آيا واحدهاي يك طبقه، راهكار رفع معضلات بازار مسكن هستند؟
برخي كارشناسان بازار مسكن معتقدند كه يكي از بهترين راهكارها براي خانه‌دار كردن مستاجران و رونق بازار خريد و فروش مسكن، ساخت واحدهاي يك طبقه است، از نظر آنها بلند مرتبه‌سازي پيامدهاي منفي جبران‌ناپذيري در پي دارد و تراكم جمعيتي موجب آسيب به كلان‌شهرها مي‌شود.
برخي كارشناسان بازار مسكن معتقدند كه يكي از بهترين راهكارها براي خانه‌دار كردن مستاجران و رونق بازار خريد و فروش مسكن، ساخت واحدهاي يك طبقه است، از نظر آنها بلند مرتبه‌سازي پيامدهاي منفي جبران‌ناپذيري در پي دارد و تراكم جمعيتي موجب آسيب به كلان‌شهرها مي‌شود.
آنها باور دارند كه بلندمرتبه‌سازي در ايران موجب شده كه تراكم جمعيتي تهران چند برابر پايتخت‌هاي مهم جهان باشد ضمن اينكه با افزايش تراكم جمعيتي، شاهد آلودگي هوا، آلودگي صوتي و ترافيك و به تبع آن كاهش افت كيفيت زندگي عموم شهروندان خواهيم بود.
در همين راستا، يك كارشناس بازار مسكن گفت: در راستاي خانه‌دار شدن مستاجران پروژه‌هاي نهضت ملي بايد در قالب افقي‌سازي باشد، زيرا روش بلند مرتبه‌سازي مانع رفع معضلات بازار مسكن خواهد شد.
فرشيد ايلاتي در گفت‌وگو با مهر با بيان اينكه براي جلوگيري از فساد و زمين‌خواري، لازم است مسوولان نظارتي بيشتري بر روند تغيير كاربري‌ها و فروش اراضي داشته باشند، اظهار كرد: نبايد اجازه داد كه افراد سودجو با تغيير كاربري‌ها و فروش اراضي از اين فضا بهره‌برداري كنند و اراضي دولتي و عمومي را به صورت غيرقانوني به فروش برسانند.
او ادامه داد: مساله ديگر، طولاني بودن فرآيندهاي به‌روزرساني طرح‌هاي جامع شهري است. اين فرآيندها معمولاً مدت زيادي طول مي‌كشند و گاهي ممكن است سال‌ها طول بكشد كه يك شهر بتواند طرح‌هاي جديد خود را به تصويب برساند. اين تأخير در تصميم‌گيري‌ها باعث مي‌شود كه نيازهاي جمعيتي و مسكن به درستي شناسايي نشوند و در نتيجه، ساخت و سازهاي غيرمجاز افزايش يابد.
ايلاتي تاكيد كرد: با توجه به موارد ذكر شده، بايد بپذيريم كه اين معضل نيازمند زمان و اراده قوي براي حل است. نمي‌توان با انكار يا ناديده گرفتن اين موضوع، آن را حل كرد. راه‌حل، در شفافيت، برنامه‌ريزي دقيق و مشاركت مردم و مسوولان است. بايد با توجه به نيازهاي واقعي مردم و شرايط موجود، به اين مساله رسيدگي كرد تا از بروز مشكلات اجتماعي و اقتصادي در آينده جلوگيري شود.
تحليل علل شكل‌گيري سكونتگاه‌هاي غيررسمي
اين كارشناس بازار مسكن يادآور شد: ابتدا بايد علل شكل‌گيري اين سكونتگاه‌هاي غيررسمي را به دقت مورد تحليل قرار دهيم، كه يكي از دلايل عمده شكل‌گيري حاشيه‌نشيني، رشد سريع جمعيت در كلان‌شهرها و عدم توانايي برنامه‌ريزي شهري در پاسخ به نيازهاي مسكن است. اين امر موجب شده كه بسياري از مردم به دليل هزينه‌هاي بالاي زندگي در داخل شهر، به مناطق حاشيه‌اي مهاجرت كنند، كه در نهايت سكونتگاه‌هاي غيررسمي ايجاد مي‌شود.
ايلاتي با بيان اينكه دولت بايد به ظرفيت‌هاي مردمي در بخش مسكن توجه كند تا بتواند از ركودي كه گريبان گير بازار مسكن شده خارج شود، افزود: استفاده از ظرفيت‌هاي مردمي مي‌تواند بازار مسكن را تقويت كند اما اين تحقق به شرطي است كه دولت بتواند از تمام ظرفيت‌هاي مردمي به خوبي استفاده كند.
او با اشاره به اينكه در اجراي پروژه نهضت ملي مسكن بايد از افقي‌سازي استفاده كرد، تصريح كرد: هرچه تعداد طبقات ساختمان بالاتر مي‌رود، پيچيدگي‌هاي ساخت و طراحي اسكلت جهت تحمل فشار بر ساختمان بيشتر مي‌شود.
به گفته اين كارشناس مسكن، از سوي ديگر علاوه بر موارد ذكر شده حمل مصالح هزينه بر‌تر و پيچيده‌تر خواهد شد و موارد ديگري مانند لوله كشي، برق كاري، ضوابط ايمني مربوط به ايمني در برابر حوادث (سيستم اطفاي حريق و پله اضطرار) از مواردي است كه در ساخت ساختمان با طبقات بالاتر را دشوار مي‌كند؛ در صورتي كه اين موارد در ساخت واحدهاي تك طبقه وجود ندارد و موجب صرفه‌جويي در زمان، هزينه خواهد شد.
ايلاتي ادامه داد: از سوي ديگر در تك طبقه‌سازي امكان ساخت مسكن به روش تدريجي وجود دارد و اين روش در پروژه‌هايي مانند نهضت ملي مسكن كاربرد بالايي خواهد داشت، زيرا خانه‌دار كردن مستأجران و تأمين نياز مسكني جامعه حائز اهميت است و از سوي ديگر در شرايط كنوني خانه‌دار شدن با روش بلند مرتبه‌سازي نيازمند توان مالي بيشتري خواهد بود، زيرا تا زمان اتمام ساخت و تصفيه حساب كامل واحد مسكوني به افراد تحويل داده نمي‌شود.
اين كارشناس مسكن بيان كرد: خانه‌هاي تك طبقه پس از سفت‌كاري و آماده‌سازي نسبي قابليت تحويل به افراد را دارد و متقاضي مي‌تواند به تدريج واحد مسكوني خود را تكميل كند.
او معتقد است: از سوي ديگر اكثر مستأجران در راستاي خانه‌دار شدن تكميل و اسكان تدريجي را انتخاب كنند تا اينكه هرگز در مسير خريد خانه قرار نگيرند. دولت نمي‌تواند با بلند مرتبه‌سازي به سمت ساخت‌وساز مسكن برود بلكه تنها مي‌توان از طريق واگذاري اراضي و پرداخت تسهيلات ساخت متقاضيان را به اين بازار سوق داد.