شركتي كه P/E بالايي دارد، كاهش قيمت و ريزش بسيار كمتري داشته باشد.
نسبت P/E هميشه وضعيت ورشكستگي شركت را نشان مي‌دهد؟
براساس گزارش صداي بورس، نسبت منفي P/E به اين معناست كه شركت داراي درآمد منفي بوده يا در حال از دست دادن پول است. اين اتفاق ممكن است در دوره‌هايي به دلايل مختلفي براي شركت ايجاد شود. از طرفي، زماني كه شركتي در چند سال متوالي نسبت P/E منفي داشته باشد به اين معناست كه شركت سود كافي توليد نمي‌كند و ممكن است ورشكسته شود. البته نسبت P/E هميشه نشان‌دهنده افزايش احتمال ورشكستگي شركت نيست؛ ممكن است زماني كه شركت در مسير رشد قرار گرفته باشد، اين نسبت در آن منفي شود.
ارزش‌گذاري سهم با استفاده از نسبت P/E
مهم‌ترين كاربرد P/E تعيين ارزش سهم است. در تحليل‌هاي بنيادي، معمولا سهم‌ها ارزش‌گذاري مي‌شوند و طبق اين ارزش‌گذاري‌ها اگر قيمت جاري سهم در بازار كمتر از ارزش مد نظر باشد، علاقه‌مندي براي خريد آن سهام بيشتر خواهد شد. ضمن آنكه در اين ميان گفتني است؛ P/E استخراج شده از اين روش را P/E تحليلي يا پيشتاز مي‌گويند. اين نسبت با استفاده از روش‌هاي خاص و با در نظر گرفتن عواملي از قبيل نرخ رشد سود شركت، نرخ بهره بانكي، تورم و... محاسبه مي‌شود.
براساس آمار منتشر شده؛ تا پايان شهريور ۱۴۰۳ بالغ بر ۲ درصد شركت‌هاي حاضر در بازار سرمايه P/E كوچك‌تر از ۳ داشته‌اند. همچنين در اين ميان ۱۲درصد شركت‌ها نيز P/E پايين‌تر از ۵ ثبت كرده‌اند. ۲ درصد ديگر شركت‌ها هم با P/E كوچك‌تر از ۷ مواجه هستند. همچنين در اين ميان ۱۹ درصد شركت‌ها P/E كمتر از ۱۰ دارند و P/E ۱۳ درصد از شركت‌هاي پذيرفته شده در بازار سرمايه كمتر از ۱۵ بوده است. P/E مساوي و بزرگ‌تر از ۱۵ هم متوجه ۲۷ درصد از شركت‌هاست.
طبق آمار موجود، در ميان صنايع ۱۱ درصد شركت‌هاي صنعت مواد شيميايي متنوع، ۱۰ درصد شركت‌هاي صنعت سرمايه‌گذاري‌ها، ۶ درصد شركت‌هاي صنعت آهن و فولاد، ۶ درصد شركت‌هاي بورسي حاضر در صنعت دارو، ۵ درصد شركت‌هاي صنعت مرتبط با ساير محصولات كاني غير فلزي و همچنين ۴ درصد شركت‌هاي صنعت قطعات خودرو P/E بالغ بر پايين‌تر از ۷ دارند.
همچنين درخصوص P/E پايين‌تر از ۵ هم ۳۷درصد شركت‌هاي صنعت سرمايه‌گذاري‌ها، ۱۰ درصد شركت‌هاي صنعت آهن و فولاد، ۹ درصد شركت‌هاي صنعت بانك‌ها و موسسات اعتباري، ۸ درصد شركت‌هاي حاضر در صنعت فرآورده‌هاي نفتي، ۴درصد شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني، ۴ درصد شركت‌هاي فعال در صنعت بيمه، ۴ درصد تأمين سرمايه‌ها و ۴ درصد شركت‌هاي حاضر در صنعت خودرو داراي اين عدد P/E هستند.
در اين ميان براساس آمار موجود ۳۶ درصد از شركت‌هاي مرتبط با صنعت سرمايه‌گذاري، ۲۱ درصد شركت‌هاي حاضر در صنعت بانك‌ها و موسسات اعتباري، ۱۴ درصد شركت‌هاي فعال در صنعت بيمه، ۱۴ درصد شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني، ۷ درصد شركت‌هاي مربوط به صنعت محصولات كشاورزي و دامپروري و همچنين ۴ درصد شركت‌هايي كه در حوزه ساير محصولات غذايي قرار دارند، داراي P/E كمتر از ۳ هستند.
عوامل كشيدن ترمز صنايع
بر اين اساس طبق بررسي صورت گرفته تا پايان تابستان امسال از ميان ۶۷۰ نماد، ۹۳ نماد P/E پايين‌تر از ۵ داشته‌اند.
در اين ميان بخش سرمايه‌گذاري، بانك‌ها و بيمه ازجمله صنايعي هستند كه درصد بيشتر نمادهايي با P/E پايين را شامل مي‌شوند. همانطور كه اشاره شد لزوما P/E پايين نشان‌دهنده سود زياد نيست و اين موضوع در آمار به دست آمده كاملا قابل مشاهده است چراكه بانك‌ها باتوجه به چالش‌هايي كه دارند اما داراي P/E پايين هستند. در اين ميان بايد اشاره كرد كه ابلاغ سياست‌هاي دستوري اولين مشكل صنعت بانكداري است. اقتصاد دستوري كارايي را از بانك‌ها سلب مي‌كند. قوانين و مقررات درخصوص نرخ سود تسهيلات، سپرده و ... دايما دچار تغييراتي مي‌شوند كه اين مساله مشكلات بسياري براي بانك‌ها به همراه دارد. ضمن آنكه رشد ترازنامه بانك‌ها از جمله چالش‌هايي است كه علاوه بر بانك‌ها، مابقي صنايع را هم درگير كرده و برخي از مشكلات ساير صنايع نشات گرفته از اين مساله است. همچنين ديگر مشكلي كه بانك‌ها با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند و باعث شده سهامداران‌شان با اعتراضات متعدد از آنها در مجامع استقبال كنند، عدم اجازه بانك مركزي براي پرداخت سود تسعير ارز آنها است.
در اين ميان نام صنعت دارو در نمادهاي با P/E پايين‌تر از ۷ به چشم مي‌خورد؛ صنعتي كه چالش‌هاي آن تمامي ندارد. در حال حاضر قيمت‌گذاري دستوري و عدم پرداخت به موقع مطالبات از سوي دولت دو معضل جدي براي اين صنعت بوده و شركت‌هاي حاضر در اين صنعت روز به روز در حال فشرده شدن در اين منگنه هستند. به عقيده مديران شركت‌هاي داروسازي دولت با هدف حمايت از بيمار به‌صورت دستوري قيمت‌ها را كنترل مي‌كند در حالي كه اين موضوع درست نيست و حمايت از بيمار وظيفه بيمه‌هاست و صنعت توانايي پرداخت هزينه‌ها از جيب خود را ندارد.
گفتني است؛ به‌طور كلي اقتصاد دستوري و در راستاي آن قيمت‌گذاري دستوري مانند تيغ بر گلوي اكثر صنايع بوده و علاوه بر دارويي‌ها، صنعت خودرو را هم تحت تأثير قرار داده است و همين امر منجر شده كه نام اين صنعت در نمادهاي با P/E پايين‌تر از ۷ هم مشاهده شود.