ارز تك نرخي، رمزارزها و ماجراي دور زدن تحريم‌ها
وزير اقتصاد روز شنبه طي اظهاراتي جالب توجه اعلام كرد كه ايران بايد از ظرفيت رمزارزها در راستاي دور زدن تحريم‌هاي اقتصادي استفاده كند.
وزير اقتصاد روز شنبه طي اظهاراتي جالب توجه اعلام كرد كه ايران بايد از ظرفيت رمزارزها در راستاي دور زدن تحريم‌هاي اقتصادي استفاده كند. همتي در عين حال بر اين نكته تاكيد كرد كه رويكرد دولت فيلترينگ و محدودسازي در بخش‌هاي مختلف از جمله رمزارزها نيست و تلاش مي‌كند تا زمينه استفاده مهم و تخصصي رمزارزها را فراهم سازد. در كنار بحث نوسانات ارزي طي روزهاي اخير در فضاي اقتصادي كشور نگراني‌هايي را ايجاد كرده كه به نظرم بايد به آن نيز توجه شود:
1) ابتدا از دومين موضوع شروع مي‌كنم؛ بحث نوسانات ارزي اخير در ايران به‌طور كلي 3دليل اصلي دارد؛ نخستين موضوع مرتبط با تحولات منطقه‌اي است. درگيري‌هاي اخير سوريه با معارضان، گرفتاري‌هايي را ايجاد كرده است. اين درگيري‌ها اغلب براي ايران هم مساله‌ساز و باعث محدود شدن روند ورود ارز به كشور مي‌شود. موضوع دوم، بحث انتخاب ترامپ است. حضور ترامپ با توجه به تهديدهايي كه براي فشار حداكثري به ايران دارد، همواره باعث رشد انتظارات تورمي و نوسانات ارزي در كشور مي‌شود. مساله سوم اما ريشه‌هاي داخلي دارد. وزارت اقتصاد تلاش دارد تا ارز چندنرخي را از ميان بردارد و زمينه تك نرخي شدن ارز را فراهم سازد. وزارت اقتصاد به دنبال كاهش فاصله نرخ دولتي و آزاد است، البته در اين زمينه انتقاداتي وارد است. تحليل‌ها حاكي است زماني كه نرخ دولتي ارز با تصميم دولت به 52هزار تومان مي‌رسد، نرخ ارز آزاد رشد بيشتري پيدا مي‌كند. در اين زمينه گفته مي‌شود اختلافاتي ميان وزارت اقتصاد و بانك مركزي وجود دارد و اين ناهماهنگي‌ها باعث افزايش نرخ ارز شده است. از يك طرف شرايط منطقه‌اي بحراني شده، از سوي ديگر ترامپ در حال چنگ و دندان نشان دادن است و نهايتا هم تصميمات داخلي مشكلاتي را در بازار ارز ايجاد كرده است. اين روند ادامه خواهد داشت تا ايران بتواند از طريق مذاكره، توافق و احياي برجام شرايط مطلوب‌تري را براي خود ايجاد كند. با اين توضيحات در صورتي كه مذاكرات پيگيري نشود، احتمالا بازارهاي ايران به سمت نوسانات بيشتر ميل كرده و افزايش نرخ را در اغلب بازارها شكل مي‌دهد.
2) سوژه بعدي كه اين روزها بازخوردهاي بسياري در فضاي اقتصادي كشور پيدا كرده، موضوع رمزارزهاست. وزير اقتصاد اعلام كرده دولت به دنبال محدودسازي رمزارزها نيست و قصد دارد از اين ظرفيت براي دور زدن تحريم‌ها استفاد كند. اين خبر خوبي است؛ البته تا زماني كه ترامپ به عنوان رييس‌جمهور انتخاب نشده بود، موضوع رمزارز براي مسوولان ايراني، فاقد اهميت بنيادين بود. اما امروز دولت با استفاده از رمزارزها 2هدف كليدي را دنبال مي‌كند. از يك طرف به دنبال آن است كه از طريق اين ابزار، تحريم‌هاي اقتصادي را دور بزند و از سوي ديگر، با هدايت نقدينگي سرگردان جامعه به سمت رمزارزها از سونامي افزايش قيمت‌ها در بازارهايي چون ارز و سكه و...جلوگيري كند. اما اقتصادخوانده‌ها معتقدند، با استفاده از رمزارزها نمي‌توان به رشد اقتصادي رسيد، چراكه رمزارزها اساسا كنترل‌پذير نيستند. گزاره مالي كه كنترل‌پذير نباشد، نمي‌تواند در راستاي برنامه‌ريزي‌هاي اقتصادي به كار گرفته شود. اما حضور ترامپ در كاخ سفيد فرصت ويژه‌اي را براي توسعه رمزارزها فراهم كرده است. ترامپ افرادي را در فدرال رزرو به كار گماشته كه اغلب به رمزارزها اعتقاد دارند. دولت ايران هم احساس مي‌كند با استفاده از رمزارزها مي‌تواند تحريم‌ها را دور بزند. حتي روسيه هم قبل از اعمال تحريم كشورهاي غربي، بخش قابل توجهي از دارايي‌هاي خود را به بيت‌كوين بدل كرد و امروز كه قيمت بيت‌كوين به بالاي 100هزار دلار رسيده، سود قابل توجهي كسب كرده است. اين روند نشان مي‌دهد، حمايت جدي از رمزارزها صورت مي‌گيرد و در آينده پول‌هاي ملي به سمت انزوا خواهد رفت. اين روند حمايتي باعث شده، سوءاستفاده‌ها و كارهاي غيرقانوني با استفاده از رمزارزها بيشتر شود.
آقاي دكتر همتي هم به دنبال آن است كه هجمه دلار در اقتصاد را كاهش دهد. بسياري از ايرانيان كه به سمت بازار ارز و طلا و سكه هجوم مي‌برند، اين پالس را دريافت كرده‌اند كه مي‌توانند دارايي خود را به رمزارز هم بدل كنند. اين روند نوسانات بيشتر در بازارهاي فيزيكي ايران را كاهش داده و سونامي افزايش قيمت‌ها را كاهش مي‌دهد. طي روزهاي آينده اما مشخص مي‌شود كه ايده دولت چهاردهم براي استفاده از رمزارز جهت دور زدن تحريم‌ها و كاهش نوسانات در بازارها تا چه اندازه نتيجه‌بخش خواهد بود.