واردات از تركمنستان و روسيه؛ نمايش گازي دولت سيزدهم!
عضو هيات علمي موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي با اشاره به اينكه تاكنون دريافت گاز از تركمنستان در حد صفر بوده و واردات از روسيه نيز شواف دولت سيزدهم بوده است، گفت: تا زماني مشكل ما با دنيا و تحريم حل نشود و نتوانيم از حضور شركت‌هاي بزرگ دنيا براي سرمايه‌گذاري در بالادست صنعت نفت استفاده كنيم؛ بدون ترديد مشكل گاز حل نخواهد شد.
عضو هيات علمي موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي با اشاره به اينكه تاكنون دريافت گاز از تركمنستان در حد صفر بوده و واردات از روسيه نيز شواف دولت سيزدهم بوده است، گفت: تا زماني مشكل ما با دنيا و تحريم حل نشود و نتوانيم از حضور شركت‌هاي بزرگ دنيا براي سرمايه‌گذاري در بالادست صنعت نفت استفاده كنيم؛ بدون ترديد مشكل گاز حل نخواهد شد.
مرتضي بهروزي‌فر در گفت‌وگو با ايلنا، در ارزيابي موضوع تامين گاز از كشور تركمنستان اظهار داشت: زمان دولت سيزدهم توافقي با تركمنستان براي سواپ گاز انجام شد كه عدد آن به حدي كم بود كه هيچ تاثيري روي حل ناترازي و تقاضاي مصرف داخلي كشور ما نداشته و نخواهد داشت. اين گاز قرار بود سالانه ۱.۵ تا ۲ ميليارد متر مكعب از مسير ايران به آذربايجان سواپ شود و تنها ۲۰ درصد از آن به عنوان سواپ‌في به ايران پرداخت شود درواقع ۲ ميليون متر مكعب گازي كه سهم ايران عنوان شده بود بسيار ناچيز بوده و مشكلي را از ما حل نمي‌كرد.
وي افزود: تنها نيروگاهي مثل نكا در ايران در روز حدود ۱۳ ميليون متر مكعب مصرف گاز دارد يعني عملا گازي كه قرار بود از تركمنستان دريافت كنيم عددي نبود كه تاثيرگذار باشد ضمن اينكه بنا بود اين گاز سواپ شود بنابراين بود و نبود آن تاثيري در حل ناترازي كشور نداشته و نخواهد داشت.
عضو هيات علمي موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي با اشاره به اينكه تاكنون دريافت گاز از تركمنستان در حد صفر بوده است، گفت: قطعا تركمنستان دنبال كسب منافع بهتري از صادرات يا سواپ ذخاير گازي خود است بنابراين حتما براي صدرو يا سواپ گاز ايران به توافق نرسيده و گازي به ايران ارسال نكرده و اينكه تصور كنيم ايران را به عنوان يك شريك استراتژيك تلقي كرده و براي بلندمدت روي آن حساب كند؛ درست نيست.
وي بيان داشت: ما زماني با تركمنستان قرارداد گازي داشتيم اما به دليل تفاقاتي كه در زمان دولت احمدي‌نژاد در كشور خودمان رخ داد؛ عملا نتوانستيم گاز اين كشور را دريافت كنيم و درواقع خودمان مذاكرات را ادامه نداديم و قرارداد كان‌لم‌يكن شد بنابراين طبيعي است تركمنستان تمايل نداشته باشد با كشوري كه سابقه خوبي در موضوع قراردادهاي گازي ندارد وارد مذاكره و معامله شود.
بهروزي‌فر گفت: اينكه كشوري كه دومين ذخاير گاز دنيا را در اختيار دارد واردكننده گاز شود، قطعا منطقي نيست اما اگر امكان اين را داشته باشيم كه از يك شريك مورد اعتماد گاز را خريداري كنيم و در شمال كشور به مصرف رسانده و از جنوب و غرب كشور صادر كنيم غيرمنطقي نيست و اقدامي به نفع ما است، چراكه هر قدر كه مراودات بيشتري با دنيا داشته باشيم؛ مي‌توانيم امنيت بيشتري داشته باشيم اما چنانچه به اين گاز فقط براي واردات نگاه كنيم درواقع به بيراهه رفته‌ايم. وي اظهار داشت: ما بين ۲۵۰ تا ۳۰۰ ميليون متر مكعب در روز ناترازي داريم اما كل توليد و صادرات تركمنستان در اين حد نيست ولي مسلما در حال حاضر مي‌تواند بخشي از ناترازي ما را جبران كند، ضمن اينكه اگر ما حتي تراز مثبت گاز هم داشته باشيم؛ گاز تركمنستان مي‌تواند بخشي از مصرف شمال كشور را تامين كند تا نياز به صرف هزينه هنگفت و انتقال گاز از جنوب كشور نداشته باشيم، همچنين مي‌توانيم گاز را به ديگر كشورها صادر كنيم و از اين نظر دريافت گاز از تركمنستان به نفع ما است.
عضو هيات علمي موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي خاطرنشان كرد: اگر ما بتوانيم حتي ۱۰ ميليون متر مكعب هم از تركمنستان گاز دريافت كنيم مسلما ناترازي بهبود خواهد يافت، اما در كوتاه‌مدت بهينه‌سازي مصرف جواب مي‌دهد اگر روي بهره‌وري و بهينه‌سازي مصرف سوخت كار كنيم؛ راحت‌تر مي‌توانيم ناترازي را بهبود ببخشيم از سوي ديگر بايد با دنيا نيز تعامل كنيم تا روي بخش بالادست و توليد كار كنيم، تا زماني كه هر دوي اين بخش‌ها را با هم پيش نبريم حتي اگر واردات داشته و افزايش توليد هم داشته باشيم مشكل حل نمي‌شود و نمي‌توانيم به عنوان صادركننده بزرگ و يك كشور تاثيرگذار در بازارهاي جهاني گاز حرفي براي گفتن داشته باشيم.
وي درباره واردات گاز از روسيه نيز گفت: واردات از روسيه بيشتر شوافي بود كه دولت سيزدهم انجام داد، هيچ شبكه‌اي كه گاز روسيه را به ايران برساند؛ وجود ندارد، اينكه گفته شود روسيه خط لوله‌اي دارد كه ما نيز مي‌توانيم از آن استفاده كرده و گاز دريافت كنيم؛ نيز صحت ندارد، قرار بود در بستر خزر از شمال به جنوب يك خط لوله احداث شود تا ايران بتواند از آن خط گاز دريافت كند اما عملا اجراي اين پروژه چند مشكل دارد، اولا مساله رژيم حقوقي درياي خزر را داريم كه سال‌هاست با اين بهانه جلوي احداث خط لوله از تركمنستان به آذربايجان گرفته شده به محض اينكه حتي در مورد اجراي خط لوله از مسير دريا به توافق برسيم، قبل از ما تركمنستان و آذربايجان اين كار را كرده و مشكل گازي خود را حل مي‌كنند و اين يك پاس گل خوب به اين دو كشور خواهد بود.
بهروزي‌فر ادامه داد: موضوع ديگر اينكه اجراي اين خط لوله از مسير دريا تا ايران طولاني‌مدت است و ديگر اينكه درياي خزر در سواحل ايران فوق‌العاده عميق است يعني احداث خط لوله در عمق بيش از ۹۰۰ متري و در يك درياچه بسته تقريبا غيرممكن است، به عبارت ديگر كشتي لوله‌گذار امكان اينكه از ولگا وارد درياي خزر شود را ندارد، موضوع ديگر اينكه توان لوله‌گذاري در اين عمق را فقط شركت‌هاي خاصي دارند، مثلا خود روسيه نتوانست نورد استريم ۱ و ۲ را اجرا كند و شركت‌هاي اروپايي انجام دادند بنابراين اينكه تصور كنيم روسيه بتواند مشكل گاز ايران را حل كند؛ تقريبا غيرممكن است.
وي تاكيد كرد: تا زماني مشكل ما با دنيا و تحريم حل نشود و نتوانيم از حضور شركت‌هاي بزرگ دنيا براي سرمايه‌گذاري در بالادست صنعت نفت استفاده كنيم؛ بدون ترديد مشكل گاز حل نخواهد شد.