اراك؛ بزرگ‌ترين قرباني «مازوت‌سوزي»
مديركل مركز ملي هوا و تغيير اقليم با بيان اينكه منابع ثابت ازجمله مازوت سهم ۹۸درصدي در آلودگي هواي اراك داشتند، گفت: ممنوعيت مازوت‌سوزي در ۳ نيروگاه به اين معنا نيست كه ساير شهرها را رها كرده‌ايم بلكه براي هر شهر نسخه متفاوتي در نظر گرفته‌ايم.
مديركل مركز ملي هوا و تغيير اقليم با بيان اينكه منابع ثابت ازجمله مازوت سهم ۹۸درصدي در آلودگي هواي اراك داشتند، گفت: ممنوعيت مازوت‌سوزي در ۳ نيروگاه به اين معنا نيست كه ساير شهرها را رها كرده‌ايم بلكه براي هر شهر نسخه متفاوتي در نظر گرفته‌ايم. «مازوت» يكي از انواع سوخت‌هاي فسيلي سنگين و غليظ است كه در پالايشگاه‌ها از نفت خام استخراج مي‌شود. اين سوخت معمولا پس از طي مراحل پالايشي و جداسازي فرآورده‌هاي سبك‌تر نظير بنزين و گازوئيل به دست مي‌آيد. مازوت از جمله سوخت‌هاي ارزان و پركالري محسوب مي‌شود و به همين دليل در برخي نيروگاه‌ها و صنايع سنگين به عنوان منبع اصلي انرژي براي توليد برق و گرما به‌كار مي‌رود، با اين حال، به‌دليل ويژگي‌هاي آلاينده آن، مصرف مازوت از سوي سازمان‌هاي محيط‌زيستي با انتقادات و محدوديت‌هايي مواجه است. علاوه بر دي‌اكسيد گوگرد، مازوت ذرات معلق (PM) زيادي توليد مي‌كند. اين ذرات معلق به‌ويژه با اندازه‌هاي زير 2.5 ميكرون (PM2.5) به‌راحتي وارد ريه‌ها و جريان خون انسان مي‌شوند و مي‌توانند باعث بروز مشكلات جدي در سيستم تنفسي و قلب و عروق شوند. بر اساس پژوهش‌ها، قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض اين ذرات ريز، خطر ابتلا به سرطان ريه و بيماري‌هاي قلبي را افزايش مي‌دهد.
معرفي سوخت‌هاي پاك‌تر به جاي مازوت
اين ويژگي‌هاي آلاينده مصرف مازوت به‌خصوص در مناطق شهري و صنعتي با چالش‌ها و محدوديت‌هايي همراه است. سازمان‌هاي محيط‌زيستي در بسياري از كشورها تلاش دارند با معرفي سوخت‌هاي پاك‌تر، استفاده از مازوت را كاهش دهند، در ايران نيز به‌دليل شرايط خاص آب‌وهوايي و سطح بالاي آلودگي در برخي كلانشهرها، مصرف مازوت در فصول سرد سال مورد نقد و بررسي بيشتري قرار گرفته است و وزارت نيرو و وزارت نفت مكلف شده‌اند توزيع سوخت مايع را با كمترين تبعات زيست‌محيطي انجام دهند. به‌واسطه اين آلايندگي، دولت چهاردهم چهارشنبه هفته گذشته در پاسخ به مطالبات مردمي، مازوت‌سوزي در 3 نيروگاه شازند اراك، شهيد منتظري اصفهان و منتظرقائم البرز را ممنوع كرد؛ اما...
روغن ريخته نذر امامزاده شد!
نكته مهم اين است كه تنها چند روز بعد از اعلام ممنوعيت مازوت سوزي در نيروگاه‌ها از سوي دولت و انتشار برنامه قطعي برق براي مردم مركز پژوهش‌هاي مجلس اعلام كرد كه يكي از دلايل عمده منع مازوت سوزي، نبود سوخت گازوييل و مازوت در نيروگاه‌هاي كشور است. اين همان چيزي است كه ابلاغ دولت در مورد ممنوعيت سوخت مازوت را بيشتر از آنكه توجه به مطالبه مردم بداند تبديل به ضرب المثل «روغن ريخته را نذر امامزاده مي‌كنند» كرده است. اما دكتر احمد طاهري، مديركل مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست در اين رابطه به تسنيم گفت: روند عدم استفاده از مازوت در هر 3 نيروگاه نيروگاه شازند اراك، شهيد منتظري اصفهان و منتظرقائم البرز آغاز شده و بر اساس گزارشي كه از ادارات‌كل استان‌ها دريافت كرديم، مصوبه هيات وزيران اجرا شده است. او مي‌افزايد: با توجه به اينكه مصوبه دولت به اين نيروگاه ابلاغ شده، مي‌توانيم اميدوار باشيم كه در اين زمينه هيچ تخطي از قانون صورت نگيرد. احمد طاهري در پاسخ به اين سوال كه چرا فقط اين سه نيروگاه از سوزاندن مازوت منع شده‌اند در حالي كه هنوز 11 نيروگاه ديگر در كشور وجود دارد كه احتمال استفاده از سوخت مازوت در آن زياد است اظهار مي‌دارد: بسياري از وظايفي كه در حوزه آلودگي هوا داريم بر اساس قانون هواي پاك تصويب‌شده در سال 1396 است و به اين دليل كه متأسفانه فكر مي‌كرديم قوانين بايد با يك فرمول براي كل شهرها اجرا شود، نتوانستيم تأثير قابل‌ملاحظه‌اي بر كاهش آلودگي هوا بگذاريم، به همين دليل تصميم گرفتيم منابع شاخص انتشار آلاينده هوا در هر كلانشهر را شناسايي كنيم و متناسب با منابع اصلي آلاينده در هر شهر، سناريوهايي را طراحي و اجرا كنيم كه بيشترين تأثير را بر كاهش آلودگي هواي آنها داشته باشد، مديركل مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست مي‌افزايد: براي مثال، در تهران و مشهد منابع متحرك سهم عمده‌اي در آلودگي هوا دارند، بنابراين سناريوهاي مرتبط با اين منابع را با جديت در دستور كار قرار داده‌ايم. براي شهرهايي مانند اراك و اصفهان كه منابع ثابت سهم بيشتري در آلودگي دارند، تمركز بيشتري روي كنترل اين منابع خواهيم داشت. در اراك، وضعيت آلودگي متفاوت است و اين شهر تنها كلانشهري است كه سال گذشته به‌خاطر آلاينده دي‌اكسيد گوگرد عمدتا ناشي از سوختن مازوت، 27 روز در وضعيت ناسالم قرار گرفت. در اراك 98 درصد انتشار آلودگي از منابع ثابت صورت مي‌گيرد كه بخش عمده آن به نيروگاه اين شهر مربوط مي‌شود، ازاين‌رو اولويت عدم مصرف مازوت در نيروگاه اراك نسبت به ساير كلانشهرها بالاتر است.
ساير نيروگاه‌ها به حال خود رها نشده‌اند
احمد طاهري مي‌گويد: البته نبايد چنين برداشت شود كه ساير نيروگاه‌ها و منابع ثابت كشور به حال خود رها شده‌اند و ما همچنان در نظارت بر نيروگاه‌ها و ساير منابع انتشار آلودگي فعال هستيم. يكي از مصوبات كارگروه ملي اين است كه وزارت نيرو و وزارت نفت توزيع سوخت مايع را در فصل سرد به‌گونه‌اي انجام بدهند كه كمترين تبعات زيست‌محيطي را به‌همراه داشته باشد، همچنين، وزارت نفت مكلف شده است كه برنامه‌اي براي تأمين سوخت استاندارد ارائه بدهد. او مي‌افزايد: در زمان حاضر شركت‌هاي دانش‌بنيان ادعا مي‌كنند كه مي‌توانند گوگرد مازوت را از 3.5 درصد به زير نيم درصد كاهش بدهند و ما نيز از وزارت نفت خواسته‌ايم كه اين موضوع را بررسي و نتايج آن را به كارگروه ارائه كند.