پاي سوخت سبز به بورس انرژي باز شد
يكي از برنامههاي مهم بورس توسعه مبادلات كالاهاي منطبق بر حفظ محيط زيست بوده كه در اين راستا ميتوان به معاملات برق نيروگاههاي تجديدپذيروكربن سبز در بورس انرژي اشاره كرد كه راهاندازي شده و در گام ديگر با انجام معاملات بايواتانول سوختي، معاملات سوخت پاك و سبز را هم در بورس انرژي شاهد خواهيم بود.
يكي از برنامههاي مهم بورس توسعه مبادلات كالاهاي منطبق بر حفظ محيط زيست بوده كه در اين راستا ميتوان به معاملات برق نيروگاههاي تجديدپذيروكربن سبز در بورس انرژي اشاره كرد كه راهاندازي شده و در گام ديگر با انجام معاملات بايواتانول سوختي، معاملات سوخت پاك و سبز را هم در بورس انرژي شاهد خواهيم بود. علي نقوي، مديرعامل بورس انرژي ايران، در ابتداي سخنراني خود با اشاره به اهميت محصول پاك و سبز گفت: اميدواريم بتوانيم تامين مالي بر روي حاملهاي انرژيهاي سبز را هم اضافه كنيم. مديرعامل بورس انرژي ايران ضمن تقدير از زحمات توليدكنندگان بايواتانول سوختي اضافه كرد: در گام اول محصول در رينگ داخلي عرضه خواهد شد و مذاكراتي نيز با كشورهاي ديگر نيز به منظور صادرات اين محصول انجام شده است. ۶۵ درصد بازار بورس انرژي ايران در رينگ بينالملل بوده و كشورهاي منطقه اعم از عراق، پاكستان، افغانستان و كشورهاي حاشيه درياي خزر به خوبي با بورس انرژي ايران آشنا هستند. ما نقش و هدف خود در توسعه صادرات كشور را در اين حوزه نيز ايفا خواهيم كرد. نقوي با تاكيد بر اهميت گواهيهاي سپرده در بهرهبرداري ذينفعان محصولات توليدي تصريح كرد: گواهي سپرده سوخت سبز و ابزارهايي كه ميتواند در اين زمينه شكل بگيرد در دست بررسي است. در بورس انرژي ايران آمادگي توسعه اين ابزارها و بازارها را داريم و خوشحاليم در زمينه سوخت سبز نيز نقش خود را ايفا كنيم. او در پايان تاكيد كرد: اين سوخت از شمول قيمتگذاري دولتي بيرون است و ميتواند تجربه جديدي در اختيار مردم قرار دهد. اين محصول به توليد بنزين سوپر در كشور نيز كمك خواهد كرد. همچنين لازم به ذكر است، بايواتانول نخستين فرآورده زيستي است كه در بورس انرژي ايران به فروش ميرسد و توليد «شركت گسترش سوخت سبز زاگرس» است.
سوخت سبز چيست؟
سوخت سبز كه به آن سوخت زيستي نيز ميگويند نوعي سوختاست كه از مقطركردن مواد گياهي، ميكروبي و حيواني حاصل ميشود. سوخت سبز نوعي منبع انرژي تجديدپذير است و در مقايسه با سوختهاي فسيلي باعث آلودگي محيط زيست نميشود. از نمونههاي سوختهاي سبز ميتوان به اتانول (كه اغلب از ذرت در ايالات متحده و نيشكر در برزيل تهيه ميشود)، بيوديزل (از روغنهاي گياهي و چربيهاي حيوانات مايع تهيه ميشود)، گازوييل سبز (مشتق شده از جلبكها و ساير منابع گياهي) و بيوگاز (متان حاصل از كود حيواني و ساير مواد آلي هضم شده) اشاره كرد. در جستوجوي نااميدكننده منابع انرژي جايگزين، با تخليه منابع سوخت فسيلي در جهان، سوخت سبز به عنوان گزينه احتمالي مورد استفاده قرار خواهد گرفت. منتقدان اظهار ميكنند كه اصطلاح «سوخت سبز» يك نام غلط براي اين مواد است، زيرا فرآوري محصولات به عنوان سوخت سبز در واقع مقدار قابل توجهي آلودگي ايجاد ميكند كه ممكن است به اندازه اقدامات فعلي به محيط زيست آسيب برساند. سوختهاي سبز ميتوانند جامد، مايع يا گازي باشند. اين سوختها در دو شكل مايع و گاز بسيار مفيد هستند زيرا حمل و نقل و سوختن را بسيار ساده و پاك ميكنند. افرادي كه نگران امنيت انرژي و انتشار دي اكسيدكربن هستند، سوختهاي سبز را به عنوان گزينهاي مناسب براي سوختهاي فسيلي ميدانند. با اين حال، سوختهاي سبز نيز داراي كاستيها و مشكلاتي ميباشند. به عنوان مثال براي توليد اتانول، مقدار انرژي بيشتري نسبت به توليد بنزين لازم است و منتقدان ادعا ميكنند كه استفاده از اتانول بسيار بيهوده است. زيرا توليد اتانول در واقع باعث كاهش انرژي خالص ميشود و در عين حال قيمت مواد غذايي را نيز افزايش ميدهد. سوخت سبز همچنين به يكي از موضوعات مورد بحث گروههاي حفاظتي تبديل شده است زيرا آنها معتقدند كه محصولات زيستي بهتر است به جاي سوخت به عنوان منبع غذايي استفاده شود. استفاده از مقدار وسيعي از زمينهاي قابل كشت محصولات زيستي كه براي توليد اين تركيبات استفاده ميشود نگرانيهاي زيادي را به وجود آورده است. زيرا باعث مشكلاتي همچون فرسايش خاك، جنگل زدايي، رواناب كود و شوري خاك خواهد شد.
سوخت سبز چگونه توليد ميشود
برخي از سوختهاي سبز كه از دوران قديم مورد استفاده قرار گرفتهاند مانند چوب، ميتوانند مستقيما به عنوان ماده اوليهاي كه براي توليد گرما ميسوزد، مورد استفاده قرار گيرند. از گرما ميتوان براي توليد ژنراتورهاي نيروگاه براي توليد برق استفاده كرد. تعدادي از تأسيسات برق كه هنوز هم از آنها استفاده ميشود انرژي خود را از سوزاندن چمن، چوب يا انواع ديگر زيستتودهها تامين ميكند. در حال حاضر سوختهاي سبز مايع به دليل زيرساختهاي گستردهاي كه از قبل براي استفاده از آنها، به ويژه براي حمل و نقل وجود دارد، مورد توجه خاص قرار گرفتهاند. اتانول به عنوان معروفترين سوخت سبز مايع، توسط تخمير نشاسته يا شكر توليد ميشود .برزيل و ايالات متحده از توليدكنندگان برجسته اتانول هستند. در ايالات متحده اتانول عمدتا از دانه ذرت ساخته ميشود كه براي توليد «بنزو هول» ، سوختي كه ۱۰ درصد آن اتانول و مابقي آن بنزين است استفاده ميشود. در برزيل اتانول در درجه اول از نيشكر ساخته ميشود و معمولا به عنوان سوخت ۱۰۰ درصد اتانول يا در مخلوطهاي بنزين حاوي ۸۵ درصد اتانول استفاده ميشود. برخلاف اتانول «نسل اول » توليد شده از محصولات غذايي، اتانول سلولزي «نسل دوم » از زيست توده كم ارزش حاصل ميشود كه داراي مقدار زيادي سلولز، از جمله خردههاي چوب، بقاياي محصولات و زبالههاي شهري ميباشد. اتانول سلولزي معمولا از باگاس نيشكر، ماده زائد حاصل از فرآوري قند يا علفهاي مختلفي كه ميتوان در زمينهاي بيكيفيت كشت شود، ساخته ميشود . با توجه به اينكه نرخ تبديل سوختهاي سبز نسل اول كم است، از اتانول سلولزي غالبا به عنوان افزودني بنزين استفاده ميشود. دومين سوخت سبز مايع متداول، بيوديزل است كه اساسا از گياهان روغني ساخته ميشود (مانند سويا يا روغن نخل) و به ميزان كمتري از منابع روغني ديگر (مانند باقيمانده روغنهاي سرخ كردني در رستورانها) . از بيوديزل كه بيشترين مقبوليت را در اروپا پيدا كرده است درموتورهاي ديزلي استفاده ميشود و معمولا با درصدهاي مختلف با سوخت ديزل نفتي مخلوط ميشود. استفاده از جلبكها و سيانوباكتريها به عنوان منبع بيوديزل «نسل سوم » اميدواركننده است اما توسعه اين صنعت از نظر اقتصادي بسيار دشوار است. برخي از گونههاي جلبك از نظر وزني تا ۴۰ درصد ليپيد دارند كه ميتوانند به بيوديزل يا نفت مصنوعي تبديل شوند. برخي تخمينها حاكي از آن است كه جلبكها و سيانوباكتريها ميتوانند در هر واحد بين ۱۰ تا ۱۰۰ برابر بيشتر از نسل دوم سوخت توليد كنند. ساير سوختهاي سبز عبارتند از: گاز متان و بيوگاز كه ميتواند از تجزيه زيست توده در غياب اكسيژن حاصل شود و متانول، بوتانول و دي متيل اتر توليد كند.