۴۰ درصد از مصرف انرژي به بخش ساختمان، تعلق دارد
چند روزي است كه كمبود منابع گاز و برق در استان تهران و ساير استان‌هاي كشور؛ مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات را به تعطيلي كشانده است، اين درحالي است كه به گفته مسوولان و كارشناسان بخش مسكن، حدود نيمي از مصرف انرژي كشور مربوط به بخش ساختمان است.
چند روزي است كه كمبود منابع گاز و برق در استان تهران و ساير استان‌هاي كشور؛ مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات را به تعطيلي كشانده است، اين درحالي است كه به گفته مسوولان و كارشناسان بخش مسكن، حدود نيمي از مصرف انرژي كشور مربوط به بخش ساختمان است.
چندي پيش، معاون مسكن وزارت راه و شهرسازي در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه ۴۰ درصد مصرف انرژي در كشور مربوط به بخش ساختمان است، براساس اين آمار تقريبا بخش قابل ملاحظه‌اي از انرژي كشور، به حوزه ساختمان اختصاص مي‌يابد و همين موضوع اهميت چگونگي مصرف انرژي در بخش خانگي را به‌شدت افزايش مي دهد.
البته طي سال‌هاي گذشته و از زماني كه قطعي برق به حوزه مصارف خانگي رسيد، مساله بهره‌وري انرژي بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت، در اين ميان اگرچه اقداماتي از سوي سازمان نظام مهندسي ساختمان و وزارت راه و شهرسازي در زمينه مقررات ملي ساختمان و مبحث ۱۹ صورت گرفت اما مصرف انرژي در زمينه ساختمان‌سازي با استانداردها فاصله دارد.
شايد مهم‌ترين اقدامي كه در راستاي بهينه‌سازي مصرف انرژي در كشور انجام شد، بحث تدوين مقررات ملي ساختمان بود.
مجموعه قوانين، استانداردها و دستورالعمل‌هايي كه براي تضمين ايمني، سلامت، آسايش و بهره‌وري انرژي در ساختمان‌ها در نظر گرفته شده و در واقع يك چارچوب قانوني براي طراحي، نظارت و اجراي عمليات ساختماني است و هدف آن هم ايجاد محيط‌هاي ساختماني با كيفيت و پايدار است.
لزوم مديريت ناترازي انرژي در كشور
با توجه به اختصاص ۴۰ درصد از مصرف انرژي كشور به بخش ساختمان، با سياست‌گذاري‌هاي درست مي‌توان بخشي از ناترازي انرژي را مديريت كرد.
به گفته معاون مسكن و راه و ساختمان وزارت راه و شهرسازي، ۴۰ درصد مصرف انرژي در كشور مربوط به بخش ساختمان است و در صورتي كه در اين بخش، سياست‌گذاري‌هاي درست صورت گيرد و تنها ۱۰ درصد انرژي را بتوان كاهش داد شاهد آن خواهيم بود كه به مرور ناترازي‌هاي عمده‌اي كه در حوزه انرژي وجود دارد، كاهش مي‌يابد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مسعود بيات منش ادامه مي‌دهد: عمده هدر رفت انرژي در ساختمان‌هاي كشور، بيش از آنكه ناشي از تجهيزاتي كه سوخت را مصرف مي‌كند باشد، از ساختمان‌سازي است.
بيات منش اضافه مي‌كند: بايد در نوار ساحلي شهر‌ها را بسازيم و هم زمين‌هايي كه در شهر‌ها در قالب بافت فرسوده وجود دارد را در مسير تامين مسكن قرار دهيم.
او مي‌افزايد: بخش زيادي از مصالح در كار، قبل از توليد دخيل است و بعد از توليد اين لوازم و دستگاه‌ها در ساختمان دخالت دارند، بنابراين در كنار بهره وري و صرفه جويي در انرژي بايد دنبال انرژي‌هاي تجديدپذير و انرژي‌هاي سبزتر حركت كنيم.
معاون مسكن و راه و ساختمان وزارت راه و شهرسازي با اشاره به اينكه مبحث نوزده مقررات ملي ساختمان‌هايي كه بايد طراحي و اجرا شود را تعيين مي‌كند، تصريح مي‌كند: اين مبحث برچسب انرژي را تعريف كرده و الگوي بهره‌برداري و معيار مصرف انرژي در ساختمان‌هاي مختلف با كاربري‌هاي مختلف در كشور را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
تكليف بزرگ، بر گردن متوليان ساختمان
با توجه به بالابودن مصرف انرژي در صنعت ساختمان كشور، مسووليت متوليان بخش ساختمان نسبت به ساير بخش‌ها افزايش مي‌يابد، موضوعي كه مديركل دفتر مقررات ملي و كنترل ساختمان وزارت راه و شهرسازي طي سال‌هاي گذشته بارها به آن اشاره كرده است، حامد ماني فر در تازه‌ترين اظهاراتش مي‌گويد: اختصاص ۴۰ درصد مصرف انرژي كشور به بخش ساختمان، تكليف بزرگي بر گردن متوليان ساختمان چه در سطوح ملي و چه استاني مي‌گذارد.
به گفته ماني فر، ۷۰ درصد از اين ۴۰ درصد سهم ساختمان‌هاي عمومي دولتي و غير دولتي است، به همين دليل، حوزه انرژي و مديريت مصرف آن در ساختمان امروز از موضوعات داغ جامعه است.
او ادامه مي‌دهد: شرايط ناترازي انرژي در كشور كه همه با تبعات آن، به ويژه در فصل تابستان مواجه هستيم و به خصوص در ساختمان‌هاي اداري اهميت اين موضوع را براي همه بيش از پيش روشن كرده است.
راهكارهايي براي كاهش مصرف انرژي
مديركل دفتر مقررات ملي و كنترل ساختمان وزارت راه و شهرسازي، راهكارهايي هم براي كنترل مصرف انرژي ارايه مي‌دهد، به گفته او در حوزه مقررات بايد شاهد به روزرساني باشيم، به ويژه در مبحث ۱۹ كه مربوط به بحث صرفه جويي در مصرف انرژي است.
ماني فر مي‌گويد: علت اينكه موضوع انرژي كمتر از ساير مباحث مورد توجه قرار گرفته، شايد وجهي بودن آن است، اينكه مهندسان ما در رشته‌هاي ساختمان همه در حوزه انرژي وظايفي دارند اما اين چند وجهي بودن سبب شده كه فكر كنيم كه هيچ كدام از ما متولي انرژي ساختمان نيستيم..
او اظهار مي‌كند: اگر امروز پنجره ۲ جداره مورد استفاده قرار مي‌گيرد به واسطه تلاشي است كه مهندسان ما با همكاري صنعت انجام داده‌اند و طبيعي است كه امروز ساخت پنجره‌هاي پروفيل آهني با توجه به قيمت تمام شده آن مقرون به صرفه نباشد و اينها نشان مي‌دهد كه در اين جريان بخش‌هاي مختلف بايد دست به دست همه دهند و كاررا پيش ببرند. در اين ميان كارشناسان انرژي راهكارهاي مختلفي را براي كاهش مصرف انرژي در بخش خانگي پيشنهاد مي‌دهند، يكي از مهم‌ترين راهكارهاي بهينه‌سازي مصرف انرژي در ساختمان، عايق‌كاري مناسب است. بسياري از ساختمان‌ها بدون عايق‌هاي حرارتي كارآمد ساخته شده‌اند كه موجب اتلاف حرارت در فصول سرد و جذب گرماي بيش از حد در تابستان مي‌شود كه با عايق‌كاري مناسب مي‌توان ميزان هدررفت انرژي را به‌طور چشمگيري كاهش داد.
يكي ديگر از مهم‌ترين عوامل مصرف انرژي در ساختمان‌ها، سيستم‌هاي گرمايشي و سرمايشي است، استفاده از سيستم‌هاي قديمي و ناكارآمد مي‌تواند منجر به اتلاف انرژي بسياري شود بنابراين براي بهينه‌سازي مصرف انرژي در ساختمان، بايد به استفاده از سيستم‌هاي گرمايشي و سرمايشي كارآمد توجه ويژه‌اي داشت.
مورد بعدي كه اهميت بسياري در كاهش مصرف انرژي دارد، پنجره‌ها هستند، آنها يكي از نقاط ضعف ساختمان‌ها در حفظ انرژي هستند. حتي در صورت عايق‌كاري ديوارها و سقف، اگر پنجره‌ها كارايي لازم را نداشته باشند، مقدار قابل توجهي از انرژي از طريق آنها هدر مي‌رود و در اين شرايط استفاده از پنجره‌هاي دوجداره يكي از بهترين روش‌هاي بهينه‌سازي مصرف انرژي در ساختمان است.
بهره‌گيري از سيستم‌هاي هوشمند
يكي ديگر از موارد اثر گذار در كاهش مصرف انرژي در بخش خانگي استفاده از سيستم‌هاي هوشمند براي مديريت مصرف انرژي است، اين سيستم‌ها امكان كنترل دقيق تمامي اجزاي مصرف‌كننده انرژي را فراهم مي‌كنند و با تنظيمات خودكار بر اساس نيازهاي واقعي، از مصرف بي‌رويه جلوگيري مي‌كنند.
علاوه بر بهره‌گيري از سيستم‌هاي هوشمند، بحث روشنايي هم يكي از بخش‌هاي مهم در مصرف انرژي ساختمان‌هاست كه بهينه‌سازي آن مي‌تواند نقش بسزايي در كاهش مصرف انرژي ايفا كند. استفاده از لامپ‌هاي LED كم‌مصرف و نصب حسگرهاي حركتي براي خاموش و روشن شدن خودكار چراغ‌ها از جمله راهكارهاي موثر در اين زمينه است. استفاده از تجهيزات تهويه مطبوع كارآمد، از ديگر عوامل اثرگذار است، سيستم‌هاي قديمي تهويه مطبوع معمولاً مصرف انرژي بالايي دارند و كارايي لازم را ندارند و تجهيزات مدرن با راندمان بالا مي‌توانند مصرف انرژي را به‌شدت كاهش دهند.
همچنين استفاده از آب‌گرمكن‌هاي كارآمد و سيستم‌هاي گرمايش آب مناسب مي‌تواند به مديريت مصرف انرژي كمك كند بنابراين كارشناسان بخش انرژي توصيه مي‌كنند كه خانواده‌ها از آب‌گرمكن‌هاي با كارايي بالا استفاده كنند.