ابعاد اقتصادي مقاله ظريف در فارين افرز
مخاطب مقاله اخير آقاي ظريف در فارين افرز كه يك نشريه معتبر در شوراي روابط خارجي امريكاست، بيشتر كشورهاي غربي هستند.
مخاطب مقاله اخير آقاي ظريف در فارين افرز كه يك نشريه معتبر در شوراي روابط خارجي امريكاست، بيشتر كشورهاي غربي هستند. ظريف تلاش كرده سياست جديد ايران را براي طرف امريكايي تبيين كرده و توضيح دهد كه ايران پس از دو دهه تحريم و فشار و محدوديت همچنان روي پاي خود ايستاده و راهبردهاي خود را پيگيري مي‌كند. در عين حال ظريف تلاش كرده سياست‌هاي پزشكيان و رويكرد دولت چهاردهم را تبيين كند. اينكه پزشكيان دنبال صلح و ثبات است و تلاش مي‌كند در جهان در حال گذار و عصر پسا قطبي، جايگاه خود را بيابد. به زعم ظريف دوره‌هاي تك‌قطبي يا دوقطبي پايان يافته و جهان به سمت عصر پساقطبي حركت مي‌كند. آقاي ظريف اين دوران را تشريح كرده و در ادامه توضيح داده كه روابط ديپلماتيك با الگوهاي قديمي فاصله گرفته و تغييرات قابل توجهي در صحنه روابط بين‌الملل رخ داده است. ظريف تعريضي هم به سياست‌هاي مداخله‌جويانه امريكا مي‌زند و به اين واقعيت اشاره مي‌كند كه اين سياست‌ها در رابطه با ايران هرگز به اهداف خود نرسيده است. اما مانند هميشه رويكرد ظريف اعلام آمادگي براي گفت‌وگو و مذاكره بوده است. اينكه براي حل اختلافات بايد گفت‌وگو و مذاكره كرد. براي مذاكره مطلوب هم بايد با دست پُر راهي مذاكرات شد. اين دست پُر از نظر ظريف اقتصاد شكوفا و توان توليدي بالاست كه اثربخشي تحريم‌ها را كاهش دهد. طرف مقابل اگر احساس كند با كشور ضعيفي در حوزه اقتصادي و راهبردي روبه‌روست، بدون ترديد مذاكره منصفانه‌اي صورت نخواهد داد.
همزمان ايران بايد توان ديپلماسي به خصوص ظرفيت‌هاي ديپلماسي عمومي و رسانه‌اي‌اش را بايد بالا ببرد تا سياست‌هاي ايران براي ساير كشورهاي تبيين شود. اين كاري است كه ظريف دقيقا در حال انجام آن است. تبيين سياست‌هاي ايران در چهارچوب ديپلماسي رسانه‌اي اقدام مهمي است كه ظريف در حال انجام آن است. در اين شرايط، پالس‌هاي متضادي از سوي امريكاي مدل ترامپ ارسال مي‌شود كه پيش‌بيني‌ها را دشوار مي‌سازد. ترامپ از يك طرف چهره‌اي چون ايلان ماسك را كنار خود دارد و از سوي ديگر بخشي از تندرو‌ترين افراد سياسي امريكا را همراه دارد. اين روند متضاد باعث شده نتوان پيش‌بيني خاصي از تحولات آتي دولت ترامپ صورت داد. اما در مورد تيم ترامپ بايد گفت كه اين افراد تنها روي كاغذ معرفي شده‌اند و مشخص نيست آيا تاييديه‌هاي لازم را اخذ كرده و از اول بهمن سكان هدايت كاخ سفيد را به دست مي‌گيرند؟
بخشي از اين افراد مانند مشاور امنيت ملي براي آغاز فعاليت‌شان نيازي به تاييد سنا ندارند و برخي ديگر حتما بايد تاييد كميسيون‌هاي مربوطه در سنا را داشته باشند. مثلا وزير دفاع امريكا، بايد تاييديه كميسيون دفاعي مجلس سنا و وزير خارجه بايد تاييد كميسيون سياست خارجي سنا را داشته باشند. اما نمي‌توان انكار كرد افرادي كه معرفي شده‌اند، اغلب مواضع ضد ايراني دارند. اينها مشكل‌ساز خواهند بود، نه فقط در رابطه با ايران بلكه در مواجهه با ساير كشورهاي جهان هم مشكلات بسياري ايجاد مي‌شود. حيرت‌انگيز است كه افرادي بي‌تجربه و فاقد تخصص لازم براي پست‌هايي چون وزير دفاع، رييس سازمان اطلاعات امنيت و حتي وزير خارجه به كار گرفته شده‌اند. حتي اروپايي‌ها هم نگرانند كه با يك چنين تيمي چگونه بايد روبه‌رو شوند؟ روس‌ها، چيني‌ها و متحدان امريكا در آسيا نگراني‌هاي جدي دارند. در شرايطي كه ترامپ هنوز كارش را جدي آغاز نكرده، ۲متحد مهم امريكا يعني مكزيك و كانادا را تهديد به جنگ تعرفه‌اي كرده است. موضوعي كه باعث موضع‌گيري متقابل رييس‌جمهور مكزيك و نخست‌وزير كانادا شده است. بنابراين موضوع رفتار غير متعارف ترامپ و تيمش تنها مختص ايران نيست و اغلب كشورهاي جهان را تحت تاثير قرار داده است. ترامپ به‌طور رسمي و علني مي‌گويد هر كشوري كه از مراودات اقتصادي خود دلارزدايي كند با تعرفه‌هاي ۱۰۰درصدي مواجه مي‌شود. اين مرد (ترامپ) تصور مي‌كند مي‌تواند كل دنيا را تحريم كند! فكر مي‌كند تعرفه و تحريم تنها اقتصاد طرف مقابل را تحت فشار قرار مي‌دهد، انگار آگاه نيست كه با اين شيوه اقتصاد امريكا هم آسيب مي‌بيند. ترامپ آنقدر درك ندارد كه نبايد كل جهان را تهديد كرد.
اين واقعيتي است كه ترامپ به آن بي‌توجه است، البته امريكا قدرت اقتصادي مسلط جهان است اما نمي‌داند به صورت همزمان نمي‌تواند با اتحاديه اروپا، هند، چين، روسيه، آفريقاي جنوبي و برزيل و... درگير شود. بايد ديد از ۱بهمن كه ترامپ راهي كاخ سفيد مي‌شود چه شيوه و تاكتيكي را در‌پيش مي‌گيرد؟ اما مي‌خواهم مخاطب را به اين نكته توجه دهم كه ترامپ فعال مايشاءنيست كه هر آنچه اراده كند محقق شود. اينكه طرف ايراني چه رويكردي در پيش مي‌گيرد در تحولات آينده موثر است. اينكه چه تحولاتي در جنگ روسيه و اوكراين و غزه و اسراييل با وقوع مي‌پيوندد مهم است. آيا تنازع سومي در جهان در راه خواهد بود؟ همه اين گزاره‌ها را در كنار هم بايد قرار داد و بعد در خصوص آينده پيش‌بيني كرد. اينطور نيست كه امريكا يك تنه همه تحولات را بتواند پيش ببرد. صحنه روابط بين‌الملل با متغيرهاي مختلف نتايج متفاوتي خواهد داشت.