هجوم ترس به بازار سرمايه

دیروز صعود بازارهاي مالي بورس تهران سرخ پوش شد تا مثبت‌هاي هفته‌هاي گذشته خود را تعديل كند و در آينده شرايط بهتري براي بازار سرمايه رقم بزند. بورس تهران چند هفته‌اي سبزپوش بود و روز گذشته تا حدودي سرخ پوش شد و قيمت پاياني اغلب سهام نيز در محدوده قرمز قرار داشت، با وجود اين شرايط بازار همچنان ارزندگي قابل توجهي دارد و سرمايه‌گذاري مي‌تواند سود بسيار خوبي را در پي داشته باشد.

برخي عقيده دارند كه در شرايط ارزندگي علت افت روز شنبه بازار سرمايه را مي‌توان ناشي از ريسك ژئوپولیتيك و سيستماتيك و همچنين نزديك شدن شاخص به سقف تاريخي خود در ارديبهشت ماه 1402 دانست. نكته قابل توجه اينجاست زماني كه بورس به سقف تاريخي خود نزديك مي‌شود حساسيت نيز افزايش مي يابد و كوچك‌ترين خبر منفي مي‌تواند منفي‌هاي سنگيني را در پي داشته باشد. درحال حاضر از نظر ارزندگي بورس تهران شرايط بسيار خوبي دارد و اغلب سهام در كف قيمتي خود هستند و باتوجه به نمودارها توان رشد در ميان مدت را دارند؛ اما عدم استقبال سرمايه‌گذاران را مي‌توان ناشي از ترس ريسك‌ها دانست.درحال حاضر اعتمادها نسبت به بورس روند افزايشي به خود گرفته اما با توجه به تجربه 4 سال ناموفق همچنان بسياري از سرمايه‌گذاران نسبت به بورس بي‌اعتماد هستند؛ درنتيجه ترجيح مي‌دهند در شرايط كنوني در بورس سرمايه‌گذاري نكنند زيرا ممكن است هر يك از اتفاقات چهارسال اخير از جمله دخالت و دستكاري در بازار رخ دهد، پس اين روزها بهترين زمان براي اثابت شرايط دولت است. دولت‌هاي پيشين هر يك در نوبه خود وعده‌هاي بسيار زيادي درخصوص بورس بيان كردند، اما در بلندمدت اين وعده‌ها تحقق نيافت و سرمايه‌گذاران نيز اعتماد خود را از دست دادند ولي اين روزها كه بازار شرايط خوبي دارد و مسوولان اقتصادي و بورسي كشور درحال گام‌برداري اين بازار هستند با تدوين برنامه‌هاي ميان مدت و بلندمدت و عمل كردن به اين برنامه‌ها مي‌توانند شرايط بهتري را براي بازار سهام رقم بزنند.رييس سازمان بورس و مابقي مسوولان اقتصادي كه به ارتباط نزديكي با بورس دارند مي‌توانند در اين روزها نقش بسزايي در روند بازار سهام داشته باشند. اين بدان معناست كه اگر مسوولان در روزها و هفته‌هاي نخست اعتمادسازي تصميمي نادرست درخصوص بورس داشته باشند و با يك دخالت و دستكاري قصد تغيير روند بازار سهام را داشته باشند بازهم روزگار بورس سرخ پوش خواهد شد و شرايط روز به روز وخيم‌تر مي‌شود. به نوعي مي‌توان گفت كه دستكاري و دخالت به عنوان خط قرمزبازار سرمايه شناخته مي‌شود و اگر دولت يا مسوولي از اين خط قرمز رد شود، تمام پل‌هاي پشت سر بورس خراب خواهد شد و اين بازار همانند گذشته روندي قرمز و نامتعادل به خود مي گیرد.

چه عواملي روي بازار ثاثير دارند؟

روح‌الله حسيني مقدم، كارشناس بازار سرمايه درخصوص عواملي كه بر روي بازار تاثير مي‌گذارند نوشت: «شاخص بورس بعد از ركود طولاني، افزايش يافت و ادامه‌دار خواهد بود؛ ولي پارامترهاي سياسي هم در اين شرايط بازار سرمايه اثرگذار است. دليل كنوني رشد بازار اين است كه دولت در سمت حمايت از صنعت قرار گرفته است. اين عامل باعث شد چشم‌انداز سودآوري براي بنگاه‌ها ايجاد شود.

افزايش نرخ‌هايي كه داده شده و كاهش هزينه‌هايي كه با مصوبات دولت ايجاد مي‌شود و مديريت نرخ بهره‌اي كه به صورت غيرمستقيم صورت مي‌گيرد، همه اين موارد يك معني مي‌دهد و آن اين است كه دولت متوجه شده، صنايع و بنگاه‌هاي بزرگ تحت فشار هستند و بايد كمك كنند تا بنگاه‌ها بتوانند سرپا باشند. الان فرصت بسيار خوبي پيش ‌روي بازار سرمايه قرار گرفته و مي‌توان دولت را نسبت به منافع بي‌شمار كاركردهاي بازار در اقتصاد ملي آگاه ساخت و دوباره اين فرصت را براي اين بازار ايجاد كرد و به بخش بزرگي از توليدكنندگان بزرگ صنعتي كه در فهرست شركت‌هاي بورس قرار دارند، كمك كرد. يكي از اقدامات، جذاب‌تر كردن توليد براي توليدكنندگان و كاهش جذابيت براي بخش سوداگري است. همچنين دولت بايد زمينه حضور شركت‌هاي توليدي خارج از بورس را به مسير شفافيت، فراهم آورد. از سوي ديگر تا زماني‌كه بخش سوداگري جذاب است، پذيرش ريسك و فعاليت در عرصه توليد، به دور از منطق اقتصادي است.

دولت به طرق مختلف مي‌تواند به افزايش جذابيت بازار كمك كند و بايد آگاه باشد كه بازار سرمايه كارا و بزرگ مي‌تواند عصاي دست اقتصاد ملي باشد و بازار مهجور و كوچك نمي‌تواند به شكل اثر بخشي در خدمت اقتصاد كشور باشد. بازار مسير توسعه خود را طي مي‌كند و ضرورت دارد در اين مسير كه در حال حاضر با اقبال روبرو شده است، دو مقوله مهم همراستا‌سازي منافع فردي، منافع جمعي و همچنين همراستا كردن نگاه و ملاحظات كوتاه‌مدت با بلندمدت با جديت پيگيري شود.

در اين شرايط پارامترهاي سياسي نبايد ناديده گرفته شود، هرچند ارزيابي پارامترهاي سياسي سخت بوده و اتفاقا اثر آنها دربازار ما همواره ديده مي‌شود و مي‌تواند چند جانبه اثر گذار باشد، مثلا افزايش نرخ ارز براي برخي از صنايع اثر مثبت، اما براي برخي ديگر از صنايع در همان زمان اثر خوبي ندارد. ارزيابي اثرات پارامترهاي سياسي روي انتظارات در نرخ ارز و تورم خود را نشان مي‌دهد و الان آنچه عامل رشد بازار است بيشتر از همه انتظار از افزايش سودآوري بنگاه‌هاست.»

بورس از دريچه معاملات

در اولين روز كاري هفته يعني شنبه 17 آذر 1403، شاخص كل بورس تهران با كاهش 33 هزار و 3 واحدي معادل 1.32 درصد نسبت به معاملات روز گذشته مواجه شد و در تراز 2 ميليون و 468 هزار واحدي ايستاد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز همسو با شاخص كل حركت كرد با افت 7 هزار و 834 واحدي نسبت به معاملات روز چهارشنبه به عدد 794 هزار و 519 واحدي رسيد.

در سوي ديگر معاملات نيز شاخص‌هاي فرابورس نزولي بودند و در پايان معاملات نيز با افت 58 واحدي به تراز 24 هزار و 296 واحدي رسيد.

بر اساس آمار، ارزش معاملات خرد در بازار امروز، سومين ركورد خود را در 19 ماه گذشته تجربه كرد و با ثبت 14 هزار و 256 ميليارد تومان، سهمي 26 درصدي از ارزش كل معاملات داشت. در اين بين ارزش صف‌هاي خريد نسبت به روز چهارشنبه، 56 درصد ريزش داشت و از طرفي ارزش صف‌هاي فروش 217 درصد بيشتر شد، همچنين 26 درصد نماد‌ها سبز پوش و 64 درصد نمادها سرخ پوش و 10 درصد نيز حوالي صفر تابلو متوقف شدند.

در روز مذكور شاهد خروج 1600 ميليارد توماني پول حقيقي بوديم و سرانه خريد و فروش حقيقي به ترتيب52.8 و 63.7 ميليون تومان بود.

نكته قابل توجه اينجاست كه شاخص با سقف تاريخي خود فاصله حدود 2 درصدي دارد و همين موضوع باعث ترس در بازار شده و برخي از كارشناسان احتمال مي‌دهند كه ريزش و نوسان روز شنبه ناشي از فشار رواني همين موضوع بوده و افزايش هيجانات سرمايه‌گذاران باعث تقويت صفوف فروش در نهايت سرخ پوشي شاخص‌ها شده است.

برخي از كارشناسان عقيده دارند كه در شرايطي بورس به سقف‌هاي خود نزديك مي‌شود ترس نيز در بازار افزايش پيدا مي‌كند و ترس از عوامل سرخ پوشي بازار سهام است.