بازار ارز راه كاهش قيمت را پيدا مي‌كند؟
با وجود تداوم تلاطم‌هاي سياسي در منطقه و البته نامشخص بودن آينده جهان تحت تاثير بازگشت قريب‌الوقوع دونالد ترامپ به كاخ سفيد، به نظر مي‌رسد كه دولت توانسته با استفاده از ابزارهاي خود، تا حدي از افزايش جدي قيمت‌ها در بازارهاي اصلي جلوگيري كند و حتي با ورود به برخي بازارها، كاهش قيمت را نيز رقم بزند. البته با اين وجود چيزي كه بيشترين اهميت را دارد به وجود آوردن فضايي است كه بتوان تحت تاثير آن، اقتصاد ايران را پيش‌بيني پذير كرد و اجازه تلاطم‌هاي جديد قيمتي را نداد.
با وجود تداوم تلاطم‌هاي سياسي در منطقه و البته نامشخص بودن آينده جهان تحت تاثير بازگشت قريب‌الوقوع دونالد ترامپ به كاخ سفيد، به نظر مي‌رسد كه دولت توانسته با استفاده از ابزارهاي خود، تا حدي از افزايش جدي قيمت‌ها در بازارهاي اصلي جلوگيري كند و حتي با ورود به برخي بازارها، كاهش قيمت را نيز رقم بزند. البته با اين وجود چيزي كه بيشترين اهميت را دارد به وجود آوردن فضايي است كه بتوان تحت تاثير آن، اقتصاد ايران را پيش‌بيني پذير كرد و اجازه تلاطم‌هاي جديد قيمتي را نداد.
روز گذشته دو بازار مهم طلا و ارز هفته كاري را با ثباتي نسبي آغاز كردند و حتي در ساعات پاياني روز، قيمت طلا يك كاهش جديد را نيز به ثبت رساند. ايرنا روز گذشته نوشت: روز (شنبه) قيمت هر قطعه سكه طرح قديم تا لحظه درج اين خبر نسبت به روز كاري گذشته (پنجشنبه) با كاهش ۵۰۰ هزار توماني، ۴۹ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان داد و ستد شد. همچنين قيمت نيم‌سكه نيز با كاهش ۴۰۰ هزار توماني، به ۲۷ ميليون تومان رسيد. ربع سكه نيز با كاهش ۳۰۰ هزار توماني نسبت به آخرين معاملات روز پنجشنبه، ۱۶ ميليون و ۹۰۰ هزار تومان و سكه يك گرمي با ۱۰۰ هزار تومان كاهش، 8 ميليون و ۱۰۰ هزار تومان داد و ستد شد. همچنين قيمت هر گرم طلاي ۱۸ عيار در بازار تهران با كاهش ۶۱ هزار توماني نسبت به روز كاري گذشته، به 4 ميليون و ۵۶۸ هزار تومان رسيد. برپايه اين گزارش، بهاي هر انس طلا در بازارهاي جهاني با كاهش ۲ دلاري به ۲ هزار و ۶۳۳ دلار رسيد.
در بازار ارز نيز بسياري از تحليلگران و حتي دلالان بازار معتقدند كه افزايش قيمت‌هاي اخير كوتاه‌مدت و سياسي بوده و ثبات به اين عرصه باز مي‌گردد. در روزهاي اخير، با افزايش سرعت روند تحولات منطقه‌اي نرخ ارز سير صعودي به خود گرفت و با افزايش تنش‌ها در سوريه در هفته گذشته و خطر فراگير شدن جنگ در منطقه با گسترش تحركات تروريست‌ها، بازار آزاد ارز نيز دستخوش نوسانات شد.طبق مشاهدات از بازار (غير رسمي) ارز در ميدان فرودسي در زمان تنظيم اين گزارش (ساعت ۱۳)، روز شنبه ۱۷ آذرماه ۱۴۰۳، دلار با نرخ ۷۱ هزار تومان الي ۷۱ هزار و ۵۰۰ تومان توسطه واسطه‌ها به فروش رسيد و با نرخ ۷۰ هزار و ۵۰۰ تومان توسط واسطه‌ها خريداري شد. همچنين، يورو در اين بازار، با نرخ ۷۵ هزار الي ۷۵ هزار و ۵۰۰ تومان توسط واسطه‌ها فروخته مي‌شد و با نرخ ۷۴ هزار و ۵۰۰ تومان از سوي آنها خريداري مي‌شد.
به گفته برخي از واسطه‌ها و دلال‌هاي ارز در ميدان فردوسي، معمولا روزهاي شنبه و ابتداي هفته قيمت ارز در بازار آزاد نسبت به پايان هفته گذشته، افزايش دارد. همچنين برخي از واسطه‌ها معتقد بودند در روزهاي آينده و حتي تا پايان امروز، قميت ارز نسبت به ابتداي زمان گشايش بازار روند نزولي را طي خواهد كرد. به‌طوري كه برخي از واسطه‌ها تنها فروشنده ارز بودند و تمايلي به خريداري ارز نداشتند. همچنين برخي از واسطه‌ها معتقد بودند كه افزايش نرخ ارز به ويژه دلار و يورو به علت گسترش درگيري‌ها و جنگ داخلي در سوريه است كه باعث شده بازارهاي منطقه نيز نوسان افزايشي را تجربه كنند. با اين حال بيشتر آنها معتقد بودند كه در روزهاي آينده احتمالا روند نرخ ارز كاهش پيدا كند چراكه ارتباطي با مسائل اقتصادي در كشور ندارد و بيشتر به علت اثر رواني تحولات منطقه است كه بازار نسبت به هفته‌هاي گذشته افزايش قيمت داشته است. گفتني است از ابتداي هفته گذشته و همزمان با اعلام آتش بس ميان حزب‌الله لبنان و اسراييل، گروه تروريستي تحرير الشام كه نام جديد گروه تروريستي جبهه النصره است، در سوريه كارزار جديدي را آغاز كرده و برخي از شهرهاي سوريه را به كنترل خود درآورده است و همين مساله باعث افزايش نگراني از گسترش دامنه درگيري‌ها در منطقه شده كه اثر خود را بر بازار ارز بر جاي گذاشته است. همچنين يك فعال اقتصادي با بيان اينكه نوسانات غيراقتصادي زودگذر است، گفت: با اينكه تنش‌هاي نظامي و درگيري‌هاي منطقه‌اي در يك سال گذشته افزايش چشمگيري داشته، اما به نسبت ميزان بالا گرفتن منازعات، اقتصاد و نرخ ارز در ايران دچار تكانه جدي خاصي نشده است. جليل جلالي‌فر، فعال تجاري در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به اينكه مديريت بانك مركزي و همراهي اركان اقتصادي دولت عامل اصلي عدم نوسانات شديد در بازار ارز كشور به‌رغم مخاطرات امنيتي و نظامي منطقه بوده است، گفت: با اينكه تنش‌هاي نظامي و درگيري‌هاي منطقه‌اي در يك سال گذشته افزايش چشمگيري داشته، اما به نسبت ميزان بالا گرفتن منازعات، اقتصاد و نرخ ارز در ايران دچار تكانه جدي خاصي نشده است. وي در اين باره خاطرنشان كرد: اگر اين روند را با روندهاي افزايش نرخ ارز در سال‌هاي گذشته مثلا در خصوص موضوع خروج ترامپ از برجام مورد مقايسه قرار بدهيم به اين واقعيت پي مي‌بريم كه ثبات نرخ ارز به مراتب بيشتر از آن دوره در بازار ديده مي‌شود. اين فعال اقتصادي يادآور شد: زودگذر بودن نوسانات نرخ ارز كه براساس عوامل موثر اقتصادي بر شاخص‌هاي ارزي صورت نگرفته بر مردم ثابت شده است به اين خاطر امروز مثل گذشته انتظارات تورمي در جامعه فعال نمي‌شود. وي اظهار داشت: اشراف و توجه كامل بانك مركزي به شاخص‌هاي اقتصادي موضوع بسيار مهمي است كه در طول يكسال گذشته به عينه به مردم ثابت شده است به اين دليل كه منطقه اتفاقات سختي را پشت سر گذاشت، اما دلار دچار التهابات بسيار زيادي نشد، اين روند بيانگر آن است كه بانك مركزي در مديريت بازار ارز درست عمل كرده و توان كنترل بازار و ارايه راهبردهايي براي جلوگيري از افزايش غير واقعي نرخ ارز را دارد. همزمان با اين تحولات، روز گذشته وزير اقتصاد با حضور در يك مراسم رسمي از اهميت استفاده از تمامي ابزارها براي مديريت اقتصادي كشور گفت و رمزارزها را نيز از اين قاعده مستثني ندانست. «عبدالناصر همتي» دیروز (شنبه) در رويداد ملي ارز ديجيتال در محل سالن همايش‌هاي رايزن با بيان اينكه مي‌خواهيم ارز ديجيتال را سازمان يافته كنيم نه محدود، تصريح‌كرد: هر كاري براي محدوديت كرديم، موفق نبوديم. وي افزود: به سمت اين مي‌رويم كه آثار منفي ارز ديجيتال را بر اقتصاد مديريت كنيم و از بين ببريم و از آثار مثبت آن استفاده كنيم. همتي با بيان اينكه ما نمي‌توانيم چشم‌مان را به روي مزايا و پيشرفت ارز ديجيتال ببنديم، خاطرنشان‌كرد: نبايد براي آن محدوديت ايجاد كنيم بلكه بايد مديريت كنيم، همان‌طور كه بايد اين كار را در فضاي مجازي مي‌كرديم، اما نكرديم و به سمت قطع كردن آن رفتيم. اين عضو كابينه دولت چهاردهم در ادامه تصريح‌كرد: فيلترينگ خسارت‌هاي زيادي به اقتصاد ايران زده است و اميدواريم به زودي رفع شود. وي گفت: ميزان اقتصاد بازار سياهي كه فيلترشكن ايجاد كرده است، با بخش رسمي درآمدهاي ارتباطاتي ما برابري مي‌كند. همتي بيان‌داشت: براي توسعه اقتصاد ديجيتال اين نوع حركت‌ها از نظر دولت درست نيست و معتقديم فيلترينگ بايد رفع شود و اقتصاد ديجيتال گسترش يابد و درچارچوب اقتصاد ديجيتال رمزارزها و رمزپول‌ها توسعه يابند. وزير اقتصاد اظهار داشت: رمزپول‌ها در حوزه اختيارات بانك مركزي است و اما در خصوص رمز ارزها اميدواريم با هدف رشد دارايي‌ها، اشتغال جوانان، كمك به بي‌اثر كردن تحريم‌ها و همسو كردن فعاليت‌هاي ايران با اقتصاد جهاني اين حوزه توسعه يابد. وي اضافه‌كرد: دولت به اين اهداف معتقد است و از آنها حمايت مي‌كند و اميدوارم هر چه زودتر اتحاديه رمزارزها را فعالان اين حوزه ايجاد كنند تا بتوانند به صورت معنادار و تشكيلاتي از منافع خود دفاع كنند. همتي خاطرنشان‌كرد: بايد نشان بدهيم دولت منعطف است و مي‌خواهد براساس نظركارشناسان و صاحبنظران عمل كند. وزير امور اقتصادي و دارايي اظهار داشت: سيستم سنتي پول در آينده كنار گذاشته خواهد شد و روند بسيار جدي است و نمي‌توانيم آن را در نظر نگيريم. وي گفت: بايد آماده باشيم و اگر فعالان اين حوزه اتحاديه درست كنند مشكلات كمتر مي‌شود و زودتر مي‌توان به اهداف رسيد. همتي ادامه‌داد: امروز همه منتظر دستورالعمل بانك مركزي در اين باره هستند حال آنكه برخي از فعالان اين حوزه هم مي‌گويند نبايد اين حوزه تحت نظارت بانك مركزي باشد، چرا كه ممكن است تحريم‌هاي بانك مركزي نيز شامل حال آن شود. وي بيان‌داشت: پيگيري فردي و شركتي اين حوزه باعث برداشت‌هاي نادرست و مختلفي مي‌شود؛ بنابراين اگر پيگيري‌ها به صورت صنفي مطرح شود نتايج قابل توجه خواهيد بود.
همچنين سرپرست معاونت اقتصادي و تنظيم مقررات مركز ملي فضاي مجازي گفت: حاكميت بايد رمزدارايي‌ها را آزاد كند و به رسميت بشناسد و براي آن خطوط زرد و قرمز تعيين كند. سيد امير سياح در رويداد ملي ارز ديجيتال اظهار كرد: با اين اقدام فعاليت‌هاي اقتصادي زيرزميني روي زمين آمده و مشاهده‌پذير مي‌شود. حاكميت از آنها ماليات بگيرد. سياح گفت: اولين كاري كه در زمينه رمزارز بايد انجام شود اين است كه سياستگذاري شود تا نگاه و مسير در آينده روشن شود. سرپرست معاونت اقتصادي و تنظيم مقررات مركز ملي فضاي مجازي بيان كرد: در شوراي عالي فضاي مجازي تلاش مي‌كنيم نگاه حكومت به كسب و كارهاي ديجيتال را امنيتي‌زدايي كنيم؛ چرا كه رمزدارايي‌ها فرصت‌هاي بالقوه‌اي دارند. در مقابل تهديدات و خطراتي هم دارد. ممكن است در پولشويي و قاچاق به كار گرفته شود. اما منافع بزرگي هم دارد و مي‌تواند تامين مالي كند. به گفته سياح، رمزدارايي‌ها براي جمع‌آوري پول از مردم و هدايت آن به سمت توليد ايجاد فرصت كرده است. راهبرد حكومت راجع به بلاك چين و رمزدارايي‌ها بايد اين باشد كه كشور منفعت ببرد و خطرات آن هم مهار شود. به اين ترتيب دولت چهاردهم در ماه‌هاي ابتدايي آغاز به كار خود، به شكل همزمان دو سناريو را دنبال مي‌كند. نخست استفاده از ظرفيت‌ها براي كنترل كوتاه‌مدت بازار و سپس پيگيري برنامه‌هايي كه مي‌تواند در نهايت به كاهش فشار اقتصادي در حوزه كلان منجر شود، طرح‌هايي كه بايد ديد در ماه‌هاي پاياني سال 1403 چه سرنوشتي پيدا خواهند كرد.