پرونده خاموشي‌هاي پاييزي بسته شد؟!
در پاييز امسال، خاموشي‌هاي برق در برخي نقاط كشور به دليل كاهش ذخاير سوخت نيروگاه‌ها به‌ويژه گازوييل، اعمال شد. افزايش مصرف گاز طبيعي در بخش خانگي و محدوديت تأمين سوخت براي نيروگاه‌ها، دليل اصلي اين بحران بود. وزارت نيرو اعلام كرد كه خاموشي‌ها بر اساس جدول زماني مشخص انجام شد تا اثرات منفي آن بر زندگي شبانه كاهش يابد.
در پاييز امسال، خاموشي‌هاي برق در برخي نقاط كشور به دليل كاهش ذخاير سوخت نيروگاه‌ها به‌ويژه گازوييل، اعمال شد. افزايش مصرف گاز طبيعي در بخش خانگي و محدوديت تأمين سوخت براي نيروگاه‌ها، دليل اصلي اين بحران بود. وزارت نيرو اعلام كرد كه خاموشي‌ها بر اساس جدول زماني مشخص انجام شد تا اثرات منفي آن بر زندگي شبانه كاهش يابد.
به گزارش «تعادل»، از سوي ديگر، برخي كارشناسان علت اصلي خاموشي‌ها را ضعف مديريت ذخاير سوخت و عدم برنامه‌ريزي مناسب در سال‌هاي گذشته دانستند. دولت جديد با هدف بهبود وضعيت، وعده افزايش ظرفيت توليد برق و كاهش مصرف انرژي در سال آينده را داده و همچنين در حال بررسي واردات گاز و سواپ انرژي براي تأمين پايدار نيروگاه‌هاست.
در حال حاضر، بحران خاموشي‌ها كنترل شده و پرونده آن بسته شده است، اما مردم خواستار شفافيت و اقدامات اساسي‌تر براي جلوگيري از تكرار چنين مشكلاتي در آينده هستند.
پس از نزديك به ۱۶ روز اعمال خاموشي‌هاي برنامه‌ريزي‌شده به دليل كمبود سوخت نيروگاه‌ها، وزارت نيرو اعلام كرد كه اين محدوديت‌ها به پايان رسيده و از اين پس نيازي به اعمال خاموشي نخواهد بود. اين تصميم پس از افزايش تأمين سوخت نيروگاه‌ها اتخاذ شده است.
خاموشي‌هاي برنامه‌ريزي‌شده از ۲۰ آبان و به دنبال اطلاعيه شوراي اطلاع‌رساني دولت آغاز شد. در اين اطلاعيه تأكيد شده بود كه هدف از اين اقدام، جلوگيري از استفاده از مازوت در نيروگاه‌ها و كاهش آلودگي هوا در شهرهاي آلوده‌اي مانند اراك، كرج و اصفهان است. سخنگوي دولت در آن زمان گفت: شرط عدالت نيست كه براي توليد برق، بخشي از جامعه با جان خود هزينه بپردازد.
اما چند روز بعد مشخص شد كه مشكل اصلي نه صرفا آلودگي هوا، بلكه كمبود سوخت نيروگاه‌ها بوده است. محمدجعفر قائم‌پناه - معاون اجرايي رييس‌جمهور - با اشاره به توقف مازوت‌سوزي در نيروگاه‌ها گفت: به دليل كمبود گاز و كاهش ذخاير گازوييل، چاره‌اي جز اعمال خاموشي منظم نداشتيم. اين تصميم در راستاي جلوگيري از توليد آلودگي و حفظ ذخاير سوخت مايع اتخاذ شد.
طبق گزارش‌هاي ارايه‌شده در مجلس، وضعيت ذخاير سوخت مايع نيروگاه‌ها در سال جاري بحراني بوده است. وزير نفت، محسن پاك‌نژاد، اعلام كرد كه سطح ذخاير نفت‌گاز در ابتداي سال حدود ۲۹۰ ميليون ليتر بوده كه رقمي بسيار پايين و ۸۲۰ ميليون ليتر كمتر از مدت مشابه سال گذشته است. اين ذخاير در مرداد ماه نيز حدود ۴۳ درصد كمتر از شرايط پايدار نيروگاهي بوده است.
از سوي ديگر، مصرف برق در ايران همچنان در حال افزايش است. عباس علي‌آبادي - وزير نيرو - در مجلس اعلام كرد كه رشد مصرف برق در سال جاري به ۸.۷ درصد رسيده كه تقريبا دو برابر ميانگين ۱۰ سال گذشته است. اين رشد مصرف در حالي اتفاق افتاده كه ظرفيت نيروگاهي كشور همچنان با كمبود حدود ۲۰ هزار مگاوات مواجه است. دولت در ابتدا با تأكيد بر لزوم توقف مازوت‌سوزي، اين تصميم را «عادلانه» خواند. اما شواهد نشان مي‌دهد كه بحران سوخت در نيروگاه‌ها عامل اصلي اعمال خاموشي‌ها بوده است. وزير نفت در اين باره گفت: رشد مصرف گاز خانگي در سال‌هاي اخير، تحويل گاز به نيروگاه‌ها را با مشكل مواجه كرده است. كاهش ذخاير سوخت مايع نيز دست ما را براي استفاده از ظرفيت كامل نيروگاه‌ها بسته بود. در عين حال، وزير نيرو نيز اعلام كرد كه «ناترازي سوخت» اصلي‌ترين چالش نيروگاه‌ها در تأمين برق بوده است. وي گفت: علي‌رغم آمادگي نيروگاه‌ها براي توليد برق، كمبود سوخت باعث شد كه به ناچار خاموشي‌هاي برنامه‌ريزي‌شده را اجرا كنيم. با افزايش تحويل گاز به نيروگاه‌ها و بازسازي ذخاير سوخت مايع، دولت اكنون اعلام كرده كه ديگر نيازي به اعمال خاموشي نيست. وزير نيرو در اين خصوص گفت: در حال حاضر هيچ محدوديتي در توليد برق نداريم و نيروگاه‌ها در آمادگي كامل به سر مي‌برند. با اين حال، سوال اينجاست كه آيا دولت توانسته است بحران سوخت را به‌طور پايدار مديريت كند؟ يا اين صرفا مسكني موقت براي عبور از يك دوره بحراني است؟ كارشناسان معتقدند كه برنامه‌ريزي براي افزايش توليد گاز و برق در آينده و جلوگيري از ناترازي بايد در اولويت قرار گيرد. بحران اخير نشان داد كه ضعف در مديريت دولت گذشته در حوزه ذخيره منابع انرژي و عدم شفافيت در اطلاع‌رساني در دولت فعلي مي‌تواند به اعتماد عمومي آسيب برساند. دولت در ابتدا خاموشي‌ها را تصميمي براي حفظ سلامتي مردم و جلوگيري از آلودگي هوا معرفي كرد، اما در نهايت مشخص شد كه اين اقدام ناشي از كمبود سوخت بوده است. وزارت نيرو وعده داده كه تا پيك سال آينده بيش از ۱۰ هزار مگاوات افزايش ظرفيت و كاهش مصرف ايجاد شود، كه مي‌تواند گام موثري در كاهش ناترازي برق در سال آينده باشد. همچنين وزارت نفت نيز اعلام كرده كه برنامه‌ريزي براي سواپ گاز به عنوان يكي از راهكارهاي پيش بيني شده براي افزايش تحويل گاز به نيروگاه انجام شده و در شرف نهايي شدن است. همچنين برنامه‌ريزي براي واردات نفت و گاز نيز به نحو مطلوب انجام شده و اين ميزان نسبت به زمان مشابه در سال گذشته به مراتب افزايش پيدا كرده است. اكنون كه خاموشي‌ها به پايان رسيده، مردم انتظار دارند كه دولت براي پيشگيري از وقوع بحران‌هاي مشابه در آينده، اقدامات اساسي‌تري انجام دهد و در تصميم‌گيري‌ها شفاف‌تر عمل كند.