سمت و سوی بازار نفت پس از سقوط بشار اسد/ طلای سیاه چهره جدید به خود می‌گیرد؟

به گزارش تجارت نیوز، منطقه نفت‌خیز خاورمیانه، همواره جنگ‌ها و درگیری‌های بسیاری را به خود دیده است. شامگاه روز یک‌شنبه، 18 آذرماه، خبرهایی مبنی بر سقوط دولت دمشق منتشر شد. به دنبال این اخبار، باید دید که بازار نفت که همواره تحت تاثیر تحولات خاورمیانه قرار دارد، در آینده چگونه خواهد شد؟

سهم ناچیز سوریه از بازار نفت جهانی

سوریه در طبقه‌بندی جهانی سهم محدودی در تامین انرژی جهان دارد. کل حجم ذخایر نفتی سوریه 2.5 میلیارد بشکه است و حدودا 0.15 درصد از نفت جهان را دربرمی‌گیرد.

بیشتر معاملات نفتی سوریه، در بازار سیاه و به دور از آمارهای بین‌المللی انجام می‌شد. این موضوع منجر به فروش نفت سوریه به قیمتی پایین‌تر از قیمت جهانی شد.

نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) کنترل سه میدان نفتی بزرگ سوریه، السویدیه، رمیلان و العمر، به همراه حدود 10 میدان دیگر در الحسکه و دیرالزور را در دست دارند. مهم‌ترین این میادین شامل التنک و الجفره کونیکو است که گاز نیز تولید می‌کنند. تولید روزانه این میادین حدود 28 هزار بشکه برآورد شده که عمدتاً به حکومت سوریه، مناطق مخالفان و متحدان کرد در شمال عراق فروخته می‌شود.

قبل از ناآرامی‌های 2011، تولید نفت سوریه روزانه حدود 386 هزار بشکه بود، اما با آغاز جنگ داخلی و از دست رفتن کنترل دولت بر بسیاری از میادین، تولید به شدت کاهش یافت. حکومت پیشین سوریه تنها بر چند میدان مانند التیم و الورد تسلط داشت که مجموع تولید آن‌ها به 18 هزار بشکه در روز می‌رسید. حال با توجه به تغییر دولت مشخص نیست که این منابع نفتی چه سرنوشتی خواهند داشت.

همچنین، ترکیه با حملات مکرر به تأسیسات نفتی شمال شرق سوریه، این منابع را هدف قرار می‌داد. چرا که آن‌ها را منبع تامین هزینه‌های قسد می‌دانست که در ترکیه به‌عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده‌اند.

حال با توجه به همکاری قسد با تحریرالشام در برانداختن حکومت اسد و حمایت ترکیه از گروه تحریرالشام، مشخص نیست که چه به سر منابع نفتی سوریه خواهد آمد.

با توجه به حمایت ترکیه از نیروهای مخالف بشار اسد، به نظر می‌رسد که در آینده خاورمیانه جدید، ترکیه نقش مهمی را ایفا کند. چرا که ترکیه با هدف افزایش روابط تجاری با اروپا و آمریکا، قصد بر هم زدن توازن منطقه به نفع خود و دیگر کشورهای ذی‌نفع را دارد.

سیاست دولت جدید سوریه و تغییر هم‌پیمانان

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری اخیرا تحریم‌هایی را علیه 26 شرکت، 11 نفتکش و یک شرکت سوری اعلام کرد که به ادعای واشنگتن، از مسیرهای اصلی تامین مالی از طریق فروش نفت ایران به سوریه و شرق آسیا است.

شرکت القطرجی مستقر در سوریه، از سال 2018 تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد. وزارت خزانه‌داری همچنین 13 نفتکش را تحریم کرده که گفته می‌شود القطرجی محموله‌های نفتی را با این کشتی‌ها هماهنگ کرده و یکی از منابع اصلی انتقال پول به ایران و صادرات میلیون‌ها بشکه نفت ایران به دیگر کشورها است.

این موضوع نشان از ارتباط جدی ایران و دولت قبلی سوریه در زمینه صادرات نفت دارد. حال با توجه به تحولات اخیر سوریه و سقوط دولت بشار اسد، باید دید که این تحولات چه تاثیری بر بازار نفت خواهد داشت.

به جز سهم نفت سوریه در بازار نفت جهان، به تغییرات منطقه نیز باید توجه کرد. چرا که این تحولات، فارغ از درصد تغییر و تحول در بازار نفت، سهم کشورها از بازار نفت را به راحتی تغییر خواهد داد.

اهداف جنگی و نقش آن‌ها بر آینده بازار نفت

مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس نفت، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز مطرح کرد: سوریه، به خودی خود نقش چندانی در بازار انرژی دنیا ندارد. چرا که این کشور اصولاً تولیدکننده و مصرف‌کننده بزرگی نیست. تنها مسئله‌ای که وجود دارد، احتمال سرریز تنش‌ها به دیگر کشورهاست. این موضوع می‌تواند بر آینده بازار نفت تاثیر گذار باشد.

وی ادامه داد: با توجه به رویکردی که از سمت مخالفان اسد در چند روز گذشته مشاهده شد، به نظر نمی‌رسد که تنش‌ها به دیگر کشورهای منطقه توسعه پیدا کند. اما اگر قرار باشد این اقدام، تاثیری بر بازار نفت داشته باشد، به نظر می‌رسد که تاثیر کوتاه‌مدت و اندکی داشته باشد.

او در مورد تشدید تنش‌ها عنوان کرد: سوریه خود تاثیر چندانی بر بازار نفت ندارد اما اگر تنش و بحران در منطقه گسترش پیدا کند، می‌تواند آینده بازار نفت را با مشکل مواجه کند. با توجه به رویکرد دولت چهاردهم، به نظر نمی‌رسد که مانند دولت قبل، بدون سیاست و برنامه عمل کند و تاکنون هوشمندانه عمل کرده است. از این رو، به نظر نمی‌آید که مشکل چندانی ایجاد شود.