رابطه شاخص كل بورس با دلارهاي چندگانه

مديريت تحقيق و توسعه بورس تهران در گزارشي به بررسي اثر نظام‌هاي ارزي و روند نرخ‌ها در بازار ارز بر بازار سهام پرداخته است. در ابتداي گزارش مديريت تحقيق و توسعه بورس تهران نظام‌هاي ارزي به سه قسمت ميخكوب، مياني و شناور تقسيم شده و در نهايت به جمع‌بندي از وضعيت نظام ارزي ايران پرداخته و در نهايت ارتباط ارز با بورس و شاخص‌هاي مختلف صنايع بررسي شده است:

به نظام ارزي گفته مي‌شود كه ارز كشور نسبت به ارز خارجي مانند دلار در محدوده ثابت قرار بگيرد، به عنوان نمونه براي مدتي مقدار مشخصي از ريال در برابر دلار ثابت بماند. نظام ارزي ميخكوب هم به دو بخش ميخكوب شديد و ميخكوب سنتي تقسيم مي‌شوند.

اين نظام ارزي چارچوب به‌شدت سختگيرانه و محدودي را براي سياست‌گذار ارزي تعيين مي‌كند و اين نوع نظام ارزي براي كشورهايي داراي بي‌نظمي‌هاي پولي و تورم بالا مناسب است. از معايب اين نظام ارزي اين است كه بانك مركزي نقش خود را به عنوان وام‌دهنده نهايي از دست داده و احتمال وقوع بحران‌هاي نقدينگي بيشتر است. هيچ ظرفيتي براي جذب شوك وجود نداشته و شوك‌ها بايد از راه تغيير در فعاليت‌هاي اقتصادي جذب شوند و خروج از سيستم نظام ارزي ميخكوب شديد نيز بسيار سخت است.

اين نظام ارزي براي انتخاب ارز هدف دو رويكرد متفاوت مي‌تواند داشته باشد؛

1- انتخاب ارز هدف نسبت به يك واحد پولي خاص و انتخاب ارز بر مبناي يك ارز است. بانك مركزي انتظار دارد كه در يك نرخ معامله شود. اين نرخ در حالت عدم تعادل‌هاي اساسي قابل تعديل است.

2- انتخاب ارز هدف نسبت به يك سبدي ارزي است، اين سبد مي‌تواند شامل دو يا چند ارز مختلف باشد .نظامي حد واسط نظام ارزي ميخكوب و شناور است.

در اين نظام ارزي سعي بر اين است كه تا تثبيت يك نرخ ثابت در نظام ارزي با استقلال سياست پولي در يك نظام ارزي شناور تركيب شود. در اين نوع نظام ارزي، ارز در يك دامنه از پيش تعيين شده مي‌تواند نوسان داشته باشد.

اين نوع نظام ارزي شامل دو نوع نظام ارزي مستقل و شناور با مديريت سبك است.اما سياست‌گذار در سال‌هاي مختلف نظام‌هاي ارزي متفاوت را براي ارز كشور تعيين كرده است كه در جدول زير آمده است:

كارشناسان اداره تحقيق و توسعه بورس تهران در گزارش تحليلي خود نوشته‌اند: نرخ دلار يكي از متغيرهاي اصلي در اقتصاد ايران است كه بر قيمت سهام نيز تاثير مستقيمي دارد، درك همبستگي بين بازار دلار و بازار سهام براي بيشتر سرمايه‌گذاران مهم است.

در ادامه اين گزارش به ابعاد همبستگي بين بازار دلار و بازار سهام، در زمان نوسان نرخ ارز پرداخته شده و آمده است:

افزايش قيمت دلار براي شركت‌هاي صادرات محور خبري خوب محسوب شده اما براي شركت‌هاي واردات محور خبر خوبي نيست.

كاهش قيمت دلار براي شركت‌هاي صادرات محور خبري خوب نبوده و باعث كاهش فروش ريالي آنها خواهد شد، اما براي شركت‌هايي كه مواد اوليه را از خارج تامين مي‌كنند مانند برخي از خودروسازان، صنايع دارويي و غذايي و نيز حمل و نقلي‌ها خبر خوبي است.

به‌طور كلي با افزايش قيمت دلار شاخص كل بورس نيز تاثير مثبتي به خود مي‌گيرد، سياست‌گذار ارزي براي اينكه بتواند بازار ارز را مديريت كند و از طرفي قدرت خريد مردم را نيز حفظ كند ترجيح داده از چند نوع ارز استفاده كند.

كارشناسان اداره تحقيق و توسعه بورس تهران مي‌نويسند: بررسي شاخص هم وزن با دلارهاي چندگانه از تاريخ فروردين ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۴۰۲ نشان مي‌دهد بين شاخص كل هم وزن با دلارهاي چندگانه رابطه مثبتي قرار دارد.