تشريح آخرين وضعيت «هدهد» و «كوثر» در مدار

ماهواره‌هاي هدهد و كوثر كه در بامداد ۱۵ آبان‌ماه با ماهواره‌بر سايوز به مدار ۵۰۰ كيلومتري پرتاب شدند، اكنون در مدار تثبيت شده‌اند و به گفته محققان فاز به دست‌گيري و عملياتي شدن ماهواره هدهد تقريبا رو به اتمام است، ولي ماهواره كوثر در فرآيند خودكار سمت‌گيري درست به سمت زمين و خورشيد قرار دارد و تاكنون در اين فرايند روند مثبتي را طي كرده است. حسين شهرابي، مديرعامل يكي از شركت‌هاي دانش‌بنيان حوزه فضايي در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به آخرين وضعيت دو ماهواره هدهد و كوثر با تاكيد بر اينكه تاكنون ما از اين دو ماهواره داده دريافت كرده‌ايم، گفت: داده‌هايي كه از اين دو ماهواره دريافت شد، سطوح مختلفي دارند كه به صورت گام به گام براي عملياتي شدن اين دو ماهواره حركت مي‌كنيم. وي افزود: گام اول ما در اين زمينه اين بود كه اطمينان حاصل كنيم كه تزريق ماهواره‌ها در مدار به درستي انجام شده است كه اين اتفاق رخ داد. تزريق درست ماهواره به مدار بسته به عملكرد ماهواره و واسط ميان ماهواره و ماهواره‌بر است كه هر دو جزو محصول از دستاوردهاي اين شركت بوده است. شهرابي با بيان اينكه با توجه به داده‌هايي كه ما از ماهواره‌هاي هدهد و كوثر داشتيم، اين موضوع تاييد شد، ادامه داد: گام بعدي ما اين است كه ماهواره را در مدار، تثبيت كرده و وارد فاز عملياتي ماهواره‌ها شويم و از آنجايي كه در ماهواره‌هاي هدهد و كوثر با تفاوت پيچيدگي ماهواره و ماموريت مواجه هستيم؛ از اين رو اين مرحله با تفاوت‌هاي زماني همراه است. مديرعامل اين شركت دانش‌بنيان حوزه فضايي، اظهار كرد: درباره ماهواره «هدهد» مي‌توانيم اعلام كنيم كه فاز به دست‌گيري و عملياتي شدن آن تقريبا رو به اتمام است، ولي براي اعلام قطعي آن نياز است تا اجازه دهيم كه تكرارپذيري داده‌گيري از آن بيشتر شود، ولي با توجه به داده‌هايي كه تاكنون به دست آورده‌ايم، انتظار داريم كه در آينده نزديك فاز به دست‌گيري ماهواره هدهد كامل شود و اين ماهواره در طول عمر مداري خود بتواند ماموريت‌هاي خود را اجرايي كند. وي به آخرين وضعيت ماهواره «كوثر» اشاره كرد و يادآور شد: ما در تلاش هستيم كه سمت‌گيري مطلوب براي اين ماهواره صورت گيرد. از نظر ما سمت‌گيري مطلوب يعني نشانه‌روي ماهواره به سمت زمين و به تبع آن سمت‌گيري مناسب به طرف خورشيد است و كوثر در اين مرحله قرار دارد. شهرابي با تاكيد بر اينكه داده‌هايي كه از ابتدا تاكنون از «كوثر» داشتيم، نشان مي‌دهد كه اين سمت‌گيري به مرور بهبود يافته و سمت‌گيري آن با توجه به انتظارات ما در حال بهبود است. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا سمت‌گيري ماهواره كوثر به سمت زمين و خورشيد به صورت خودكار انجام مي‌شود، توضيح داد: در كوثر هر دوي اين حالت پيش‌بيني شده است و بسته به اين دارد كه به‌كارگيري كدام يك از اين حالت‌ها مطلوب‌تر است، ولي در حال حاضر سعي كرديم اين سمت‌گيري با حداقل انرژي لازم انجام شود؛ از اين رو عملگرهايي را كه توان زيادي از ماهواره دريافت كنند، هنوز وارد نكرده‌ايم و براي به‌كارگيري اين عملگرها نياز است تا فرامين از زمين براي آن ارسال شود، ولي در حال حاضر تصميم گرفته شد كه اين فرآيند فعلا انجام نشود. شهرابي با تاكيد بر اينكه فرآيند سمت‌گيري ماهواره «كوثر» در مدار بر اساس عملكرد خودكار است، خاطرنشان كرد: تاكنون اين روند مناسب بوده و اينكه اعلام كنيم كه اين سمت، ‌گيري موفق بوده است يا خير، زود است، ولي روند مثبت آن مشاهده مي‌شود.

آخرين وضعيت عملكرد

پنل‌هاي خورشيدي كوثر

وي به بخش پنل‌هاي اين ماهواره‌ها اشاره كرد و يادآور شد: يكي از داده‌هاي تله‌متري كه دريافت كرديم، اين بود كه پنل‌هاي خورشيدي عملكرد خوبي دارند و شارژ و دشارژ انجام مي‌شود، ولي نكته اصلي اين است كه چون هنوز سمت‌گيري به سمت زمين كامل نشده است، جذب انرژي خورشيدي به دليل زاويه خورشيد، به وضعيت ايده‌آل نرسيده است.

ايستگاه‌هاي زميني

دو ماهواره هدهد و كوثر

مديرعامل اين شركت دانش‌بنيان حوزه فضايي با اشاره به تعداد گذرهاي هدهد و كوثر از آسمان ايران، توضيح داد: تقريبا ماهواره‌هاي هدهد و كوثر در مدت ۲۴ ساعت، ۱۵ بار به دور زمين مي‌چرخند و از اين تعداد معمولا به فاصله هر ۱۲ ساعت دو رد صبح و دو رد در شب داريم. وي اضافه كرد: در زمان پرتاب يكي از تاكيدات ما اين بوده كه در ساعت يك ربع به ۹ صبح، يكي از ردهاي ما باشد كه تقريبا اين قرار رعايت شده است. شهرابي با بيان اينكه چندين ايستگاه فضايي در كشور فعال است، اظهار كرد: ما از ايستگاه‌هاي دريافت در تهران تمركز داريم و احتمال مي‌رود كه در روزهاي آتي ايستگاه‌هاي ديگر را در اين زمينه وارد كنيم.

منظومه‌سازي در فضا

شهرابي گفت: اين پرتاب‌ها از نظر ما نمايش فناوري در مدار محسوب مي‌شود كه براي اين نمايش نياز به ۵ ماهواره است كه از اين تعداد دو ماهواره‌ پرتاب شده است و بايد با بازخوردهايي كه از اين پرتاب‌ها دريافت مي‌كنيم، درمورد طرح نهايي منظومه اصلي تصميم‌گيري كنيم. وي جذب سرمايه و ساخت توليد انبوه را بخش ديگري از اين طرح ذكر كرد و ادامه داد: در اين زمينه در حال مذاكره با بخش‌هاي مختلف هستيم و بيشتر تمايل داريم كه از بستر قانون جهش توليد دانش‌بنيان، سرمايه‌هاي مناسبي را جذب كنيم.

عملياتي شدن هدهد و كوثر

شهرابي با تاكيد بر اينكه در مقاطع مختلف در خصوص آخرين وضعيت دو ماهواره «هدهد» و «كوثر» اطلاع‌رساني خواهد شد، گفت: هر كدام از اين ماهواره‌ها كه فاز عملياتي شدن آن به پايان برسد، اطلاع‌رساني خواهيم كرد. وي تاكيد كرد: ولي اين نويد را مي‌توان درباره ماهواره «هدهد» داد كه در آينده نزديك خبر پايان فاز به دست‌گيري آن را اعلام رسمي كنيم و در اين زمينه ما منتظر هستيم تا داده‌ها تثبيت شود. اين محقق حوزه فضايي در خصوص زمان عملياتي شدن ماهواره‌ها پس از پرتاب، توضيح داد: تخمين اين زمان براي ما سخت است و به عنوان مثال مي‌توانيم به ماهواره «خيام» اشاره كنيم كه فاز دست‌گيري آن در حدود ۶ ماه زمان برد و اينها روند طبيعي پروژه‌هاي ماهواره است.

انتظارات براي حضور بخش خصوصي

در صنعت فضا

مديرعامل اين شركت دانش‌بنيان به عنوان اولين شركت بخش خصوصي كه به صنعت فضا وارد شده است، گفت: در اين پرتاب صرف نظر از ماموريت‌ها و عملكردهاي آن، باز شدن پاي بخش خصوصي به صنعت فضا، نكته مثبتي است و به همين دليل يكي از اهدافي كه از سوي ما به عنوان يكي از بازيگران اين زيست‌بوم دنبال مي‌شود، اين است كه تا جايي كه امكان دارد، راه را هموار و چالش‌هاي آن را شناسايي كنيم. وي اضافه كرد: فناوري فضايي داراي دو ريسك بزرگ «بازار» و «فناوري» است و اين دو ريسك كار را براي حضور بخش خصوصي دشوار مي‌كند و شايد شجاعت را از سرمايه‌گذاران براي وارد شدن به اين صنعت مي‌گيرد. براي اينكه تمايل بخش خصوصي و سرمايه‌گذاري براي حضور در صنعت فضا را ارتقاء دهيم، به نظر مي‌رسد كه سازمان‌هاي دولتي در كاهش اين دو ريسك نقش‌آفريني كنند. شهرابي با اشاره به نقش معاونت علمي رياست‌جمهوري و سازمان فضايي در اين زمينه، افزود: معاونت علمي رياست‌جمهوري به عنوان سازماني كه از نظر قانوني متولي كاهش ريسك‌هاي فناورانه است كه در اين زمينه به ما كمك زيادي كرد و همچنين سازمان فضايي در كاهش ريسك بازار اين پروژه حمايت‌هاي زيادي از ما داشت، ولي تا زماني كه اين حمايت‌ها شكل بگيرد، زمان زيادي برد. وي ادامه داد: ايجاد اين حمايت‌ها زمان بر و دشوار بود، ولي تداوم و ادامه داشتن اين حمايت‌ها مهم‌تر است و به نظر مي‌رسد كه بايد در زمينه تداوم اين حمايت‌ها اراده جدي داشته باشيم و با نگاهي به مسيري كه در اين حوزه طي شد، اشكالات و ايرادات و نقاط قوت آن بررسي شود تا براي تداوم اين حمايت‌ها گام‌هاي جدي برداشته شود. شهرابي تاكيد كرد: تداوم كاري كه شروع شده است، بيشترين دغدغه فعالان بخش خصوصي صنعت فضايي كشور است. به گزارش ايسنا، در ساعت ۲ و ۴۸ دقيقه بامداد روز سه‌شنبه ۱۵ آبان پرتاب دو ماهواره هدهد و كوثر ايراني با پرتابگر سايوز از پايگاه فضايي وستوچني روسيه صدر اخبار قرار گرفت. هر دو ماهواره هدهد و كوثر با موفقيت در مدار تزريق شدند و سيگنال خود را به زمين مخابره كردند. ماهواره «كوثر» كه در سال ۲۰۱۹ توسط بخش خصوصي توسعه‌يافته است، به عنوان يك ماهواره سنجش از دور با وضوح تصويري بالا طراحي شده و قابليت تصويربرداري با كيفيت ۳.۵ متر در هر پيكسل را دارد. اين ماهواره به منظور استفاده در بخش‌هاي كشاورزي، مديريت منابع طبيعي، پايش محيطي و نقشه‌برداري دقيق ساخته شده است و مي‌تواند به پايش تغييرات زيست‌محيطي و مديريت بلاياي طبيعي كمك كند​. عمر عملياتي اين ماهواره در مدار حدود دو سال پيش‌بيني شده و از فناوري‌هاي پيشرفته تصويربرداري و انتقال داده بهره مي‌برد. اين ماهواره براي استفاده در كشاورزي دقيق، مديريت منابع طبيعي، پايش محيط زيست و مديريت بحران توسعه يافته است. ماهواره «هدهد» نيز به عنوان يك ماهواره ارتباطي با قابليت پشتيباني از اينترنت اشياء (IoT) طراحي شده و براي برقراري ارتباطات در مناطق دورافتاده و كم‌دسترسي به شبكه‌هاي زميني به كار خواهد رفت. اين ماهواره مي‌تواند در حوزه‌هايي مانند كشاورزي هوشمند، حمل‌ونقل و مديريت بحران كاربرد داشته باشد.