بورس در نقطه اميدواري
بازار سهام هفته نسبتا پررونقي را پشت سرگذاشت و شاخص كل بازار سرمايه توانست قله‌هاي جديدي را فتح كند و با وجود اين شرايط همچنان سرمايه‌گذاران نسبت به بورس و سرمايه‌گذاري در اين بازار اعتماد كافي ندارند و به دنبال روزهاي طلايي‌تر در اين بازار هستند.
بازار سهام هفته نسبتا پررونقي را پشت سرگذاشت و شاخص كل بازار سرمايه توانست قله‌هاي جديدي را فتح كند و با وجود اين شرايط همچنان سرمايه‌گذاران نسبت به بورس و سرمايه‌گذاري در اين بازار اعتماد كافي ندارند و به دنبال روزهاي طلايي‌تر در اين بازار هستند. علت بي‌اعتمادي را نيز مي‌توان چهارسال سرخ پوشي، دخالت و دستكاري مسوولان دانست كه باعث زيان سنگين بر روي سرمايه‌ها و فراري دادن سرمايه‌گذاران شد.
روند كنوني بورس تهران را نمي‌توان روند صعودي دانست؛ چراكه هنوز نقدينگي با قدرت بالا وارد بازار نشده و از سوي ديگر ارزش معاملات همچنان پايين است، اگر اين دو مولفه افزايش يابد و ارزش معاملات بازار سرمايه حداقل دو هفته به بيش از 5 هزار ميليارد تومان برسد،آن زمان به مرور و با سرعت نسبتا مشخص شروع به حركت خواهد كرد.
بورس تهران سيگنال مثبت زيادي را پشت سر مي‌گذارد كه يكي از مهم‌ترين اين سيگنال‌ها را مي‌توان نرخ بهره دانست. در روزهاي اخير محمدرضا فرزين، رييس كل بانك مركزي، اعلام كرده است اين نهاد قصد دارد تا پايان سال جاري نرخ گواهي سپرده بانكي را از 30 درصد به محدوده 25 درصد كاهش دهد. اين موضوع تبديل به يك سيگنال نسبتا قدرتمند براي بازار سرمايه شد و باعث شده كه مجددا شاهد ورود پول‌هاي جديد به بازار باشيم.
بانك مركزي سال گذشته به‌طور موقت به انتشار اوراق با سود ۳۰ درصدي مجوز داد، اما بعدا به بانك‌ها دستور داد كه نرخ سود سپرده‌ها را اصلاح كنند.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد براي سپرده‌هاي زير ۱۵۰ ميليون تومان، بانك‌ها طرح خاصي ندارند و معمولا سود ۲۲.۵ تا ۲۳ درصدي ارايه مي‌دهند. عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد، نيز نسبت به افزايش نرخ سود انتقاد كرده و هشدار داده كه اين كار منجر به ناترازي و آسيب به بازار سرمايه مي‌شود. اين اظهارات احتمال تغييرات در نرخ سود بانكي را افزايش داده است كه اين موضوع يعني كاهش نرخ سود به راحتي در جامعه قابل لمس است.نرخ سود بانكي تاثير بسزايي روي بازار سرمايه دارد و مي‌تواند روند معاملات بازار راتا حدود زيادي تغيير دهد و حتي بازار را نزولي سازد. به عقيده برخي از كارشناسان اين نرخ تنها به صورت رواني مي‌تواند روي بازار تاثير بگذارد و از نظر عملياتي تاثيري ندارد؛ اما گروهي ديگر از كارشناسان بر اين نظرند كه نرخ سود بانكي مي‌تواند سرمايه‌ها را از بورس فراري دهد و بازار را با كمبود پول و نقدينگي مواجه سازد. اگر بخواهيم هر دو عقيده را بررسي كنيم به نتيجه خواهيم رسيد كه افزايش نرخ بهره مي‌تواند روند نزولي بورس را تقويت سازد و بازار را هرچه بيشتر به دره عميق سقوط نزديك‌تر كند.
بازار سرمايه در چهار سال روزهاي خوبي نداشته و اكنون دولت چهاردهم بنا به وعده قصد حمايت از بازار را دارد؛ اما بازار سرمايه به خبر درماني و صحبت عادت كرده و نسبت به اين موضوع واكنش نشان نمي‌دهد، درنتيجه لازم است كه دولت چهاردهم به گونه‌اي ديگر از بازار حمايت كند؛ براي نمونه به صورت عملي نرخ بهره را كاهش دهد تا سرمايه‌گذاران بورسي نيز آرام آرام به وعده‌ها اعتماد كنند تا در نتيجه اين اعتماد بتواند شرايط را تغيير دهد.
حسن كاظم زاده، كارشناس بازار سرمايه در خصوص احتمال كاهش نرخ بهره در صفحه شخصي، خود نوشت: فرزين در تلويزيون از انتشار گواهي سپرده خاص جديد با نرخ 25 درصدي خبر داد. احتمالا منظور وي جايگزيني با گواهي سپرده خاص 30 درصدي دارد كه بهمن سال گذشته منتشر شد. سياست بانك مركزي و وزارت اقتصاد و مجموعه دولت بدين گونه است:
1- اگر درآمدهاي نفتي پابرجا باشد و انتظارات تورمي برنگردد (تورم در محدوده 30 درصد باقي بماند) بانك مركزي با كاهش ذخيره قانوني يا عمليات بازار باز رشد نقدينگي را بالا مي‌برد و نرخ سود سپرده تا 25 درصد كاهش پيدا مي‌كند.
2- اگر درآمدهاي نفتي كاهش پيدا كند يا به هر دليل ديگري انتظارات تورمي تشديد شود (تورم به كانال 40 درصد و بالاتر) بانك مركزي، وزارت اقتصاد و دولت به رغم رشد نقدينگي (به واسطه رشد تورم و چاپ پول براي دولت) اجازه كاهش نرخ سود و نرخ بهره را نخواهد داد. در نتيجه اظهارات فرزين در صورت تداوم وضع موجود از بهمن به بعد انجام خواهد شد.
تاثير افزايش نرخ بهره روي بورس
افزايش نرخ بهره از طريق ۳ روش بر بورس تاثير مي‌گذارد: نخست افزايش هزينه بدهي (= هزينه وام)، شركت‌هاي بورسي كه بدهي‌هاي زيادي دارند را تحت تاثير قرار خواهد داد. بدين معني كه سود اين شركت‌ها كاهش خواهد يافت. شركت‌هايي با ارزش بازار كوچك‌تر نسبت به شركت‌هاي با ارزش بازار بزرگ‌تر در برابر هزينه استقراض آسيب‌پذيرتر هستند. در نهايت كاهش سود سهام شركت‌ها بر قيمت سهام آنها تاثير منفي خواهد گذاشت.
دومين مورد نرخ بهره، نرخ تنزيل جريان‌هاي نقدي آتي است. به زبان ساده، اگر قرار باشد يك شركت بورسي در يك سال آينده بين سهامدارانش سود نقدي (DPS) تقسيم كند، ارزش آن با نرخ بهره مقايسه مي‌شود. به عبارت ديگر، ارزش پولي كه شما قرار است در آينده دريافت كنيد، با استفاده از نرخ بهره امروز محاسبه مي‌شود. در اصل اگر نرخ بهره امروز، ۲۰درصد باشد، ارزش آتي پول شما در سال آينده ۲۰ درصد كمتر خواهد شد.
بنابراين نرخ تنزيل بالاتر، ارزش فعلي سودهاي آتي سهام را كاهش مي‌دهد و هنگامي كه اين اتفاق مي‌افتد، قيمت سهام با فشار نزولي رو به رو خواهد شد.
سومين تاثير افزايش نرخ بهره بر بورس به علت افزايش جذابيت دارايي‌هايي همچون پول نقد، اوراق قرضه (= اوراق بدهي)، گواهي سپرده و ساير ابزارهاي مبتني بر پول نقد است. سرمايه‌گذاري در اين دارايي‌هاي كم ريسك كه با افزايش نرخ بهره، نرخ سود آنها نيز نسبت به گذشته افزايش مي‌يابد، براي مردم جذاب‌تر مي‌شود. طبيعي است كه با كاهش تقاضا براي خريد سهام، قيمت آن كاهش خواهد يافت.
به‌طور كلي نرخ بهره يكي از مهم‌ترين عواملي است كه بازار سرمايه از لحاظ رواني و عملي از آن تاثير مي‌گيرد؛ اما بايد به اين نكته توجه داشت كه نرخ بهره تنها مولفه تاثيرگذار روي بورس نيست و بازار سهام اين روزها مشكلات بسيار زيادي را پشت مي‌گذارد كه يكي از عوامل را مي‌توان نرخ بهره دانست، قطعي برق و گاز صنايع، ريسك‌هاي سيستماتيك و عواملي اينچنيني بيش از نرخ بهره روي بازار تاثير دارد اما بازهم يك مولفه كوچك مي‌تواند روند بورس را تغيير دهد.