ماجراي شكايت از شبكه‌هاي اجتماعي به مجلس سنا
در تاريخ ۳۱ ژانويه ۲۰۲۴، كميته قضايي مجلس سناي ايالات‌متحده ميزبان جلسه‌اي پرتنش بود؛ جلسه‌اي كه در آن مديران ارشد بزرگ‌ترين پلتفرم‌هاي رسانه‌اي مانند متا، تيك‌تاك، ايكس، اسنپ‌چت و ديسكورد، در برابر والدين ده‌ها كودك قرباني و نمايندگان مجلس قرار گرفتند.
در تاريخ ۳۱ ژانويه ۲۰۲۴، كميته قضايي مجلس سناي ايالات‌متحده ميزبان جلسه‌اي پرتنش بود؛ جلسه‌اي كه در آن مديران ارشد بزرگ‌ترين پلتفرم‌هاي رسانه‌اي مانند متا، تيك‌تاك، ايكس، اسنپ‌چت و ديسكورد، در برابر والدين ده‌ها كودك قرباني و نمايندگان مجلس قرار گرفتند. به گزارش ايسنا، والديني كه با عكس‌هاي قاب‌شده از فرزندان‌شان آمده بودند، مي‌خواستند حقيقتي تلخ را آشكار كنند: پلتفرم‌هايي كه قرار بود فضايي براي سرگرمي و تعامل باشند، حالا به ابزاري براي سوءاستفاده، آزار و حتي مرگ كودكان تبديل شده‌اند! يكي از محورهاي اصلي اين جلسه، روايت دلخراش خانواده‌هايي بود كه كودكانشان قرباني فضاي بي‌رحم رسانه‌هاي اجتماعي شده بودند. از جمله، داستان سلنا رودريگز، دختر ۱۱ سالهاي كه در سال ۲۰۲۱ پس از سوءاستفاده جنسي در اينستاگرام و اسنپ‌چت، دست به خودكشي زد. حضور والدين او و ديگر قربانيان فشار سنگيني را بر مديران پلتفرم‌ها وارد كرد. نمايندگان مجلس و خانواده‌ها آمده بودند تا اين‌بار سكوت شكسته شود و مديران ارشد رسانه‌هاي اجتماعي در برابر پيامدهاي فعاليت پلتفرم‌هاي‌شان پاسخگو باشند. اما آيا عذرخواهي‌هاي رسمي و وعده‌هاي پيشگيرانه براي والديني كه عزيزان‌شان را از دست داده‌اند كافي خواهد بود؟ ابعاد يك بحران پنهان: در شبكه‌هاي اجتماعي چه بلايي بر سر كودكان مي‌آيد؟ اين جلسه يك هدف روشن داشت و آن‌هم بررسي اقدامات مديران ارشد پلتفرم‌هاي اجتماعي در برابر آسيب‌هاي جدي و گاه مرگباري كه كودكان و نوجوانان در اين فضا تجربه مي‌كنند. ابعاد اين بحران در شهادت والدين، گزارش‌هاي كارشناسي و حتي سخنان تند نمايندگان آشكار بود. نخست، ماهيت اعتيادآور پلتفرم‌هاي اجتماعي به عنوان يكي از عوامل اصلي آسيب‌ها مطرح شد. طراحي‌هاي پيچيده و الگوريتم‌هايي كه هدفي جز نگه داشتن كاربران براي ساعات طولاني در اين فضا ندارند، كودكان و نوجوانان را به دام چرخه‌اي معيوب مي‌اندازند.
اين اعتياد ديجيتالي نه‌تنها سلامت رواني آنها را تهديد مي‌كند، بلكه موجب اختلال در روابط اجتماعي و كاهش تمركز در تحصيل و زندگي روزمره مي‌شود. در ادامه، حضور و فعاليت آزادانه آزارگران و شكارچيان جنسي در اين پلتفرم‌ها به عنوان معضلي هولناك مورد تاكيد قرار گرفت. پلتفرم‌هاي اجتماعي، علي‌رغم ادعاي نظارت و امنيت، بستري براي سوءاستفاده از كودكان شده‌اند. ماجراي دلخراش سلنا رودريگز، دختر ۱۱ سالهاي كه در سال ۲۰۲۱ قرباني سوءاستفاده جنسي از طريق اينستاگرام و اسنپ‌چت شد و درنهايت دست به خودكشي زد، يكي از ده‌ها داستان تلخي بود كه در اين جلسه به گوش رسيد. ترويج استانداردهاي غيرواقعي زيبايي نيز به عنوان معضلي ديگر مطرح شد. نوجواناني كه هر روز با تصاوير و ويديوهاي غيرواقعي مواجه مي‌شوند، در دام مقايسه‌هاي مخرب مي‌افتند. اين روند، اعتماد به نفس آنها را از بين برده و زمينه‌ساز افسردگي، اضطراب و اختلالات تغذيه مي‌شود. اين بحران رواني در سالهاي اخير افزايش چشمگيري داشته و به نگراني جدي والدين و متخصصان تبديل شده است. درنهايت، به تسهيل دسترسي كودكان و نوجوانان به مواد مخدر از طريق شبكه‌هاي اجتماعي اشاره شد. والدين قربانيان توضيح دادند كه چگونه فرزندان‌شان از طريق اين فضاها با فروشندگان مواد مخدر آشنا شدند و برخي از آنها بر اثر اُوردوز جان خود را از دست دادند. شبكه‌هاي اجتماعي، به دليل ضعف در نظارت و نبود قوانين سخت‌گيرانه، ناخواسته بستري براي گسترش اين معضل شده‌اند. جلسه‌اي ميان اشك‌ها و اتهام‌ها حضور والدين در اين جلسه، فضا را از يك گفت‌وگوي خشك و اداري به يك رويداد عاطفي و پرتنش تبديل كرد. والديني كه با قاب‌هاي عكس فرزندان از دست‌رفته خود حاضر شده بودند، با اشك و بغض از قصه‌هاي دردناك زندگي فرزندان‌شان گفتند. سناتور ليندزي گراهام، ازجمله چهره‌هاي منتقد، در نطقي تند خطاب به مديران پلتفرم‌ها گفت: «شما زندگي‌ها را نابود كرده‌ايد. دستان شما آغشته به خون اين كودكان است.» او اين پلتفرم‌ها را نه‌تنها تهديدي براي زندگي افراد، بلكه خطري براي بنيان‌هاي دموكراسي خواند. در مقابل، مديران ارشد رسانه‌هاي اجتماعي، از جمله مارك زاكربرگ، با ابراز همدردي و عذرخواهي تلاش كردند خشم والدين را كاهش دهند. زاكربرگ اعلام كرد كه متا تاكنون بيش از ۳۰ ابزار براي كنترل دسترسي كودكان توسعه داده و همواره در تلاش است تا محيطي امن‌تر ايجاد كند. او تاكيد كرد كه شواهد علمي رابطه مستقيم ميان استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و آسيب‌هاي رواني را تاييد نمي‌كند. اما اين دفاع براي خانواده‌هايي كه فرزندان‌شان را از دست داده بودند، چيزي جز توجيهي بي‌اثر نبود. اين جلسه بار ديگر نشان داد كه مطالبه‌گري خانواده‌ها و فشار افكار عمومي، غول‌هاي فناوري را به چالش كشيده است. والدين و نمايندگان سنا به دنبال محكوميت قانوني پلتفرم‌ها و پرداخت غرامت به قربانيان هستند. همچنين خواستار وضع قوانين جديد براي نظارت بيشتر بر فعاليت شبكه‌هاي اجتماعي و مسووليت‌پذيري مديران اين شركت‌ها شدند. مديران شبكه‌هاي اجتماعي بايد در برابر امنيت كاربران پاسخگو باشند ماجراي تلخ اين جلسه نشان داد كه ديگر نمي‌توان از كنار بحران آسيب‌هاي فضاي مجازي به‌سادگي عبور كرد. پلتفرم‌هاي اجتماعي بايد از مرحله وعده‌ها و ابزارهاي محدودكننده عبور كرده و به پاسخگويي واقعي در برابر پيامدهاي فعاليت خود برسند. اين امر تنها با وضع قوانين الزام‌آور و محكم امكان‌پذير خواهد بود؛ قوانيني كه مديران اين شركت‌ها را وادار كند تا در برابر امنيت كاربران خود، به‌خصوص كودكان و نوجوانان، مسووليت‌پذير باشند. آينده كودكان در گرو تصميم‌هايي است كه امروز اتخاذ مي‌شود. اگر قانون‌گذاران گامي جدي براي اعمال مقررات سخت‌گيرانه برندارند، بحران كنوني مي‌تواند به ابعادي غيرقابل جبران برسد. زمان تصميم‌گيري براي پاسخگويي غول‌هاي فناوري فرارسيده است؛ پاسخي كه ديگر با عذرخواهي‌هاي تكراري و وعده‌هاي بي‌سرانجام قابل جبران نيست.