تحول در بازار سهام

هابیل خاوری

هفته‌اي عجيب را شروع كرده‌ايم، در معاملات روز اخير، ورود 240 ميليارد توماني پول حقيقي در 30 دقيقه پاياني بازار جالب توجه بود!

از طرفي رشد بي‌سابقه كدهاي فعال را در اين برهه شاهد بوديم، در هفته گذشته سازمان بورس تنها آمار شنبه تا دوشنبه ورود و خروج پول به كارگزاري‌ها را منتشر كرد و ديتاي سه‌شنبه و چهارشنبه به اعلام خبرگزاري سازمان، به خاطر «اشتباه بعضي كارگزاري‌ها» قابل انتشار نبوده. به هر حال براساس آمار اين سه روز، جمعا ۶۴۸ ميليارد تومان پول وارد كارگزاري‌ها شد (ورود ۲۵۹۱ ميليارد پول حقيقي و خروج ۱۹۴۳ ميليارد پول حقوقي).

اما بخش قابل توجه آمار هفته قبل، افزايش خيره‌كننده تعداد كدهاي فعال در بخش خريدار بوده است (۷۷۴۷۴۶ كد خريدار و ۲۱۴۵۴۲ كد فروشنده). اين تعداد كد فعال نه تنها در يك ‌سال اخير بالاترين بوده بلكه نرخ جهش هفتگي آن نيز بي‌سابقه بوده است.

بايد توجه داشت كه تعداد روزهايي كه در يك روند صعودي يك روز بازار حجم و ارزش معاملات بسيار بالايي را ثبت كرده (مانند نيمه مرداد ۹۹ يا نيمه ارديبهشت ۱۴۰۱) و بازار وارد اصلاح شده، همان تعداد هم روزهايي بوده كه ارزش معاملات بازار بالا بوده و روند صعودي بعد از يك وقفه به حركت خود ادامه داده!

اما دوستاني كه تابلوخواني را روشي استاندارد براي پيش‌بيني روند آينده بازار مي‌دانند، به خطا افتادند و از تشخيص چرخش بازار [ولو كوتاه‌مدت] عاجز مانده‌اند. رك بگويم مخاطب خود را گمراه نكنيد با تحليل اشتباه!!

در مورد روش‌هاي موسوم به تحليل تكنيكال نيز وضع بر همين منوال است! اگر كسي منصفانه و به دور از تعصب با روشي خاص بازار را بررسي كند، درمي‌يابد تعداد تحليل‌هاي درست از آب درآمده آن روش با دفعاتي كهfail شده [تقريبا] برابر بوده ولي خب باز هم استفاده‌كنندگان بر آن روش خاص بر درستي روش ادعايي خود تاكيد دارند.

دليل اين رفتار چيست؟ دليل اين رفتار كه تقريبا طبيعي است و عموميت هم دارد را بايد در ساختار ذهني انسان جست‌وجو كرد، ذهن ما همواره با پيشداوري بر رفتار خود ما يك سوگيري شديد بر صحت عملي كه انجام مي‌دهيم دارد. براي اغلب ما بسيار سخت است كه بپذيريم در جايي دچار خطا شده‌ايم و سعي در توجيه رفتار و تحليل خود داريم، معمولا با تمرين و پس از تكرار تجريبات زيادي شايد به اين سمت كه قضاوتي منصفانه در مقابل خود داشته باشيم برويم، ولي باز هم به صورتي صد درصدي اين تغيير مهم اتفاق نخواهد افتاد و البته تعداد بردهاي معاملات فرد نسبت مستقيم با تصحيح اين لنگر ذهني دارد.

بازاري كه قرار باشد هر روز مثبت باشد، اسير جوها و اخبار و دام خوش خيالي شده و ناگهان با كوچك‌ترين خبر جهتش تغيير مي‌كند ولي به نظر در آستانه سقف قبلي و در اين فضا يك روز خوب و خاص و جالب را تجربه كرديم و به نظر بازار امروز به اين دست به دست شدن و حجم خوردن‌ها به‌شدت نياز داشت، نياز داشتيم تا كمي گوشه‌اي نشسته و بين اين بازي پرسرعت كمي استراحت كنيم و دوباره در مسير قرار‌ گيريم. اما در خصوص تحولات سوريه، بايد بگويم كه تحولات سوريه دفعتي و يك‌باره به وجود نيامده، از هفته‌هاي قبل وجود داشته و به نوعي اين آمادگي ذهني در بازار وجود داشت كه اتفاق اصلي و نهايي رخ دهد و اسد سقوط كند، طي كمتر از ۴۰۰ روز، سه جبهه اصلي مقاومت شكست خورد. غزه و فلسطين، حزب‌الله و بيروت و حالا حكومت بشار اسد!

نكته بعد اين است كه سقوط اسد جزو تحولات مهم منطقه است اما بازار تا همين چند هفته پيش ريسك رويارويي نظامي را در خود هضم كرده بود . او موشك‌باران تهران را ديده به نظر حذف جريان سوريه و اسد نه اينكه اتفاق مهمي نباشد اما نمي‌تواند ريسك خانمان‌سوز و بازاربراندازي به شمار آيد. حقيقت امر تحولات ترامپ و موضوع هسته‌اي را حتي موضوعات مهم‌تري مي‌دانم تا قضيه اسد و سوريه! و البته برخي هم جور و شكل ديگري نگاه مي‌كنند و رفتن اسد را در كنار صلح لبنان و تحولات غزه آرامش نسبي خاورميانه مي‌دانند كه در اين آرامش نسبي اتفاقا اقتصاد ما مي‌تواند مراحل اوليه بازسازي خود را آغاز كرده و سر و شكل بهتري بگيرد، اما با قاطعيت مي‌توان گفت اين موضوع به اندازه كافي مبهم است و به‌ طور كلي اين طبيعي است كه بازار بعد از يك رشد خوب و منطقي در اين نقاط دل دل كرده و سرعت رشدش كم شود و نيم نگاهي به تحولات سياسي داشته باشد البته  

وزن‌كشي اتفاقات و رويدادها نيز نشان مي‌دهد تحولات اقتصادي در حال حاضر آثار و اثرگذاري قوي‌تري در بازار دارند. از طرفي نرخ نيما را دست كم نبايد گرفت، يا خبرهاي ارز توافقي و شايعه ۳ دي يا زمزمه كاهش نرخ سود از اواسط دي اثرات خوبي در سودآوري و p/e و جريان تابلو شركت‌ها داشته باشد و قطعا كمك شاياني به تحولات بازار خواهد كرد. به نظرم بازي اصلي بورس از بهمن ماه آغاز خواهد شد.

يك تحول و يك اتفاق مهم ديگر را در ۱۴۰۳ شاهد بوديم عجب سالي شده اين ۱۴۰۳ در سوي ديگر در تحولات سياسي بحث هسته‌اي و اظهارنظرهاي احتمالي تيم ترامپ هم مهم است. در خبرهاي اقتصادي به نظر اين هفته دلار نيما از ۵۴ عبور خواهد كرد و دلار توافقي سر و شكل بهتري خواهد گرفت.

مهم‌ترين اتفاق ديگر سايت كدال و گزارش‌هاي تلفيقي است، يك نكته ديگر را نيز در نظر داشته باشيد و آن هم اينكه به نظر آغاز بحث قطعي گاز، تعطيلي احتمالي ادارات و مدارس هم خبرهاي مهمي است.

در مجموع هفته نسبتا پرخبري را از بعد سياسي و اقتصادي خواهيم داشت.

اما همچنان تحول و رويداد مهم براي بورسي‌ها اين است كه در چه نقطه‌اي قرار داريم و تكليف بازار با اعداد سقف قبلي شاخص چه خواهد شد. به نظر مي‌رسد اين موضوع يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي فعلي بازار مي‌شود كه اين هفته با آن درگير خواهيم بود و امروز هم مشخص بود . نكته‌اي كه به نظر حالا كم كم همه به آن اذعان دارند اين است كه به يكديگر يك موضوع را يادآوري كنند كه درست است كه سقف قبلي شاخص از بعد رواني مهم است اما از بعد بنيادي و عملياتي فاصله بسيار زيادي با آن مقطع داريم .

بازار در مقطع فعلي از نظر بنيادي جذابيت‌ها و قابليت‌هاي ويژه‌تر و خاص‌تري را دنبال مي‌كند، كافي است دو عامل p/e و ارزش دلاري را با آن مقطع مقايسه كرده و به خوبي اين موضوع دست‌مان بيايد كه اين فقط يك جو رواني و يك سنگر مهم ذهني براي بازار است كه به جد اعتقاد دارم اتفاق عجيبي رخ ندهد اين موضوع و اين چالش هم سپري خواهد شد.

دلاري اگر بازار را بررسي كنيم در ضرر هستيم، نسبت به ۱۷ ارديبهشت كه شاخص همين جا بود اگر بررسي كنيم در ضرر هستيم، نسبت به بقيه بازارها نيز به همين‌طور، ولي نمي‌دانم يك عده چرا معتقد هستند كه بازار رشد كرده و بايد ريزش كند!

و از ديد تكنيكي هم حركت صعودي اخير شاخص كه بعد از فلت ناقص دوگانه شكل گرفته، از جنس شتابدار نيست و احتمالا يك x موج است. اما از آنجايي كه از نسبت 61/8 درصد الگوي اصلاحي قبل خودش عبور كرده، از نوع x موج‌هاي بزرگ‌تر از صددرصد هست. حداقل زمان اين x موج 2 ماه ديگر خواهد بود و مي‌تواند هر نوع الگويي باشد. الگوي اصلاحي بعد از آن هم احتمالا در محدوده قيمتي فلت ناقص دوگانه وارد نمي‌شود.