توقفگاه شاخص

هابیل خاوری

در شرايطي به پيشواز آخرين روز كاري هفته خواهيم رفت كه بازار امروز متفاوت بود، بازار سرمايه تا حدود زيادي از شرايط تحليلي فاصله گرفته است، و عملا با تزريق نقدينگي جديد توسط كدهاي فعلي و برخي كد‌هاي جديد، مقاومت‌ها يك به يك شكسته مي‌شود . در چنين فضايي كه تحليل نقشي در خريد ندارد، مقاومت در برابر بازار و خريد نكردن كمي دشوار است. حس جا ماندن از رشد بازار، با هيچ حس ديگري در بازار‌هاي مالي قابل قياس نيست . اگر هدف بازار‌ساز از بهبود شرايط بازار جذب نقدينگي باشد، بايد به تحليل‌گر فرصت تحليل دهد و بازار با روال طبيعي رشد كند و اصلاح نيز بخشي از آن روند باشد . اينكه بازار ارزنده است و سهامداران در هر قيمتي فروشنده نيستند و خريداران بازار را جذاب مي‌دانند و منابع جديد تزريق مي‌كنند، فرمايش است .

همه مي‌دانيم بخش عمده‌اي از پول جديد بدون تحليل در صف مي‌نشيند و صرفا به دنبال سود كوتاه‌مدت است و براي سهامداري وارد نشده است، صرفا براي كسب سود است!! پس بايد كاري كرد كه اين پول بازار برايش جذاب باشد و ماندگار شود، و از طرفي شوك منفي به بازار ندهد. پس بايد با احتياط گام برداشت و اسير جو ايجاد شده نشد و در هر شرايطي با تحليل و استراتژي شخصي سبد سرمايه‌گذاري اقدام كرد . اصلاح بخشي از روند‌هاي صعودي است و بهترين فرصت براي بهبود و تغيير تركيب سبد است . از طرفي خبر مربوط به بازار اين روز‌ها، ديشب منتشر شد و آن توافق لبنان و اسراييل بر سر آتش بس ۶۰ روزه بود . رشد دلار نيما با شيب ملايم و تثبيت دلار آزاد، كاهش تنش‌هاي سياسي و منطقه‌اي و همچنين تزريق منابع جديد به بازار سرمايه، همه و همه نويد بخش آينده‌اي بهتر براي بازار است . عرضه‌هاي در محدوده شاخص 400/2 نيز خيلي زود جذب خواهند شد و فروشندگان اين برهه صرفا نوسان‌گير‌ها و سرمايه‌گذار‌هاي كوتاه‌مدتي هستند. اما اينكه دكمه تغيير روند در چه زمان و با چه خبري زده شود بر ما پوشيده است . پس با احتياط گام‌برداريد و در هر سهمي در صف نباشيد، چه خريد و چه فروش. بازار امروز با توجه به رنج‌هاي منفي در برخي سهام با توجه به عدم پر كردن قيمت پاياني به نحوي بود كه سهامداران تا منفي شنبه را نيز فروختند. دوستان در بازار سرمايه به كسي خرده نگيرند و به استراتژي خود پايبند باشند، شايد كسي كه اين مدل فروش‌ها را انجام داده براي معاملاتش دليلي داشته است.اگر در بازار هر كسي كار خودش را بكند و بر مبناي سيستم معاملاتي علمي جلو برود هيچگاه دچار تريد در معاملاتش نخواهد شد.

اين رشد اخير بسيار شارپ بود، و حتي فرصت فكر كردن به سهامداران را نداده به نحوي كه صندوق‌هاي اهرمي همگي بخشي از ضريب اهرم خود را نيز از دست داده‌اند.
با اينكه جذب منابع در روز‌هاي مثبت بازار براي واحد‌هاي عادي كه شبيه درآمدثابتند سخت است اما برخي صندوق‌ها اقدام به جذب منابع و صدور در واحد‌هاي عادي براي ثابت نگهداشتن اهرم كردند. صندوق اهرم، در اين دوره بيشترين صدور درصدي و مبلغي را در واحد‌هاي عادي داشته تا بتواند از كاهش ضريب اهرم خود در بازار صعودي جلوگيري كند؛ اهرم از اين حيث بهترين عملكرد را داشته است. در ديگر صندوق‌ها هم با وجود آنكه اكثرا در واحد‌هاي عادي خود صدور داشتند اما اين صدور و جذب منابع به اندازه ابطال‌هاي رخ نداده نبوده و كاهش ضريب اهرم را تجربه كردند. از طرفي در حالت‌هاي اينچنيني بررسي معاملات روزانه مهم‌تر از هر مورد ديگري است، امروز بسياري از ركوردهاي معاملاتي بورس شكسته شد. ارزش معاملات خرد به بيش از 16 همت رسيد كه از اواسط ارديبهشت سال 1402 بي‌سابقه بود. تعداد كد فعال در بازار از مرز 230 هزار عبور كرد كه اين تعداد كد خريدار نيز حداقل در 17 ماه گذشته بي‌سابقه بود. ارزش معاملات صندوق‌هاي اهرمي و ارزش معاملات آپشن نيز ركورد تاريخي زد. يكي از داغ‌ترين و پر رونق‌ترين روزهاي بورس در 4 سال گذشته از لحاظ حجم معاملات تجربه شد و تقريبا در بورس يك جابه‌جايي اساسي صورت گرفت. البته در پايان معاملات 59 درصد از نمادها منفي بودند كه اين مهم نيز از دو هفته گذشته تجربه نشده بود، اما انتظار يك يا حتي چند روز معاملاتي پرحجم و دست به دست شدن سهم‌ها دور از انتظار نبوده و نيست. بورس حالا به كانون توجه سرمايه‌گذاران برگشته است و اگر تغييرات در شرايط بنيادي ادامه داشته باشد و متوليان بازار رفتار درستي داشته باشند، و از طرفي با توجه به چارت نزولي طلا و دلار، مي‌توان انتظار داشت بعد از چند روز جابه‌جايي سهام، روند اصلي شروع شود. محدوده زماني 26 نوامبر كه امروز بود تا اوايل دسامبر يعني يكشنبه هفته آينده توقفگاه شاخص در اين گام هست، و بايد در اين برهه بازار‌ساز هر چه در توان دارد از بازار حمايت كند، و از طرفي با بررسي تكنيكي اكثر نماد‌ها مي‌توان متوجه شد كه اكثر نمادها مقاومت‌هاي مهمي را شكسته‌اند و منفي‌ها احتمالي را مي‌توان در برهه زماني فعلي در حكم پولبك به مقاومت‌هاي شكسته شده در نظر گرفت. امروز روز عيار بازار بود كه هرچه فروشنده روي تابلو گذاشت را خريدند، و فردا مشخص مي‌شود كه خريدار‌ها پشيمان مي‌شوند يا فروشنده‌ها، از طرفي دلار بازار آزاد 70 و دلار نيما 51.5، دولت مصمم است كه بازار رشد كند. (تا اينجاي كار رشد حدود 38 درصدي) از طرفي بودجه مالي سال آينده انبساطي است، شايد يك روز تا چند هفته بازار در جا بزند ولي يقينا انتهاي كار در بازار نيست و بازي تازه شروع شده است. لازم است كه مجدد يادآوري كنم كه بورس ايران از ابتداي تاسيس تا به امروز كارايي اطلاعاتي خوبي نداشته و اين موضوع بر كسي پوشيده نيست، اما با توجه به اتفاقات و رويداد‌هاي سيستماتيك و غير سيستماتيك و اضافه شدن ريسك‌هاي جديد به بازار از طرفي كاهش دامنه نوسان به عنوان دم دستي‌ترين ابزار براي حمايت از بازار كار بسيار اشتباهي بوده است كه هميشه انجام شده!!  و بازار لطمه‌هاي جبران‌ناپذيري را در بلندمدت از اين بابت خواهد ديد! 

در برهه زماني فعلي با دستكاري مجدد در دامنه نوسان مخالف هستم و ۳ درصد به‌نظر براي بازار مناسب است، چرا كه زماني بايد دامنه‌نوسان كاهش يا افزايش پيدا كند كه سايه تمامي ريسك‌هاي بيروني كه بازار را تهديد مي‌كنند برداشته شود، از طرفي متولي بازار لاين اعتباري با حجم قابل توجه براي حمايت از تمامي نماد‌هاي بازار داشته باشد، اما ما در بازار سرمايه حدود ۱۵ هفته دامنه نوسان محدود شده را تجربه كرده‌ايم!! با همين دامنه نوسان محدود اين ركورد‌ها ثبت شده است، در حالت تغييرات مكرر در دامنه نوسان، كارايي عملياتي بازار را هم از دست مي‌دهيم و شديدا تكرار آن براي چندمين بار آن هم در ۵ ماه اخير براي بازار مضر هست و همين امر خودش تشديد‌كننده خروج پول هست از بازار!! 

هيچ كار مثبتي هم در اين چند مرتبه كاهش و افزايش دامنه نوسان براي حمايت از بازار صورت نگرفته است! پس به‌نظرم بازار را به حال خود رها كنيم براي مدتي.
دقيقا همين دستكاري‌ها شرايط كلي بازار را طوري رقم زده كه قدرت تصميم‌گيري دقيق و حساب شده را از فعالان گرفته .

از طرفي بازار هنوز به رشد‌هاي مستمر و دامنه‌دار عادت نكرده است و با كوچك‌ترين عرضه‌اي همه فروشنده مي‌شوند. و طبيعي است پس از چند روز مثبت شدن بازار عده‌اي به فكر سيو سود‌هاي كسب شده بيفتند، با تغيير دامنه نوسان در اين برهه فقط يك هيجان كاذب به بازار تزريق خواهد شد و هيچ نفعي در اين موضوع نخواهد بود.
در گذشته كه دامنه نوسان ۵ و ۷ و در صندوق‌ها ۱۰ درصد بود، بازار پس از ۳ روز رشد (۱۵ تا ۲۰ درصد) كمي درجا مي‌زد و به استراحت و دست به دست شدن سهام احتياج داشت، اما اين روز‌ها و با وجود ۵ روز رشد مداوم در بسياري از گروه‌ها، مي‌بينيم كه بازار به واسطه محدوديت دامنه نوسان و بعضا عدم عرضه حجم مبنا، رشد چنداني نداشته و طبق روال قديم، شاخص كل رشد بيشتري را از كليت بازار تجربه كرده است . از اين رو در برهه فعلي براي حمايت از بازار حجم مبنا كمي كاهش يابد تا قيمت پاياني سهم هم متناسب با آخرين معامله شود، و در صورت عادي شدن معاملات دامنه نوسان افزايش يابد.

آهسته و پيوستگي براي بازار مهم است تا اعتماد و توجه عموم سرمايه‌گذاران به بازار جلب شود، اينكه سريع بالا برود بازار و سريع منفي شود براي كسي سودي نداشته، ندارد و نخواهد داشت.