مازوت در قاب دود زمستاني كه بوي گازویيل گرفت!
هر زمستان با كاهش دما، پرونده مازوت‌سوزي به بحثي داغ در رسانه‌ها و محافل عمومي تبديل مي‌شود. امسال نيز با تشديد بحران آلودگي هوا و افزايش مصرف انرژي، مازوت‌سوزي دوباره به صدر اخبار بازگشت. اگرچه اين سوخت سنگين ارزان‌تر از گاز طبيعي و گزينه‌اي براي تأمين انرژي در شرايط بحراني است، اما تبعات زيست‌محيطي و سلامت محور آن نگراني‌هاي جدي به دنبال دارد.
گلناز پرتوي مهر|
هر زمستان با كاهش دما، پرونده مازوت‌سوزي به بحثي داغ در رسانه‌ها و محافل عمومي تبديل مي‌شود. امسال نيز با تشديد بحران آلودگي هوا و افزايش مصرف انرژي، مازوت‌سوزي دوباره به صدر اخبار بازگشت. اگرچه اين سوخت سنگين ارزان‌تر از گاز طبيعي و گزينه‌اي براي تأمين انرژي در شرايط بحراني است، اما تبعات زيست‌محيطي و سلامت محور آن نگراني‌هاي جدي به دنبال دارد.
به گزارش «تعادل» مازوت به عنوان يكي از مشتقات نفت خام، سوختي است كه عمدتاً براي مصارف صنعتي و توليد برق استفاده مي‌شود. در ايران، با توجه به ظرفيت بالاي پالايشگاه‌ها و توليد مازوت، اين سوخت به‌طور گسترده در نيروگاه‌ها و صنايع سنگين مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اما مشكل از جايي آغاز مي‌شود كه كاهش تأمين گاز طبيعي در فصول سرد، نيروگاه‌ها و كارخانه‌ها را مجبور به استفاده از مازوت مي‌كند. هرچند استفاده از مازوت در كوتاه‌مدت مي‌تواند از خاموشي گسترده جلوگيري كند، اما عواقب آن در ميان‌مدت و بلندمدت به‌شدت زيان‌بار است. اين سوخت، در مقايسه با گاز طبيعي، ميزان بسيار بيشتري از آلاينده‌ها از جمله دي‌اكسيد گوگرد و ذرات معلق توليد مي‌كند كه مستقيما بر كيفيت هوا و سلامت شهروندان تأثير مي‌گذارد.
آلودگي هوا در كلانشهرهاي ايران، از جمله تهران، اصفهان و اهواز، همواره يكي از بزرگ‌ترين معضلات زيست‌محيطي كشور بوده است. طبق گزارش سازمان حفاظت محيط زيست، سهم مازوت‌سوزي در آلودگي هوا طي فصول سرد به‌طور قابل‌توجهي افزايش مي‌يابد. دي‌اكسيد گوگرد منتشرشده از سوختن مازوت مي‌تواند منجر به تشكيل باران‌هاي اسيدي، تخريب پوشش گياهي و حتي آسيب به ساختمان‌ها و سازه‌ها شود. همچنين، ذرات معلق ناشي از اين سوخت، با نفوذ به سيستم تنفسي، زمينه‌ساز بيماري‌هاي مزمن ريوي و قلبي مي‌شود. در نتيجه، نه‌تنها سلامت افراد به خطر مي‌افتد، بلكه هزينه‌هاي سنگين درماني نيز به اقتصاد كشور تحميل مي‌شود. هرچند دولت‌ها بارها بر لزوم كاهش يا قطع كامل مازوت‌سوزي تأكيد كرده‌اند، اما واقعيت‌هاي اقتصادي و زيرساختي، مانعي جدي در اين مسير است. با افزايش مصرف خانگي گاز در فصل زمستان، تأمين گاز براي صنايع و نيروگاه‌ها به چالشي بزرگ تبديل مي‌شود. اين در حالي است كه زيرساخت‌هاي لازم براي ذخيره‌سازي گاز يا انتقال آن به مناطق دورافتاده هنوز به‌طور كامل توسعه نيافته است. تغيير زيرساخت‌ها براي استفاده از سوخت‌هاي پاك‌تر نيازمند سرمايه‌گذاري كلان است. بسياري از صنايع به‌دليل هزينه‌هاي بالا، تمايلي به اين تغيير ندارند. برخي از صنايع و مديران به‌دليل منافع كوتاه‌مدت، همچنان به استفاده از مازوت ادامه مي‌دهند و اين مساله نظارت و اجراي قوانين را دشوار مي‌سازد. نبود سياست‌هاي پايدار در زمينه انرژي و وابستگي بيش‌ازحد به منابع فسيلي، راه را براي جايگزيني مازوت دشوار كرده است. كشورهاي بسياري در جهان، با مشكلات مشابه مواجه بوده‌اند، اما راهكارهاي موفقي نيز ارائه كرده‌اند. از جمله اين راهكارها مي‌توان به مواردي همچون استفاده از انرژي خورشيدي، بادي و زمين‌گرمايي اشاره كرد. قطع مازوت‌سوزي، اگرچه چالشي دشوار است، اما غيرممكن نيست. نياز است كه دولت، صنايع و شهروندان با همكاري يكديگر، گام‌هايي عملي براي كاهش وابستگي به اين سوخت بردارند. سياستگذاري‌هاي بلندمدت، سرمايه‌گذاري در انرژي‌هاي پاك و توسعه زيرساخت‌ها مي‌تواند نقش كليدي در اين مسير داشته باشد. در نهايت، اگرچه زمستان سرد است، اما نبايد اجازه بدهيم دود مازوت بر آسمان شهرها سايه بيندازد. آينده‌اي پاك و سالم، تنها در گرو تصميمات جسورانه امروز است. بايد از امروز به فكر فردا بود، تا نفس كشيدن در هواي پاك براي نسل‌هاي آينده تنها يك آرزو باقي نماند.