توليد روزانه ۸۰۰ ميليون مترمكعب گاز

بر اساس اعلام مديرعامل شركت ملي گاز، بالغ بر ۸۰۰ ميليون مترمكعب گاز در روز از مخازن استخراج كه تقريبا تمامي آن، توسط بخش داخلي مصرف و مقدار حداقلي با توجه به قراردادهاي بلندمدتي كه منعقد شده، صادر مي‌شود. فرآيند استخراج گاز بدين صورت است كه پس از استخراج، گاز غني تحويل پالايشگاه‌ها شده كه طي فرآيندهاي پيچيده‌اي مانند شيرين كردن و نم‌زدايي، آماده تزريق به شبكه انتقال مي‌شود. اين شبكه شامل بيش از ۴۰ هزار كيلومتر خط لوله فشار قوي و بيش از ۹۰ ايستگاه تقويت فشار است. پس از انتقال به شبكه توزيع، گاز در گستره‌اي از مناطق شهري و روستايي، با طول شبكه بيش از ۴۵۰ هزار كيلومتر توزيع مي‌شود. بخش خانگي، تجاري، صنايع كوچك و حمل‌ونقل، بيشترين سهم مصرف گاز را در اختيار دارند و حدود ۵۱ درصد از كل گاز مصرفي كشور را به خود اختصاص داده‌اند. در فصل زمستان و با افت دما، ميزان مصرف اين بخش‌ها به بيش از ۷۰۰ ميليون مترمكعب در روز مي‌رسد كه نشان‌دهنده مصرف حدود ۸۵ درصد از توليد روزانه گاز است. ساير مصارف گاز شامل نيروگاه‌ها، صنايع عمده مانند فولاد، پتروشيمي و سيمان، و همچنين مصارف عملياتي در پالايشگاه‌ها و تأسيسات است. امسال ميزان مصرف گاز افزايش بي‌سابقه‌اي داشته است. اين امر باعث شد در اوايل آبان‌ماه، مصرف گاز به سطح مصرف آذرماه سال‌هاي گذشته برسد. از ۲۷ مهر تا ۱۴ آبان، حدود ۲۱۸ ميليون مترمكعب افزايش مصرف ثبت شده كه اين موضوع چالش‌هايي در تأمين پايدار گاز به‌ويژه در مناطق سردسير ايجاد كرده است.بر اساس آمار اخير اعلام‌شده از سوي مدير ديسپچينگ شركت ملي گاز، مصرف گاز در روز ۲۲ آبان به ۷۹۴ ميليون مترمكعب رسيده كه از اين مقدار، ۴۱۷ ميليون مترمكعب به بخش خانگي، تجاري و صنايع كوچك اختصاص دارد. اين رقم نشان‌دهنده افزايش مصرف نسبت به مدت مشابه سال گذشته است كه ۳۶۸ ميليون مترمكعب بوده است. آنطور كه اعلام شده با كاهش دماي هوا مصرف گاز كشور با سرعت فزاينده‌اي بالا رفته است. اين افزايش مصرف در شرايطي رخ مي‌دهد كه تقاضاي داخلي تقريبا تمامي ظرفيت توليد را جذب مي‌كند و تنها درصد كمي به صادرات اختصاص دارد. تداوم چنين وضعيتي، نياز به مديريت دقيق‌تر مصرف و سياست‌هاي بهينه‌سازي در بخش‌هاي مختلف را برجسته مي‌كند تا با كاهش هدررفت انرژي و بهبود زيرساخت‌ها، چالش‌هاي پيش رو در تأمين گاز كشور كاهش يابد.براي مديريت بحران افزايش مصرف گاز و تأمين پايدار آن در كشور، راهكارهايي در چند بخش كليدي پيشنهاد مي‌شود، بهينه‌سازي مصرف انرژي در بخش خانگي و تجاري كه شامل آموزش و فرهنگ‌سازي، افزايش استانداردهاي ساختمان‌سازي و تشويق به استفاده از تجهيزات كم‌مصرف مي‌شود. بايد آموزش‌هاي گسترده‌اي در مورد بهينه‌سازي مصرف انرژي و كاهش مصرف در زمان‌هاي اوج تقاضا به مردم ارايه شود. همچنين الزام به رعايت استانداردهاي عايق‌كاري در ساختمان‌هاي جديد و همچنين بهسازي عايق حرارتي ساختمان‌هاي قديمي مي‌تواند به كاهش مصرف انرژي در فصل سرما كمك كند. علاوه‌بر اين استفاده از تجهيزات گرمايشي كارآمد و نصب دستگاه‌هاي ترموستات هوشمند كه دما را بهينه تنظيم كنند، مي‌تواند مصرف انرژي را كاهش دهد. از سوي ديگر افزايش قيمت گاز براي مصارف بالاتر از حد استاندارد يا تعيين جريمه‌ها براي مصرف بالا در فصل زمستان، مي‌تواند به كنترل مصرف كمك كند. شركت ملي گاز مي‌تواند با نصب سيستم‌هاي هوشمند، مصرف خانگي و تجاري را در زمان‌هاي اوج تقاضا مديريت كند و در صورت لزوم به‌صورت كنترل‌شده جريان گاز را كاهش دهد.همچنين افزايش راندمان شبكه انتقال و كاهش نشت گاز از خطوط لوله، مي‌تواند به صرفه‌جويي قابل‌توجهي منجر شود و با ساخت تأسيسات ذخيره‌سازي گاز در نقاط مختلف كشور، مي‌توان در زمان‌هايي كه توليد با مصرف همخواني ندارد، از اين ذخاير براي تأمين نياز استفاده كرد. سرمايه‌گذاري در توليد گاز طبيعي و تنوع‌بخشي به منابع انرژي، بازنگري در قراردادهاي صادراتي مي‌تواند در اين مهم اثرگذار باشد، با توسعه ميدان‌هاي گازي جديد و نوسازي تجهيزات توليدي در پالايشگاه‌ها، مي‌توان ظرفيت توليد گاز را در كشور افزايش داد. همچنين با استفاده از منابع انرژي جايگزين مانند انرژي‌هاي تجديدپذير (باد، خورشيد) به‌ويژه در مناطقي كه دسترسي به شبكه گاز كمتر است، مي‌تواند فشار بر شبكه گاز را كاهش دهد.
در شرايطي كه نياز داخلي به‌صورت بي‌سابقه‌اي بالا رفته، مي‌توان قراردادهاي صادراتي را با توجه به نيازهاي داخلي بازبيني كرد و اولويت را به تأمين بازار داخل داد و با ايجاد مركز پايش و پيش‌بيني مصرف گاز بر اساس شرايط آب و هوايي و روند مصرف، پيش‌بيني‌هاي دقيقي ارايه داد تا در مواقع بحراني اقدامات لازم انجام شود. همچنين آماده‌سازي تمهيداتي براي روزهاي اوج مصرف و تأمين گاز از منابع جايگزين در مواقع اضطراري مي‌تواند به جلوگيري از كمبود كمك كند.اجراي اين راهكارها مي‌تواند در كوتاه‌مدت و بلندمدت، مصرف گاز كشور را مديريت و پايداري شبكه گاز را حفظ كند و شرايطي را ايجاد كند تا ميزان ناترازي گاز در كشور كاهش يابد.