آلودگي هوا در فصل سرما ادامه دارد
شرايط اضطرار براي روزهاي آلوده
باز هم سرما و قصه تكراري آلودگي هوا و پيامدهاي زيانبار آن؛ باز هم درخواست جلسه براي كارگروه شرايط اضطراري هوا و نهايتا هم توصيه‌هاي تغذيه‌اي، تصميمِ تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها، طرح زوج و فرد و راهكارهايي موقت.
باز هم سرما و قصه تكراري آلودگي هوا و پيامدهاي زيانبار آن؛ باز هم درخواست جلسه براي كارگروه شرايط اضطراري هوا و نهايتا هم توصيه‌هاي تغذيه‌اي، تصميمِ تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها، طرح زوج و فرد و راهكارهايي موقت. به گزارش ايسنا، آلودگي هوا چندين سال است به قصه پرتكرار فصل سرما به ويژه در كلانشهرها تبديل شده و امسال نيز از چند روز گذشته و با كاهش دماي هوا آثار آن را در آسمان شاهديم؛ پديده‌اي كه با عوارضي نظير تنگي نفس و سردرد و سرگيجه در كوتاه‌مدت و همچنين تشديد عوارض قلبي و ريوي در بيماران و گروه‌هاي پرخطر همراه است. امسال به دستور رييس‌جمهور پزشكيان و به نفع سلامت مردم، مازوت‌سوزي در سه نيروگاه متوقف شد؛ فارغ از نظرات موافق و مخالف در اثرگذاري اين تصميم در كاهش آلاينده‌هاي هوا، شب گذشته وزارت بهداشت نسبت به شرايط «بسيار ناسالم» هواي تهران هشدار داد و اعلام كرد كه «در ايستگاه‌هاي منطقه ۱۷ شاخص كيفيت هوا بالاتر از ۲۰۰، بنفش رنگ و در وضعيت بسيار ناسالم است و در ۱۷ ايستگاه نيز كيفيت هوا در وضعيت ناسالم براي همه گروه‌ها قرار دارد.» شاهسوني، رييس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت اعلام كرد كه «با توجه به پيش بيني پايداري هوا توسط سازمان هواشناسي كشور و ادامه آن تا روز دوشنبه و افزايش غلظت آلاينده ذرات معلق كوچك‌تر از ۲.۵ ميكرون، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي اعلام وضعيت شرايط اضطرار و درخواست تشكيل كارگروه شرايط اضطرار كرده است.»
علت كاهش كيفيت هواي تهران
در همين راستا فاطمه كريمي، سرپرست شركت كنترل كيفيت هواي تهران نيز امروز اعلام كرد كه «دليل بالا رفتن شاخص كيفيت هواي تهران، پايداري شرايط جوي و عدم وزش باد موثر است كه همه ساله در همين ايام شاهد آن هستيم.» وي گفت كه «اين وضعيت زنگ خطري براي كاهش شرايط كيفي هوا در روزهاي پيش‌رو است.» به گفته رييس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت، در اين شرايط افزايش قابل توجه بيماري‌هاي قلبي و عروقي يا ريوي و مرگ زودرس در بيماران قلبي و سالمندان و همچنين افزايش قابل توجه علائم تنفسي در كل جمعيت رخ مي‌دهد. وي همچنين ضمن تاكيد بر استفاده بيشتر از مواد غذايي داراي آنتي اكسيدان و ميوه و سبزيجات توصيه دارد كه در اين شرايط آلودگي هوا، افراد مبتلا به بيماري‌هاي قلبي و ريوي، سالمندان و كودكان از هر گونه فعاليت فيزيكي خارج از منزل اجتناب و افراد ديگر نيز از فعاليت‌هاي طولاني و سنگين خارج از منزل پرهيز كنند. او همچنين تاكيد دارد كه در اين شرايط، گروه‌هاي آسيب‌پذير از ماسك‌هاي مناسب و استاندارد استفاده كنند.
بيش از 30 هزار مرگ منتسب به آلودگي هوا در ايران در سالي كه گذشت
ماجراي تكراري آلودگي هوا در فصل سرما و راهكارهايي موقت را در حالي چندين سال است شاهديم كه براساس آخرين آمار منتشره شده وزارات بهداشت در سال ۱۴۰۲، بالغ بر ۳۰هزار و ۶۰۰ مرگ منتسب به آلودگي هوا در ۵۷ شهر كشور با جمعيت ۴۸ ميليون نفري گزارش شده است و رييس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت تاكيد دارد كه راهكار مقابله با آلودگي هوا، درمان نيست بلكه بايد پيشگيري كرد. به گفته شاهسوني؛ هزينه‌ها و عوارض ناشي از آلودگي هوا به وزارت بهداشت به گونه‌اي است كه سالانه ۴۰ تا ۵۰ همت در اين خصوص براي درمان بيماران به نظام سلامت تحميل مي‌شود و با توجه به تبعات آن براي سلامتي و افزايش تعداد مراجعات مراكز درماني، تمام مراكز بهداشتي و درماني و اورژانس در شرايط آلودگي هوا براي همه گروه‌ها آماده‌باش خدمت‌رساني هستند.
قانون هواي پاك در گذر ۷ سالگي
وي استفاده از انرژي‌هاي پاك، سوخت مناسب و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومي را مهم‌ترين اقدامات براي كاهش غلظت آلاينده‌هاي هوا مي‌داند و در اين راستا مي‌گويد: در كشور ما از سال ۹۶ قانون هواي پاك تصويب شده و داراي ۳۴ ماده و ۱۴ آيين نامه اجرايي است و اگر اين قانون به درستي اجرا شود، كمك زيادي به كاهش آلودگي هوا خواهد كرد. رييس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت بر لزوم تسريع در فرآيند اسقاط خودروهاي فرسوده تاكيد دارد و مي‌گويد: تعداد زيادي از خودروها و موتورسيكلت‌هايي كه در حال تردد هستند، فرسوده‌اند؛ در مجموع حدود ۲.۵ ميليون خودرو فرسوده در كشور تردد مي‌كنند كه بايد از رده خارج شوند. وي معتقد است كه در حال حاضر حدود ۱۲ ميليون موتورسيكلت در كشور تردد مي‌كنند كه ۹۰ درصد آنها فرسوده است. سال گذشته نيز فقط ۶ هزار موتورسيكلت به مراكز معاينه فني مراجعه كرده‌اند و بسياري از وسايل حمل و نقل عمومي و سنگين هم معاينه فني ندارند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني، بيش از ۹۰ درصد از مردم جهان در نقاطي زندگي مي‌كنند كه آلاينده‌هاي هوا بالاتر از شاخص‌هاي اين سازمان است و بيش از ۸ ميليون مرگ به آلودگي هوا نسبت داده مي‌شود و اين معضل در حال حاضر از مهم‌ترين خطرات محيط زيستي براي سلامت انسان است.
لغو مازوت سوزي
مغلوب اقتصاد و سياست نشود
«ممنوعيت استفاده از سوخت مازوت اقدام درستي است كه جاي قدرداني دارد، اما در درجه اول بايد استمرار داشته باشد. اين ممنوعيت نبايد پس از مدتي مغلوب اقتصاد و سياست و عوامل ديگر شود.» اين بخشي از صحبت‌هاي مطرح‌شده در گزارش پيش‌رو و درنگي در توقف مازوت‌سوزي است. بابك صادقيان، رييس اداره آزمايشگاه‌هاي حفاظت محيط‌زيست استان اصفهان در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: در شعاع ۵۰ كيلومتري كلانشهر اصفهان كه خط قرمز محيط‌زيست به حساب مي‌آيد، فقط نيروگاه شهيد منتظري از سوخت مازوت استفاده مي‌كرد كه هم‌اكنون از اين سوخت استفاده نمي‌كند. او در ادامه با نظر به ديگر صنايع اصفهان ادامه داد: در خارج از شعاع ۵۰ كيلومتري شهر اصفهان، به‌علت ناتزاري انرژي، برخي واحدها از مازوت استفاده مي‌كنند. فعلا در نيروگاه شهيد منتظري با توجه به دستور خردمندانه‌اي كه داده شد، سوخت مازوت متوقف شده و به‌هيچ وجه جزو برنامه‌ها نيست. درواقع، با اعلام خاموشي‌ها، مديريت مصرف در دستور كار است. رييس اداره آزمايشگاه‌هاي حفاظت محيط‌زيست استان اصفهان با نظر به روزهاي سرد پاييز و زمستان افزود: اگر در ادامه پاييز و زمستان وضعيت خاصي پيش آيد، فكر مي‌كنم كه بازهم مازوت‌سوزي در نيروگاه شهيد منتظري اتفاق نخواهد افتاد، بلكه ساعات خاموشي احتمالا در نقاط مختلف كشور كم‌وزياد خواهد شد. صدور مجوز براي استفاده مجدد از مازوت، اصل قضيه و زحماتي را كه براي آن كشيده شده، از بين مي‌برد. پيش‌بيني مي‌كنم كه دست‌كم امسال اين اتفاق رخ نمي‌دهد و ممنوعيت استفاده از مازوت در نيروگاه شهيد منتظري برقرار مي‌ماند. صادقيان با تأكيد بر اينكه صحبت او پيش‌بيني و نه قطعي است، توضيح داد: اين را هم بايد در نظر گرفت كه شرايط پدافند غيرعامل و وضعيت بحراني چندان قابل پيش‌بيني نيست. اما در حال حاضر با توجه به شرايط جوي، حامل‌هاي انرژي و ميزان تقاضاي برق فعلا استفاده از مازوت در دستور كار نيست و اميدواريم ادامه پيدا كند. رييس اداره آزمايشگاه‌هاي حفاظت محيط‌زيست استان اصفهان خاطرنشان كرد: بايد منتظر گذر زمان ماند و ديد كه شرايط جوي و مهياشدن انباشت آلاينده‌ها به‌علت وارونگي يا ساكن‌شدن هوا، به چه ميزان شدت دارد. ساير منابع آلاينده نيز هنوز از مدار خارج نشده‌اند. منابع متحرك، كوره‌هاي آجرپزي، منابع ساكن و به‌طور كلي ديگر عوامل توليدكننده آلاينده به قوت خود باقي است.
محمد كوشافر، عضو هيات‌علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) به خبرنگار ايسنا گفت: آلودگي هواي اصفهان دلايل و جنبه‌هاي مختلفي دارد كه براي رسيدن به وضعيت مطلوب يا هواي پاك بايد همزمان به تمامي آن عوامل توجه كرد. او ادامه داد: منابع متحرك و ثابت، صنعت، خودروهاي متعدد همگي در بحران آلودگي هوا تأثيرگذارند. همچنين بخشي از اين آلودگي برآمده از بحران آب است؛ ذرات خاكي كه متأثر از خشكي زاينده‌رود، تالاب گاوخوني و زمين‌هاي اطراف اصفهان بلند و به آلودگي هوا منجر مي‌شوند با مسئله آب پيوند دارند. اين پژوهشگر محيط‌زيست افزود: مازوت‌سوزي فقط يكي از منابع آلاينده هواي اصفهان است و البته تأثير بسياري نيز در آلودگي اين شهر دارد. وقتي در يك نيروگاه به‌جاي مازوت از گاز استفاده مي‌شود، با اطمينان مي‌توان گفت كه آلودگي گاز خيلي كمتر از مازوت است. البته گاز هم سوخت پاك محسوب نمي‌شود و آلودگي توليد مي‌كند. عضو هيات‌علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) توجه به چند نكته را پراهميت دانست و خاطرنشان كرد: ممنوعيت استفاده از سوخت مازوت اقدام درستي است كه جاي قدرداني دارد، اما در درجه اول بايد استمرار داشته باشد. اين ممنوعيت نبايد پس از مدتي مغلوب اقتصاد و سياست و عوامل ديگر شود. كوشافر حذف سوخت مازوت را فرصتي براي بهبود كيفيت هوا دانست و اظهار كرد: اين ممنوعيت حتي يك فرصت است تا راهكارهاي ديگري براي توليد برق در اصفهان ارائه شود، يعني بدانيم كه با كسري برق ناشي از اين عامل چه بايد كرد. قطعي برق همچنين فرصتي براي تغيير در منابع انرژي است. او كه در سمن‌هاي محيط‌زيستي كشور نيز عضويت دارد و فعال است، تأكيد كرد: در وضعيتي كه مصرف مازوت ممنوع است، بايد ميزان مازوت‌هاي توليدي رصد شوند. نبايد اين نگراني ايجاد شود كه اگر در نيروگاه منتظري مازوت مصرف نمي‌شود، در صنايع ديگر از اين سوخت استفاده مي‌كنند. درواقع، اين مازوت نبايد در مسيري مورد استفاده قرار بگيرد كه به صورت واحدهاي پراكنده هوا را آلوده كند. اين پژوهشگر حوزه محيط‌زيست با نظر به اينكه در آينده به عوامل اصلي‌تر آلودگي هواي اصفهان و تأثيرگذارتر از حذف مازوت بايد توجه كرد، توضيح داد: براي نمونه، تبديل يا جابه‌جايي خود نيروگاه مي‌تواند يكي از آن اقدامات اصلي باشد. نيروگاه شهيد منتظري اصفهان به‌هيچ‌وجه موقعيت مكاني مناسبي ندارد و به مناطق مسكوني نزديك است. بنابراين، يكي از پيشنهادها تغيير محل نيروگاه محسوب مي‌شود.