آهن‌پاره‌هاي بي‌پايان، بنزين بي‌پايان‌تر!
در حالي كه مصرف بنزين در كشور روزبه‌روز به مرزهاي تازه‌اي مي‌رسد، خودروهاي فرسوده به عنوان يكي از عوامل اصلي ناترازي در مصرف بنزين، همچنان در خيابان‌ها جولان مي‌دهند.
تعادل | گلناز پرتوي مهر|
در حالي كه مصرف بنزين در كشور روزبه‌روز به مرزهاي تازه‌اي مي‌رسد، خودروهاي فرسوده به عنوان يكي از عوامل اصلي ناترازي در مصرف بنزين، همچنان در خيابان‌ها جولان مي‌دهند. اين خودروها كه سال‌هاست از عمر مفيد خود گذشته‌اند، نه‌تنها مصرف سوخت بيشتري دارند، بلكه به افزايش آلودگي هوا و هزينه‌هاي نگهداري نيز دامن مي‌زنند.
به گزارش «تعادل» ايران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان نفت در جهان، با پديده عجيب ناترازي در تامين بنزين مواجه است. آمارها نشان مي‌دهند كه بخش قابل توجهي از مصرف بنزين كشور مربوط به خودروهاي فرسوده است. اين خودروها به دليل فناوري قديمي، مصرف سوختي حداقل دو برابر خودروهاي استاندارد دارند. براي مثال، يك خودروي سواري فرسوده به‌طور متوسط ۱۲ ليتر بنزين در هر ۱۰۰ كيلومتر مصرف مي‌كند، در حالي كه يك خودروي استاندارد جديد مي‌تواند اين ميزان را به كمتر از ۶ ليتر كاهش بدهد.
خودروهاي فرسوده تنها مصرف‌كنندگان بي‌رويه بنزين نيستند؛ بلكه عاملان مستقيم آلودگي هوا و افزايش هزينه‌هاي زيست‌محيطي نيز محسوب مي‌شوند. موتورهاي كهنه اين خودروها با سوزاندن ناقص سوخت، مقادير زيادي از آلاينده‌ها را وارد هوا مي‌كنند. اين آلاينده‌ها نه‌تنها سلامت شهروندان را تهديد مي‌كنند، بلكه هزينه‌هاي درماني و اجتماعي سنگيني را به كشور تحميل مي‌كنند.
يكي از دلايل اصلي ماندگاري خودروهاي فرسوده، هزينه بالاي جايگزيني آنها است. بسياري از مالكان اين خودروها توانايي مالي خريد خودروي جديد يا حتي پرداخت هزينه‌هاي اسقاط را ندارند. از سوي ديگر، سياست‌هاي ناكارآمد در حوزه مديريت خودروهاي فرسوده و عدم ارائه مشوق‌هاي كافي، به ادامه اين وضعيت دامن زده است.
در برخي موارد، نبود نظارت كافي بر فرآيندهاي اسقاط و واردات خودروهاي مستعمل نيز به اين مشكل اضافه شده است. در نتيجه، خودروهايي كه بايد مدت‌ها پيش از رده خارج مي‌شدند، همچنان در جاده‌ها و خيابان‌ها حضور دارند و به مصرف بي‌رويه بنزين و آلودگي كمك مي‌كنند.
براي مقابله با بحران ناترازي بنزين و كاهش اثرات مخرب خودروهاي فرسوده، نياز به اتخاذ سياست‌هاي جدي و چندجانبه است. اين سياست‌ها بايد شامل مشوق‌هاي مالي براي جايگزيني خودروهاي فرسوده، سختگيري در معاينه فني و ارايه تسهيلات ويژه براي خريد خودروهاي كم‌مصرف باشد.
همچنين، توسعه حمل‌ونقل عمومي و ترغيب مردم به استفاده از وسايل نقليه عمومي مي‌تواند نقشي كليدي در كاهش مصرف بنزين ايفا كند. در كنار اين اقدامات، توجه به آموزش و فرهنگسازي براي كاهش استفاده غيرضروري از خودروهاي شخصي نيز ضروري است.
ناترازي بنزين در كشور تنها يك مشكل اقتصادي نيست؛ بلكه مساله‌اي چندبعدي است كه به محيط زيست، سلامت جامعه و مديريت منابع ملي مرتبط است. خودروهاي فرسوده با مصرف بالاي بنزين و آلودگي‌زايي، به عنوان يكي از عوامل اصلي اين بحران شناخته مي‌شوند. با اين حال، اميد است كه با اجراي سياست‌هاي مناسب، شاهد كاهش حضور اين خودروها در خيابان‌ها و بهبود وضعيت مصرف سوخت در كشور باشيم.
اكنون زمان آن رسيده تا با نگاه جدي‌تري به موضوع تنوع‌بخشي سبد سوخت، اسقاط خودروهاي فرسوده، ورود خودروهاي برقي و بهينه‌سازي مصرف توجه شود.
افزايش توليد انرژي موضوعي جدي است كه بايد به آن توجه داشت، ضمن اينكه در كنار افزايش توليد بايد به موضوع بهينه‌سازي مصرف نيز توجه شود، زيرا در شرايط فعلي چاره‌اي جز كاهش مصرف سوخت، تنوع‌بخشي به سبد سوخت و از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده نداريم.
به گفته كارشناسان انرژي، با ايجاد سازوكاري بايد مصرف سوخت را كاهش داد كه يكي از اين روش‌ها واردات و توليد خودروهاي كم‌مصرف و حتي هيبريدي است. نوسازي ناوگان حمل‌ونقل عمومي و اسقاط خودروهاي فرسوده كه با بدسوزي سوخت نيز مواجه هستند نقش زيادي در حل ناترازي بنزين دارند.
افزايش مصرف در حوزه حمل و نقل در بعضي از زمان‌ها به حدود ۱۴ درصد نيز افزايش يافته كه بايد با هماهنگي ديگر دستگاه‌ها مانند سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي، شهرداري‌ها و دهياري‌هاي وزارت كشور به‌گونه‌اي حركت كنيم كه تامين و تخصيص نفت‌گاز به ناوگان ديزلي باري درون‌شهري و برون‌شهري بر مبناي عملكرد واقعي باشد زيرا امسال مصرف سوخت در بخش حمل و نقل، ديزلي و گازوئيل رشد بيش از ۱۰ درصدي نسبت به سال ۱۴۰۲ داشته است.