ناديده گرفتن كادر درمان آسيب به جان بيماران است
اعتراضات و اعتصاب‌هاي گسترده پرستاران از شهريور ماه سال جاري آغاز شد. اما همان موقع هم دولت چهاردهم كه تازه بر سر كار آمده بود وعده‌هاي بسياري به اين قشر داد تا بتواند براي مدت كوتاهي آنها را آرام كرده و از بروز بحران در سيستم درماني كشور جلوگيري كند.
اعتراضات و اعتصاب‌هاي گسترده پرستاران از شهريور ماه سال جاري آغاز شد. اما همان موقع هم دولت چهاردهم كه تازه بر سر كار آمده بود وعده‌هاي بسياري به اين قشر داد تا بتواند براي مدت كوتاهي آنها را آرام كرده و از بروز بحران در سيستم درماني كشور جلوگيري كند. همان موقع هم پرستاران به مسوولان دولتي تا 17 آبان ماه مصادف با روز بزرگداشت مقام پرستار مهلت دادند تا بالاخره براي يك بار هم كه شده وضعيت مطالباتي را كه سال‌ها ناديده گرفته شده مشخص كنند. اما از همان روزهاي اول رويه‌اي كه مسوولان در پيش گرفتند پايين آوردن سطح مطالبات تا پرداخت معوقات پرستاران بود و خواست‌هاي اصلي پرستاران ناديده گرفته شد.
پرستاران بارها و بارها اعلام كرده بودند كه قبل از هر چيز خواهان اجرايي شدن قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري هستند. از سوي ديگر بايد وضعيت كارانه‌ها مشخص شود و تبعيضي كه در اين بين وجود دارد از بين برود. يكي ديگر از خواست پرستاران برداشتن اضافه كار اجباري و البته پرداخت مناسب براي اضافه‌كاري كه آنها انجام مي‌دهند بود.
بسياري از پرستاران بارها و بارها اعلام كردند كه در شرايط كنوني وضعيت معيشت آنها بسيار بحراني است و نمي‌توانند با شرايط موجود به كار خود ادامه دهند. بسياري از پرستاران به دليل همين شرايط نامناسب يا ترك كار كرده و به شغل‌هاي ديگري روي آوردند يا راهي كشورهاي همسايه شدند تا بتوانند با دريافت حقوق مناسب زندگي و معيشت خود را سامان بدهند.
يك مقايسه سر انگشتي بين حقوقي كه يك پرستار در ايران دريافت مي‌كند با حقوقي كه همان پرستار در كشور عمان يا تركيه دريافت مي‌كند به وضوح نشان مي‌دهد كه وضعيت معيشت پرستاران در ايران تا چه اندازه وخيم است. مقايسه حقوق 200 دلاري ايران با حقوق 3 تا 4 هزار دلاري كه ديگر كشورها به پرستاران پرداخت مي‌كنند به وضوح گوياي همه‌چيز است.
از طرف ديگر تبعيضي كه بين كارانه پرداختي به پرستاران و پزشكان وجود دارد يكي ديگر از دلايل نارضايتي پرستاران است در حالي كه در همه جاي دنيا اين كارانه هم داراي يك فرمول مشخص و ساده است كه البته باعث مي‌شود تفاوت دريافتي كارانه يك پزشك و پرستار تفاوتي كاملا معقول و منطقي داشته باشد نه اينكه گاها پزشكان چند صد برابر پرستاران كارانه دريافت كنند. اعتراضات و اعتصابات پرستاري از شهريورماه شروع شد، از آن تاريخ تاكنون هم بارها مسوولان در موارد مختلف وعده‌هاي رنگارنگي به اين قشر داده‌اند كه هيچ كدام اجرايي نشده است. از يك طرف اضافه‌كار اجباري پرستاران حذف شد و مبلغ آن از 25 هزار تومان به 80 هزار تومان افزايش يافت در حالي كه قرار بود اين مبلغ به ساعتي 100 هزار تومان برسد و از طرف ديگر حذف اضافه‌كار بيمارستان‌ها را با كمبود بحراني پرستار مواجه كرد.
البته با گذشت نزديك به 5 ماه از زماني كه پرستاران اعتراضات خود را شروع كردند و از دولت چهاردهم خواستند كه به خواست‌هاي آنها توجه كند هنوز هيچ اتفاق قابل توجهي در اين باره رخ نداده است. حتي نرخ اضافه كاري كه سازمان نظام پرستاري به وزارت بهداشت ودرمان پيشنهاد داده بود هم مورد تاييد دولت و سازمان برنامه و بودجه قرار نگرفت و با مبلغي پايين‌تر مساله را حل و فصل كردند در حالي كه حتي اين مبلغ پايين‌تر هم تاكنون پرداخت نشده است.
بحران كمبود پرستار در بيمارستان‌هاي دولتي
از سوي ديگر وقتي ديوان عدالت اداري راي به ابطال اضافه كار اجباري پرستاران داد با توجه به اينكه بيمارستان‌ها به دليل كمبود نيروي پرستار با اضافه كار اجباري سعي در جبران اين كمبود نيرو داشتند همين مساله باعث شد كه بحران كمبود نيروي پرستار در بيمارستان‌هاي دولتي بيش از هر زمان ديگري نمود پيدا كند تا جايي كه برخي از بيمارستان‌ها لغو اضافه كار اجباري را به استخدام نيروي جديد موكول كرده‌اند. نيروهايي كه معلوم نيست چه زماني قرار است به استخدام وزارت بهداشت و درمان در آمده و راهي بيمارستان‌ها شوند.
كسي داوطلب استخدام پرستاري نمي‌شود
نكته ديگري كه بايد به آن توجه كرد عدم تمايل فارغ‌التحصيلان پرستاري به استخدام شدن در وزارت بهداشت و درمان و كار در بيمارستان‌هاي دولتي است. از آنجا كه حقوق دريافتي پرستاران در مقايسه با تورم و مشكلات اقتصادي بسيار ناچيز است بسياري از فارغ‌التحصيلان اين رشته ترجيح مي‌دهند در شغل‌هاي ديگري مشغول به كار شوند تا بتوانند براي تامين معيشت خود با مشكلات كمتري مواجه شوند.
چه كسي مسوول جان بيماران است
نكته شايان توجه در مورد بي‌‌اعتنايي مسوولان به خواست پرستاران اين است كه مساله جان و سلامت بيماران در ميان است. كمبود و نبود پرستار يعني به خطر افتادن جان بيماران در بيمارستان‌ها. يعني محروميت افراد نيازمند به مراقبت از رسيدگي و خدمات درماني مناسب. اين شرايط تا كجا مي‌تواند ادامه پيدا كند؟ تا چه زماني پرستاران با اين وضعيت به كار ادامه خواهند داد و مسوول كمبود و نبود پرستار در بيمارستان‌ها چه كساني هستند و چه كساني بايد پاسخگوي به خطر افتادن جان بيماران باشند؟
اضافه‌كاري اجباري پرستاران تا استخدام‌هاي جديد ادامه دارد
احمد نجاتيان، رييس كل سازمان نظام پرستاري، در پاسخ به اين پرسش كه وضعيت مطالبات پرستاران به كجا رسيده است به« تعادل» مي‌گويد: متاسفانه خبرهاي خوبي كه وزير بهداشت در روز پرستار به پرستاران دادند هنوز اجرايي نشده است. بحث حذف اضافه‌كار اجباري منوط به اين بود كه استخدام‌هايي در اين زمينه صورت بگيرد تا در بيمارستان‌ها كمبود پرستار نداشته باشيم اما فعلا باز هم پرستاران مجبورند با اضافه‌كار اجباري اين كمبودها را جبران كنند.
او مي‌افزايد: در مورد مبلغ اضافه‌كار هم سازمان نظام پرستاري مبلغي پيشنهاد كرده بود كه در نهايت به تصويب نرسيد و مبلغ مصوب از درخواست ما كمتر بود؛ ما اعتراض كرده‌ايم و طبق آخرين اخبار اعتراض سازمان در حال بررسي است. مساله اينجاست كه بسياري از بيمارستان‌ها دست به هيچ استخدامي نزده‌اند و بحث كمبود همچنان پابرجاست و اين باعث شده باز هم پرستاران مجبور به اضافه‌كار شوند.
رييس كل سازمان نظام پرستاري ادامه مي‌دهد: اين روند فرسايشي در جايي بايد متوقف شود، ادامه اين روند امكان‌پذير نيست و همين باعث مي‌شود هرازگاهي با اعتراضات پرستاري در اقصي نقاط كشور مواجه باشيم.
رسيدن سال جديد دردي را دوا نمي‌كند
نجاتيان در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود توضيح مي‌دهد: اين‌طور كه از شواهد پيداست، مسوولان مي‌خواهند اين ماجرا را تا سال بعد مسكوت بگذارند. اين وضعيت قابل قبول نيست زيرا مساله جان بيماران است كه بايد در مركز توجه قرار گيرد. اينكه ما هر سال بخواهيم مساله را به‌نوعي ناديده بگيريم تا سال جديد از راه برسد دردي را دوا نمي‌كند. بلكه باعث مي‌شود مطالبات و اعتراض‌ها روي هم تلنبار و حل آنها ناممكن‌تر شود. او اضافه مي‌كند: بحث استخدام و ترميم حقوق پرستاران تنها با دستور وزير بهداشت تحقق نمي‌يابد. اين مساله هم بايد در بودجه ديده شود و هم سازمان برنامه و بودجه در اين زمينه همكاري‌هاي لازم را انجام دهد. همين مسائل باعث مي‌شود خواست و مطالبات پرستاران براي اجرايي شدن در يك روند فرسايشي اسير شود و نارضايتي‌ها هر روز بيش از پيش خودنمايي كند.
پرستاران نااميد شده‌اند
محمد شريفي‌مقدم، دبيركل خانه پرستار، نيز در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: بي‌توجهي به خواست پرستاران و دادن وعده‌هايي كه هيچ كدام اجرايي نشده‌اند جامعه پرستاري را نااميد كرده است. نه قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري اجرايي شده نه اصلاح كارانه و نه هيچ كدام از خواست‌هايي كه پرستاران داشتند و البته مسوولان وعده اجرايي شدن آن را داده بودند. او مي‌افزايد: با ادامه اين روند نظام سلامت در خطر جدي است. وقتي ما در بيمارستان‌ها با كمبود پرستار مواجه باشيم و اعتراضات پرستاري ناديده گرفته شود اولين اتفاقي كه رخ مي‌دهد به خطر افتادن جان بيماران است. پرستاران كم‌كاري نمي‌كنند اما جبران كمبود نيروي پرستار و بالا بودن ساعات اضافه‌كار، تمركز و دقت عمل افراد را به دليل فرسودگي پايين مي‌آورد كه اين مساله به كيفيت خدمات آسيب جدي وارد مي‌كند. دبيركل خانه پرستار ادامه مي‌دهد: تا زماني كه مسوولان و سياست‌گذاران به اين باور نرسند كه شغل پرستاري با بقيه مشاغل تفاوت عمده دارد و اين افراد با جان مردم سروكار دارند نمي‌توانيم انتظار داشته باشيم تغيير عمده‌اي در شرايط پرستاران ايجاد شود.
فشارهاي رواني و فيزيكي پرستاران را از پا درمي‌آورد
شريفي‌مقدم مي‌گويد: بايد باور كنيم اين شرايط حاكم بر نظام سلامت پرستاران را هم از نظر فيزيكي و هم از نظر رواني از پا درمي‌آورد. مهاجرت و ترك كار عواقب همين بي‌توجهي به نظام سلامت و به‌خصوص پرستاران است. وقتي پرستار در ايران حقوق دريافتي‌اش 200 دلار است اما در همين كشورهاي همسايه او را با حقوق ماهانه چهار هزار دلار استخدام مي‌كنند قطعا ماندن منطقي به نظر نمي‌رسد. او اضافه مي‌كند: موضوع اين است كه جان بيماران در اولويت مسوولان نيست؛ اگر نظام سلامت در اولويت قرار مي‌گرفت، قطعا ما الان با چنين مشكلاتي مواجه نبوديم. دبيركل خانه پرستار در پايان در جواب اين سوال كه اعتراض‌ها تا كجا ادامه پيدا مي‌كند، توضيح مي‌دهد: در اين باره هيچ پيش‌بيني‌اي نمي‌توان كرد. اين اعتراض‌ها تا زماني كه پرستاران به خواسته‌ها و مطالبات خود برسند ادامه خواهد يافت و ما فقط اميدواريم اوضاع از اين بدتر نشود.