نارضايتي كادر درمان آسيب به سلامت بيماران است
از همان روزهاي پاياني شهريورماه سال جاري كه مساله اعتصاب و اعتراض پرستاران آغاز شد، آنها اعلام كردند مطالبات‌شان تنها نبايد به پرداخت اضافه‌كار و معوقات مالي محدود شود. اما مسوولان تمام تلاش خود را كردند تا اين مطالبات را به همين معوقات مالي محدود كنند و با پرداخت آنها بتوانند مدتي جامعه پرستاري را آرام نگه دارند.
گلي ماندگار|
از همان روزهاي پاياني شهريورماه سال جاري كه مساله اعتصاب و اعتراض پرستاران آغاز شد، آنها اعلام كردند مطالبات‌شان تنها نبايد به پرداخت اضافه‌كار و معوقات مالي محدود شود. اما مسوولان تمام تلاش خود را كردند تا اين مطالبات را به همين معوقات مالي محدود كنند و با پرداخت آنها بتوانند مدتي جامعه پرستاري را آرام نگه دارند. اما از آنجايي كه حتي پرداخت اين معوقات با خلف وعده همراه شد يك بار ديگر و بعد از آنكه مهلت مسوولان در روز پرستاران براي پرداخت مطالبات اين قشر به پايان رسيد يك بار ديگر موج تازه از اعتراضات در شهرها و استان‌هاي مختلف به راه افتاد. از يك طرف كمبود نيروي پرستار در بيمارستان‌ها عملا جان بيماران را به خطر انداخته و از سوي ديگر اگر قرار باشد اين روند ادامه پيدا كند و پرستاران بيشتري دست به اعتراض بزنند معلوم نيست سرنوشت بيماران و بيمارستان‌ها و خدمات بهداشتي و درماني به كجا خواهد انجاميد. شايد مسوولان سعي كنند در كوتاه‌مدت با استفاده از نيروهاي غير متخصص و مجبور كردن مسوولان بخش پرستاري به انجام خدمات مانع از بروز اين كمبودها شوند اما قطعا در طولاني مدت تاثير اين كمبودها و فشارها مشخص شده و قبل از هر چيز هم اين سلامت مردم است كه به خطر مي‌افتد. به بيان ساده‌تر مسوولان بايد قبل از هر چيز باور كنند كه وضعيت بهداشت و درمان در هيچ زمينه‌اي مناسب نيست. ميزان رضايت‌مندي در بين كادر درمان بسيار پايين است و همين سبب مي‌شود كيفيت خدمات نيز به طرز قابل ملاحظه‌اي پايين آيد و به تبع آن ميزان رضايت‌مندي مردم نيز از خدماتي كه دريافت مي‌كنند به‌شدت كاهش يابد، و اين نارضايتي‌ها معلوم نيست تا كجا قرار است پيش برود و مسوولان به آن بي‌اعتنا باشند. فشار كاري، نداشتن امنيت شغلي، مشكلات معيشتي، از يك طرف و از طرف ديگر اخباري كه هر از گاهي از مورد ضرب و شتم قرار گرفتن پرستاران در بيمارستان‌هاي مختلف از سوي همراه بيماران منتشر مي‌شود از طرف ديگر باعث شده اين قشر نه امنيت شغلي و مالي داشته باشند و نه امنيت جاني. در اين اثنا اما خبر ديگري باعث شده تا موجي از نگراني در بين پرستاران ايجاد شود. آن هم تغيير منبع تامين پرداختي اضافه كار پرستاران از منابع اختصاصي به منابع عمومي است. در واقع اين پرداخت‌ها ديگر قرار نيست از منبع درآمدهاي بيمارستان پرداخت شود. حال اين سوال مطرح است كه آيا اين موضوع مي‌تواند به نفع پرستاران باشد.
بودجه عمومي براي پرستاران
بهتر از بودجه اختصاصي است
محمد شريفي‌مقدم، دبيركل خانه پرستار، درباره تامين پرداختي اضافه‌كار از منابع عمومي توضيح مي‌دهد: در گام اول رسيدگي به وضعيت پرستاران پرداختي اضافه‌كار افزايش يافته كه البته كافي نيست و بايد به حدي باشد كه پرستاران را به انجام كار ترغيب كند و انجام كار براي‌شان از نظر اقتصادي مقرون‌به‌صرفه باشد. تامين پرداختي اضافه‌كار از بودجه اختصاصي بيمارستان‌ها رفع تكليف از دولت است و سبب مي‌شود شاهد معوقات بسيار در پرداخت باشيم. ارقام پرداختي كنوني مورد قبول پرستاران نيست و حواله كردن تامين آن به درآمد اختصاصي بيمارستان‌ها، پرداخت آن را دشوار مي‌كند.
او مي‌افزايد: كشور با كمبود پرستار مواجه است؛ جذب كم نيروي جديد و ناتواني در حفظ نيروهاي جذب‌شده اين حالت را به وجود آورده است. حقوق پايين باعث مي‌شود پرستاري را رها كنند، تغيير شغل بدهند يا مهاجرت كنند. افزايش رقم پرداختي اضافه‌كاري (اگرچه اين مقدار كافي نيست) مي‌تواند نشانگر پيگيري وزارت بهداشت و دنبال كردن مطالبات باشد. سازمان برنامه و بودجه در پذيرفتن افزايش پرداختي مقاومت مي‌كند كه نشان مي‌دهد درك مناسبي از ماهيت شغل پرستاري ندارد. دبيركل خانه پرستار مي‌گويد: رقم پيشنهادي براي اضافه‌كار بيشتر از صدهزار تومان بود كه البته محقق نشد. زندگي پرستاران هر روز سخت‌تر از قبل مي‌شود چراكه هزينه‌ها بالا مي‌روند و با حقوق دريافتي تناسبي ندارند و قدرت خريد كاهش مي‌يابد. نتيجه اين است كه مهاجرت يا روي آوردن به مشاغل ديگر را مد نظر قرار مي‌دهند به‌خصوص كه به دليل دست‌وپنجه نرم كردن با سختي‌هاي شغل پرستاري در بقيه شغل‌ها هم خوب عمل مي‌كنند.
مطالبات پرستاران نبايد
به اضافه‌كار تقليل داده شود
محمد شريفي‌مقدم ادامه مي‌دهد: به مطالبات جامعه پرستاري پاسخي داده نشده است. پرستاران هنوز در استان‌هاي فارس و كهگيلويه و بويراحمد و… در حال اعتراض و بيان مطالبات‌شان هستند. پرستاران خوزستان هم به اعتراض پيوسته‌اند. يكي از مطالبات اصلي جامعه پرستاري افزايش حقوق ثابت است. الان كه بودجه‌ريزي در جريان است جامعه پرستاري انتظار دارد مجموعه دولت به‌ويژه سازمان برنامه و بودجه كه مخالف افزايش هستند و وزارت بهداشت و هيات دولت و مجلس به افزايش حقوق توجه كنند تا پرستاران به حقوق ثابت بيشتر در سال آينده اميدوار شوند. او توضيح مي‌دهد: اين مطالبه اصلي جامعه پرستاري است و هنوز مشخص نيست مبلغ پيشنهادي وزارت بهداشت چيست. بر مبناي قانون براي مشاغل خاص بايد تا ضريب سه در نظر بگيرند، براي پرستاران اين ضريب ۰.۴ است كه بسيار ناچيز است. پس يكي ديگر از خواسته‌هاي اصلي جامعه پرستاري اين است كه ضريب مناسبي براي‌شان لحاظ شود. مطالبه ديگر هم حقوق متغير است كه با واقعي كردن قانون پرستاري انجام مي‌شود.
بي‌توجهي به خواسته پرستاران و آسيب به سلامت مردم
شريفي‌مقدم درباره اعتصاب پرستاران براي تحقق مطالبات مي‌گويد: مسوولان شرايط سخت پرستاري را درك نمي‌كنند. اين شغل پراسترس و پرخطر است و فرد را دچار خستگي فيزيكي و رواني مي‌كند. البته به نظر مي‌رسد وزارت بهداشت متوجه شرايط شده است و وجود مشكلات را قبول كرده. پرستاران در بخش‌هايي از كشور هنوز در اعتصابند و اين مساله بسيار جدي است. اگر به مشكلات پرستارها رسيدگي نشود، مردم آسيب مي‌بينند. انتظار مي‌رود در بودجه جديد، وضعيت فوق‌العاده خاص و تعرفه‌گذاري صحيح تعيين شود.
ديدگاه هزينه‌اي به مساله سلامت وضعيت را به بحران كشانده است
دبيركل خانه پرستار در ادامه اظهار مي‌كند: علت ريشه‌اي چالش‌هاي حوزه پرستاري طرز تفكر دولتمردان و سياست‌گذاران است كه فكر مي‌كنند بار مالي حل مشكل پرستاران افزايش هزينه است. اين تفكر كه سال‌هاست بر نظام سلامت حاكم است وضعيت كنوني را رقم زده است. ناكارآمدي وضعيت فعلي به دليل اين است كه سياست‌گذاران و تصميم‌گيرندگان خصوصا در بحث اقتصادي مشكل را قبول نكرده‌اند؛ ناكارآمدي وزارت و ناكارآمدي سيستم ساختاري است و ديدگاه هزينه‌اي به مساله سلامت وضعيت را به بحران كشانده است.
او در پايان مي‌گويد: نتيجه اين وضعيت آسيب ديدن مردم و خسارت ديدن كشور است. در بحث سلامت نگاه امتدادي و رسوب‌گرفته‌‌اي رواج دارد كه با دنيا متفاوت است. در دنيا به پرستاري و به‌طور كلي حوزه سلامت اينگونه نگاه نمي‌شود. اميدواريم حضور شخصي مثل آقاي پزشكيان كه به سبب پزشك بودن با مشكلات نظام سلامت آشناست، وضعيت بهبود يابد و نگاه هزينه‌اي برداشته شود. در دنيا سلامت، سرمايه تلقي مي‌شود. براي تامين سلامت مردم، نيروي بهداشتي و درماني بايد تامين باشد و در غير اين صورت آسيب‌هاي وارده حتي رشد اقتصادي را نيز دچار مشكل مي‌كند.
اضافه‌كار پرستاران هنوز افزايش نيافته
اما از طرف ديگر معاون پرستاري وزارت بهداشت و درمان روز گذشته اعلام كرد كه افزايش اضافه كار پرستاران هنوز اجرايي نشده است. عباس عبادي؛ معاون پرستاري وزارت بهداشت در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه افزايش اضافه كار پرستاران اعمال شده است يا خير؟ گفت: افزايش اضافه كار پرستاران هنوز اعمال نشده است زيرا منتظريم محل تأمين اعتبار آن مشخص شود؛ سازمان امور اداري و استخدامي براي پرداخت مبلغ افزايش يافته اضافه كار پرستاران، منبع درآمد اختصاصي دانشگاه‌ها را در نظر گرفته است كه از سوي وزارت بهداشت پذيرفته نيست زيرا منابع دانشگاه‌ها كفاف پرداخت اضافه كار را نمي‌دهد و اگر چنين منابعي در بيمارستان‌ها و دانشگاه‌ها وجود داشت اين مقدار معوقه نداشتيم. در اين راستا منتظر هستيم تا مصوبه جديد شوراي حقوق و دستمزد ارايه شود تا در صورت امكان از منابع عمومي اين مبالغ افزايش يافته پرداخت شود.
آخرين وضعيت پرداخت معوقات پرستاران
او همچنين درباره آخرين وضعيت پرداخت معوقات پرستاران بيان كرد: پرداخت اضافه كار پرستاران به‌طور ميانگين در كشور به خرداد 1403 رسيده است و درباره تعرفه‌هاي خدمات پرستاري نيز تا پايان سال 1402 در كشور تسويه شده است و حدود30 دانشگاه نيز به لحاظ پرداخت تعرفه‌ها به سال 1403 رسيده‌‌اند و به‌طور ميانگين مي‌توان گفت كه دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تعرفه خدمات پرستاري را تا فروردين 1403پرداخت كرده‌اند.
علت تأخير در پرداخت مطالبات پرستاران
معاون پرستاري وزارت بهداشت درباره علت تأخير در پرداختي‌ها به پرستاران گفت: در حال حاضر تراز منفي در دانشگاه‌ها وجود دارد زيرا اعتبارات سالانه و رشد تعرفه‌ها، متناسب با قيمت تمام شده خدمات نيست.
وضعيتي كه هر روز بحراني‌تر مي‌شود
به اين ترتيب و با توجه به اعلام مسوولان و فعالان حوزه پرستاري براي رسيدن به شرايط قابل قبول در اين صنف راه طولاني باقي مانده است. راهي كه نه با وعده و وعيد‌هاي مسوولان قرار است طي شود و نه با اعتراض گاه و بي‌گاه پرستاران. وضعيت در حوزه بهداشت و درمان شايد بحراني‌تر از آني باشد كه حتي در اخبار مي‌خوانيم. وقتي در حال حاضر تعداد پرستار در كشور ما به ازاي هر تخت بيمارستاني كمتر از يكي است در حالي كه استانداردهاي جهاني اين تعداد را 2 و نيم پرستار اعلام كرده‌اند. چطور مي‌توانيم به ارايه خدماتي مناسب به بيماران اميدوار باشيم. وقتي پرستاران به دليل همين كمبود نيروي انساني مجبورند ساعات بيشتري را كار كنند و افزايش ساعت كاري يعني پايين آمدن كارايي فرد آن هم در شغلي مانند پرستاري چطور مي‌توانيم انتظار داشته باشيم كه هيچ خطايي در اين بين رخ ندهد و جان هيچ بيماري تهديد نشود .