معضل تجارت؛ تعداد بالاي گمركات!

تعادل | گروه تجارت |

مطالبات فعالان اقتصادي در حوزه گمرك در نشست رييس‌كل گمرك با هيات رييسه اتاق ايران و روساي كميسيون‌هاي تخصصي، تشريح شد. روساي كميسيون‌هاي اتاق ايران از « صدور بخشنامه‌هاي خلق الساعه، به‌روز نبودن ارزش كالاها در گمرك، تجهيز نبودن گمركات و طولاني شدن صف كاميون‌ها براي گذر از مبادي خروجي، ترافيك در گمرك آستارا، سنگ‌اندازي گمرك تركيه در بازرسي كالاهاي ايراني و...» انتقاد كردند. رييس گمرك ضمن اطلاع از دغدغه‌هايي كه فعالان اقتصادي با آنها مواجه هستند، تاكيد كرد كه بخشنامه‌هايي كه بر اساس ماده ۲۴ و ۳۰ قانون بهبود مستمر محيط كسب‌وكار تدوين نشده باشند را ابلاغ نخواهيم كرد. البته فرودعسگري برخي از معضلات پيش آمده را به تعداد بالاي گمركات در كشور نسبت داد، كه بودجه كافي براي تجهيز همه گمركات فراهم نيست. بنابر آمار اعلامي او، ايران ۱۴۰ گمرك و در مقابل چين ۴۹ گمرك دارد و ۱۵ منطقه آزاد ايجاد كرديم. در ايران اين همه مبادي ورودي و خروجي تعريف شده، كه نبايد اينگونه رفتار مي‌شد. اين در حالي است كه اگر تعداد گمركات متناسب با سطح تجارت كشور هماهنگ بود، تجهيز و رسيدگي به آنها امكان‌پذير مي‌شد. در اين بين رييس اتاق ايران با اشاره به وضعيت گمركات ديگر كشورها كه توسط بخش خصوصي اداره مي‌شوند، از آمادگي اتاق ايران براي سرمايه‌گذاري در گمركات با هدف تجهيز، خبر داد.

اتاق ايران آماده تكميل پايانه‌ها و تجهيز گمركات است

رييس اتاق ايران در نشستي كه با حضور رييس‌كل گمرك با توجه به وضعيت اداره گمركات در ديگر كشورها از جمله تركيه كه در همسايگي ايران قرار دارد، گفت: گمركات در اين كشور توسط بخش خصوصي اداره مي‌شوند و اين تجربه‌اي است كه شاهدش هستيم و توانسته اثرات مثبتي در پي داشته باشد.

صمد حسن‌زاده، ادامه داد: اتاق ايران در كنار گمرك بوده و براي تكميل پايانه‌ها و تجهيز گمركات آماده سرمايه‌گذاري است تا براي كاهش مشكلات اقدامات لازم را انجام دهد.

رييس اتاق ايران پيشنهاد داد: نشستي به همت كميسيون گمرك اتاق ايران و معاونان، مديران و كارشناسان گمرك در راستاي موضوعات آموزشي برگزار شود. البته ضرورت دارد تا تشكيل اين جلسات به صورت مداوم و در بازه‌هاي زماني مشخص دنبال شود.

در ادامه پيام باقري، نايب‌رييس اتاق ايران در اين نشست به معرفي اركان مختلف اتاق پرداخت و از كميسيون‌ها به عنوان بخش‌هايي كه محل توليد فكر هستند ياد كرد. او هم‌گرايي و هم‌فكري مستمر بين اتاق ايران و گمرك را در مسير پيشبرد اهداف و رفع موانع اين حوزه ضروري دانست.

چالش كارشناسان مجازي گمرك

محمدرضا فاروقي، رييس كميسيون گمرك اتاق ايران با توجه به جايگاه گمرك در پروسه تجارت كشور، تصريح كرد: به تازگي نامه‌اي از طرف گمرك صادر شد مبني بر اينكه موارد به صورت مصداقي از طرف اتاق ايران مطرح شود تا در قالب كميته‌هاي مشترك بين گمرك و اتاق بررسي و حل شود كه اين مهم نيز وارد مرحله اجرا شده است.

رضا رستمي، رييس كميسيون حمل‌ونقل اتاق ايران تمديد بخشنامه ترخيص درصدي را اقدامي مهم و ارزشمند توصيف كرد و گفت: در روند واردات نوع مشخصي از چوب كه با ثبت سفارش ساير، انجام مي‌شده است، بار موردنظر در مرحله ترخيص قرار گرفته و بخشي از اين بار هم ترخيص شده؛ اما طي حكم جديدي كه صادر شده، بايد ثبت سفارش آن تغيير پيدا كند، اين اقدام چالش‌زاست و بايد مورد بازنگري قرار گيرد.

فرشته اميني، نايب‌رييس كميسيون استاندارد، محيط زيست، توسعه پايدار و آب اتاق ايران از به‌روز نشدن قيمت‌ها در گمرك انتقاد كرد و گفت: به دليل اينكه قيمت‌ها در گمرك به‌روز نمي‌شود، فعال اقتصادي با بيش‌بود يا كم‌بود مواجه مي‌شود.

او كارشناس مجازي را كه با هدف مقابله با فضاي ابهامي و فسادهاي احتمالي در گمرك مورد استفاده قرار گرفته است را بي‌نتيجه خواند و افزود: گمرك بايد از دستگاه‌هايي كه بخشنامه‌هايي صادر مي‌كنند كه در امور گمركي هم اثر دارد، بخواهد كه شفاف‌تر عمل كنند.

احمد آتش‌هوش، رييس كميسيون حقوقي اتاق ايران نيز تصريح كرد: بخشنامه‌اي از طرف وزارت كشاورزي صادر شده بود كه گمرك در دوره رياست قبل، آن را به دليل رعايت نشدن روند قانون، اجرا نكرد. اين رويكرد بايد پايدار و مستمر باشد.

ترافيك در گمرك آستارا

محمدعلي رضايي، رييس كميسيون كشاورزي اتاق ايران يكي از چالش‌هاي اصلي را مربوط به گمرك آستارا دانست و خواستار رسيدگي موضوع شد. در حال حاضر ترافيك اين گمرك موجب شده تا محصولات كشاورزي با تاخير صادر شوند كه خسارت به دنبال دارد.

سادينا آبايي، رييس كميسيون فاوا اتاق ايران به قطعي سامانه گمرك و تكرار آن اشاره كرد و گفت: براي تعريف كارشناس مجازي در گمرك بايد از دانش روز، فناوري اطلاعات و هوش مصنوعي استفاده كنيم.

او ادامه داد: اتخاذ مسيري مشخص براي واردات برخي كالاها و تجهيزات در حوزه فناوري اطلاعات كه گاهي مصارف خاص هم دارند، ضروري است.

فرج‌الله معماري، رييس كميسيون اقتصاد كلان اتاق ايران تاكيد كرد: با توجه به توانمندي‌هاي موجود در گمرك، انتظار داريم ببينيم منشأ تحول باشيد. در واقع ضرورت دارد دگرگوني در نظام گمركي را تجربه كنيم چون ظرفيت اين را شاهد هستيم. دپوي كالا در گمركات به دليل تغيير نرخ ارز رو به افزايش خواهد رفت. توان تامين نقدينگي براي ترخيص كالا وجود ندارد پس شاهد افزايش ميزان دپو كالاها در گمركات خواهيم بود. بنابراين لازم است از همين امروز براي مقابله با اين مشكل برنامه‌ريزي كنيم.

بهنام عليخاني، نايب‌‌رييس كميسيون گمرك اتاق ايران درخواست كرد: گمرك استان شهركرد به اداره كل تبديل شود.

صدرالدين نياوراني، نايب‌رييس كميسيون صادرات اتاق ايران به صادرات بخش كشاورزي و افزايش ۲۴ درصدي ميزان آن طي شش ماه گذشته اشاره كرد و گفت: براي پاسخ دادن به اين افزايش چه اقداماتي در حوزه گمركي انجام شده تا ترافيك‌هاي موجود از بين برود. در اين راستا احياي خط سبز براي صادرات سريع‌الفساد را خواستاريم. او رفع چالش‌هاي مربوط به كالاهايي كه در قالب ورود موقت از يك گمرك وارد و از گمرك ديگري خارج مي‌شود را نيز درخواست كرد.

گمرك تركيه سنگ اندازي مي‌كند

پرهام رضايي، رييس اتاق كرج با بيان اينكه در استان البزر ۴ هزار واحد توليدي فعال هستند، درخواست كرد: گمرك استان البرز بايد ويژه‌تر ديده شود. سطح صادرات استان بالاست و متناسب با آن تجهيزات گمركي نداريم. ۲۴ هزار كانتينر در حوزه محصولات كشاورزي از استان صادر شده؛ اما چون امكانات گمرك مهيا نبوده به ساير گمركات منتقل شده است.

اين فعال اقتصادي بازنگري روي موضوع بيش‌بودها را مورد تاكيد قرار داد چراكه بر اساس اظهارات او در حال حاضر شاهد ناترازي خاصي در اين رابطه هستيم كه مشكل‌ساز شده است.

فاطمه قنبرپور، نايب‌رييس كميسيون حمل‌ونقل اتاق ايران با بيان اينكه در گمرك تركيه كالاهاي ايراني و كاميون‌ها در سمت تركيه متوقف مي‌شوند و چندين مرتبه مورد بازرسي قرار مي‌گيرند، تاكيد كرد: اين عملكردها ناخوشايند است و بايد با رايزني اين مشكلات را حل كنيم.

او شرايط رسيدگي به پرونده‌ها و موضوعات در استان‌ها را نامطلوب ارزيابي كرد و گفت: بابت هر مشكل بايد به دفاتر مركزي در تهران مراجعه كنيم. چون كارشناسان اختيار كامل يا دانش لازم را ندارند.

احمدرضا فرشچيان، رييس كميسيون مديريت واردات اتاق ايران با بيان اينكه گمرك روي ريلي در حال حركت است كه چندان مشكلي با آن نداريم، گفت: فعالان اقتصادي با مشكل تامين نقدينگي مواجه هستند. در اين راستا بايد مشكل مربوط به روند پرداخت ماليات ارزش‌افزوده در حين ورود واردات كالا كه به صورت نقدي انجام مي‌شود را حل كنيم. ممكن است كالاي وارد شده، فروش نرود. او برخورد با كالاهاي صادراتي ايران بعد از گمرك بازرگان را نامطلوب خواند و از گمرك خواست تا با همكاري وزارت امور خارجه اين مشكل حل شود. به دليل بازبيني‌هاي خارج از قاعده بخش قابل توجهي از كالاهاي صادر شده از بين مي‌روند.

دولت از صدور بخشنامه‌هاي خلق‌الساعه دست بكشد

در ادامه حسين پيرموذن، نايب‌رييس اتاق ايران نيز با حضور در اين نشست به كميسيون‌هاي تجديدنظر گمركي اشاره كرد و گفت: بايد شاخص‌هاي مشتركي را بين گمرك و بخش خصوصي تعريف كنيم تا تعداد پرونده‌هايي كه وارد كميسيون‌ها مي‌شوند، كاهش يابد. متناسب با شرايط به نظر مي‌رسد در بحث كارشناسي و تعيين شناسه نبايد مشكلي داشته باشيم. موضوع بعدي به بحث قيمت‌گذاري كالاها برمي‌گردد كه در نهايت منجر به بيش‌بود يا ترويج كارت‌هاي اجاره‌اي مي‌شود.

او صدور بخش‌نامه‌هاي خلق‌الساعه و ناگهاني را همچنان به عنوان يك چالش جدي مطرح كرد و افزود: گمرك بايد با توجه به استقلال درآمدي و تفكري، مانع صدور انواع بخش‌نامه‌هاي يك‌شبه شود.

نايب‌رييس اتاق ايران زيرساخت‌هاي گمركي را در مبادي ورودي و خروجي كشور نامطلوب خواند و تجهيز يا به‌روز شدن تجهيزات را مهم دانست. به اعتقاد او امكانات گمركي براي تقويت سطح مناسبات تجاري با منطقه اوراسيا مهيا نيست. در اين رابطه گمرك آستارا و گمركات شمالي بايد تجهيز شوند. پيرموذن ايجاد آزمايشگاه‌هاي تخصصي و استاندارد در همه گمركات كشور را خواستار شد و آمادگي بخش خصوصي براي همكاري با گمرك در اين حوزه را اعلام كرد.

تسهيلات گمرك براي بهبود شرايط تجارت

فرود عسگري، رييس‌كل گمرك حضور در بين فعالان اقتصادي و آشنايي با چالش‌ها و مشكلات را ماموريت گمرك دانست و تصريح كرد: در تلاشيم دستگاه‌هاي مربوط را نيز همراه با خود جلو ببريم تا روند تجارت كشور تسريع و كم‌هزينه‌تر شود. او خاطرنشان كرد: تا سال ۱۳۹۰ بر اساس قانون امور گمركي رفتار مي‌كرديم و موضوعات با سهولت جلو مي‌رفت و تا اين سطح پرونده نداشتيم. از سال ۹۰ قوانين تغيير كرد و با انواع مصوبات كه با سرعت تغيير مي‌كنند، روبرو هستيم. از طرفي فشارهاي تحريمي بيشتر شد. قانون اصلاح مبارزه با قاچاق كالا و ارز هم پيش آمد كه كار گمرك را سخت‌تر و پيچيده‌تر كرد تا آنجا كه انتظار داشتيم بخش خصوصي واكنش نشان دهد.

عسگري تعداد بالاي گمركات در ايران را يك معضل جدي دانست و گفت: بودجه كافي براي تجهيز همه گمركات فراهم نيست. ايران ۱۴۰ گمرك و در مقابل چين ۴۹ گمرك دارد. ۱۵ منطقه آزاد ايجاد كرديم. در ايران اين همه مبادلي ورودي و خروجي تعريف شده است كه نبايد اينگونه رفتار مي‌شد. رييس‌كل گمرك تاكيد كرد: اگر تعداد گمركات متناسب با سطح تجارت كشور هماهنگ بود، تجهيز و رسيدگي به آنها امكان‌پذير مي‌شد.

دپوي كالا‌ها در گمرك به دليل تغيير نرخ ارز

او ادامه داد: اينكه تغيير نرخ ارز موجب دپوي كالاها در گمرك مي‌شود، ادعاي دقيق و درستي است و حتما گزارش‌هاي آن را منتقل مي‌كنيم. در واقع اين چهارمين تجربه من در طول فعاليت گمركي‌ام است كه با تغيير نرخ ارز مواجه مي‌شويم.

عسگري در بخش ديگري از سخنان خود تصريح كرد: امتيازي براي بخش خصوصي در حوزه ضمانتنامه‌هاي بانكي در نظر گرفتيم كه قابليت اجرا دارد. ترخيص نسيه نيز به عنوان تسهيلاتي كه منظور شده، امكان‌پذير است از طرفي مسير سبز را نيز تعريف كرديم.

رييس‌كل گمرك همچنين ادامه داد: واحدهاي توليدي، تحقيقاتي، آموزشي و … كه قصد واردات قطعه‌اي را دارند، در قالب تسهيلات مشخصي مي‌توانند آن را انجام دهند.

او همچنين از امكان دريافت استاندارد اجباري در پروسه واردات يك كالاي مشابه براي يك‌بار صحبت كرد و افزود: درباره ورود موقت تصميمي گرفتيم مبني بر اينكه مجوز ورود موقت معادل ۹۰ درصد ظرفيت اسمي پروانه بهره‌برداري واحدها را بدهيم.

رييس‌كل گمرك استفاده از ظرفيت ماده ۴۲ قانون امور گمركي را مورد توجه قرار داد و گفت: اگر درباره واردات كالايي به صورت مصداقي مشكلي اضطراري وجود دارد، با تكيه بر ماده ۴۲ قانون امور گمركي قابل رسيدگي است.

عسگري خاطرنشان كرد: بخشنامه‌هايي كه بر اساس ماده ۲۴ و ۳۰ قانون بهبود مستمر محيط كسب‌وكار تدوين نشده باشند را ابلاغ نخواهيم كرد.

او درباره كارشناس مجازي و ارزش كالاهاي تجاري نيز گفت: ۵۰۰ هزار ركورد بودند كه به‌روز نشده بودند. امروز فرآيند اصلاح را آغاز كرديم. در سامانه جديد، شرايط فعاليت كارشناس مجازي تغيير مي‌كند و اگر طولاني شدن پروسه كارشناسي‌ها را شاهد باشيم، ورود مي‌كنيم. به هرحال با كمبود تعداد كارشناسان مواجه هستيم و در تلاشيم تا مشكل اين حوزه را با كمك ظرفيت‌هايي كه دراختيار داريم، برطرف كنيم.

رييس‌كل گمرك از برنامه‌ريزي براي كاهش قطعي‌هاي سامانه گمركي خبر داد و گفت: گمركات تحت وب هستند و امكان انتخاب گمركات از سوي صادركنندگان وجود دارد.

يك پيشنهاد براي حل مشكل گمرك آستارا

عبدالله مهاجر دارابي، عضو هيات رييسه اتاق ايران به ظرفيت شوراي گفت‌وگو براي پيگيري چالش‌ها اشاره كرد و در ادامه درباره مشكل گمرك آستارا گفت: واحدهاي كوچك و متوسط در امر تجارت از گمرك زميني استفاده مي‌كنند. براي حل مشكلات اين حوزه مي‌توان در گمرك هر استان، پلمب را انجام و از همان استان مبدا، گواهي را ارايه داد تا ديگر در آستارا دچار مشكل و ترافيك نشويم.

محمدرضا بهرامن، نايب‌رييس اتاق ايران گمرك را موضوع اصلي تجارت عنوان كرد و گفت: رييس‌كل گمرك بايد وارد هيات نمايندگان مي‌شد تا از نزديك با چالش‌هاي بخش خصوصي آشنا شود. اين موضوع با توجه به اينكه هنوز دو نفر از نمايندگان دولت در هيات نمايندگان معرفي نشدند، پيگيري خواهد شد.محمود تولايي از تعطيلي واحدهاي توليدي و فهرست بالايي از چالش‌هاي پيش‌روي واحدهاي توليدي انتقاد كرد و خواستار رسيدگي به اين وضعيت شد. او تاكيد كرد: اتاق ايران براي برون‌رفت از اين شرايط بايد برنامه‌ ارايه دهد. در اين راستا ضرورت دارد صداي بخش خصوصي رساتر شنيده شود.