كسادي بازار شب يلدا
قيمت آجيل در آستانه شب يلدا ۱۴۰۳ نسبت به سال‌هاي گذشته افزايش چشمگيري پيدا كرده است. قيمت عمده‌فروشي آجيل از ۳۰۰ تا ۷۵۰هزار تومان متغير است. اين در حالي است كه سال گذشته آجيل با قيمت ۵۳۰ تا 670 هزار تومان عرضه مي‌شد.
تعادل|
قيمت آجيل در آستانه شب يلدا ۱۴۰۳ نسبت به سال‌هاي گذشته افزايش چشمگيري پيدا كرده است. قيمت عمده‌فروشي آجيل از ۳۰۰ تا ۷۵۰هزار تومان متغير است. اين در حالي است كه سال گذشته آجيل با قيمت ۵۳۰ تا 670 هزار تومان عرضه مي‌شد. البته رييس كارگروه آجيل و خشكبار اتاق اصناف ايران معتقد است كه قيمت‌هاي امسال نسبت به سال گذشته تغيير نكرده، اما قدرت خريد مردم براي آجيل شب يلدا تا ۵۰ درصد افت داشته است. اما رييس اتحاديه صنف فروشندگان آجيل و خشكبار تهران معتقد است كه امسال نسبت به سال گذشته استقبال خريد مردم خوب بوده است. بازار قنادان هم آن‌طور كه پيداست در آستانه شب يلدا كساد است. به‌طوري‌كه رييس اتحاديه دارندگان قنادي و شيريني‌فروشي مي‌گويد: گراني مواد اوليه بر قيمت تمام‌شده شيريني تاثيرگذار بوده است. در نتيجه قدرت خريد مردم براي خريد شيريني كاهش يافته و ريزش تقاضا در بازار مشاهده مي‌شود.
قيمت آجيل سال 1403
موج گراني مثل هر سال در آستانه سردترين روز سال، به بازار آجيل و خشكبار رسيد. گراني كه باعث شده بسياري از مردم به آجيل و خشكبار خوب و باكيفيت دسترسي نداشته باشند.
اما نرخ مصوب آجيل در تهران چقدر است؟ براساس داده‌هاي اعلام‌شده از سوي اتحاديه صنف فروشندگان آجيل و خشكبار تهران، آجيل ممتاز شب يلدا با قيمت ۷۰۰ هزار تومان به ازاي هر كيلوگرم در خرده‌فروشي‌هاي سطح شهر به فروش مي‌رسد. همچنين آجيل مخلوط شور و آجيل مغز شور به‌ترتيب ۶۷۰ هزار تومان و ۸۹۰ هزار تومان در بازار عرضه مي‌شود. تخمه آفتابگردان ۱۹۰ هزار تومان، تخم كدو ۳۶۰ هزار تومان و بادام‌زميني هم ۳۲۰ هزار تومان به ازاي هر كيلوگرم در بازار عرضه مي‌شود.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد، قيمت آجيل نسبت به سال گذشته افزايش چشمگيري پيدا كرده است. بر اساس داده‌هاي به دست‌آمده، سال گذشته آجيل چهارمغز اقتصادي با قيمت ۵۳۰ هزار تومان در اختيار مصرف‌كننده قرار مي‌گرفت. همچنين آجيل پنج‌مغز هم با قيمت ۵۹۰ هزار تومان عرضه مي‌شد و آجيل چهارمغز خام با كيفيت خوب ۶۸۵ هزار تومان و آجيل چهارمغز شور نيز با قيمت ۶۳۰ هزار تومان به ازاي هر كيلوگرم در خرده‌فروشي‌ها عرضه مي‌شد.
بررسي فروشگاه‌هاي اينترنتي نيز حاكي از آن است كه آجيل مخلوط مجلسي شور تبريز با قيمت يك ميليون و ۱۰۰ هزار تومان در اختيار مصرف‌كننده قرار مي‌گيرد. همچنين آجيل چهارمغز شور تبريز هم با قيمت يك ميليون و ۳۶۰ هزار تومان در بازار توزيع مي‌شود. مغز پسته شور و خام يك ميليون و ۵۲۰ هزار تومان، پسته اكبري دستچين خام يك ميليون و ۱۹۰ هزار تومان و پسته كله‌قوچي درشت شور هم يك ميليون و ۲۴۰ هزار تومان به ازاي هر كيلوگرم قيمت‌گذاري شده است. بادام هندي شور با قيمت يك ميليون و ۲۵۵ هزار تومان به ازاي هر كيلوگرم در اختيار مصرف‌كننده قرار مي‌گيرد. البته بادام هندي دستچين بوداده بي‌نمك و بادام هندي دستچين خام هم با همين قيمت در بازار عرضه مي‌شود. علاوه بر اين، بادام‌زميني شور و بادام‌زميني خام نيز به‌ترتيب ۳۳۰ هزار تومان و ۲۲۰ هزار تومان قيمت‌گذاري شده است.
خريد آجيل شب يلدا نصف شد
در چند سال گذشته شاهد بوديم به دليل سياست‌هاي نادرست وزارت جهاد كشاورزي صادرات پسته به دست افراد غيرمتخصص افتاده بود و واردكنندگان خودرو و موبايل به صادرات پسته، خرما، كشمكش، زعفران و ديگر خشكبار روي آورده بودند تا در مقابل اقلام موردنظر خود را وارد كنند.
عليرضا ارزاني ممقاني، رييس كارگروه آجيل و خشكبار اتاق اصناف ايران در تشريح بازار آجيل در شب يلداي امسال گفت: امسال انواع آجيل و خشكبار براي شب يلدا در بازار عرضه شده و هيچ كمبودي در عرضه هيچ كدام از انواع آجيل و خشكبار وجود ندارد همچنين با وجود افزايش ۲۰درصدي نرخ ارز از يلداي سال گذشته تا يلداي امسال و تاثيرپذيري قيمت آجيل از نرخ دلار آجيل نسبت به سال گذشته تغيير قيمتي نداشته و حتي در برخي اقلام مانند تخم ژاپني و پسته قيمت‌هاي امسال از سال گذشته هم ارزان‌تر شده و تنها در فندق شاهد افزايش قيمت بوديم، همچنين علاوه بر ميزان عرضه كيفيت كالا هم قابل قبول و موجه است.
وي در مورد قيمت آجيل امسال اظهار كرد: در شب يلدا تقاضا براي آجيل شيرين بيشتر از آجيل شور است و قيمت عمده‌فروشي آجيل در بازار از ۳۰۰هزار تا ۷۵۰هزار تومان متغير است. ارزاني در ادامه از كاهش قدرت خريد مردم خبر داد و خاطرنشان كرد: قدرت خريد مردم در يلداي امسال نسبت به يلداي سال گذشته به ميزان چشمگيري كاهش پيدا كرده و تقاضا براي آجيل تا ۵۰درصد افت داشته است و هر چند آجيل جايگاه ويژه‌اي در سفره شب يلدا دارد، اما استقبال مردم براي خريد آجيل كمتر بوده هرچند چنانكه اشاره شد قيمت‌ها كاهش داشته است.
به عبارت ديگر تنها كمبودي كه در يلداي امسال ديده مي‌شود، كمبود خريدار است و مردم با حداقل خريد يلداي امسال را سپري مي‌كنند و تقاضا بيشتر به سمت آجيل‌هاي اقتصادي پيش رفته است و در مقابل فروشندگان آجيل مجبور به كاهش سود و ارزان‌تر فروختن آجيل هستند تا بتوانند بار خود را در شب يلدا بفروشند.
رييس كارگروه آجيل و خشكبار اتاق اصناف ايران در پاسخ به اينكه كاهش قيمت پسته مي‌تواند به دليل برگشت خوردن بخشي از پسته ايران از بازارهاي صادراتي در ماه‌هاي گذشته باشد، تصريح كرد: مردم اطمينان داشته باشند پسته‌اي كه در بازار عرضه مي‌شود، كاملا سالم است و بر بهداشت و سلامت آنها نظارت صورت مي‌گيرد و اگر بار پسته ايران از برخي بازارهاي صادراتي برگشت خورده به اين دليل است كه اين كشورها استانداردهاي سختگيرانه‌تري دارند كه براي ورود به آنها بايد اين استانداردها رعايت شود. ضمن اينكه در چند سال گذشته شاهد بوديم به دليل سياست‌هاي نادرست وزارت جهاد كشاورزي صادرات پسته به دست افراد غيرمتخصص افتاده بود و واردكنندگان خودرو و موبايل به صادرات پسته، خرما، كشمكش، زعفران و ديگر خشكبار روي آورده بودند تا در مقابل اقلام موردنظر خود را وارد كنند.
غلامرضا خدامي، رييس اتحاديه صنف فروشندگان آجيل و خشكبار تهران اما حداكثر قيمت هر كيلو آجيل ممتاز بدون نخودچي در شب يلدا را ۷۰۰ هزار تومان اعلام كرد. البته او برخلاف نظر ارزاني ممقاني معتقد است كه امسال نسبت به سال گذشته استقبال خريد مردم خوب بوده است.
بازار قنادان كساد است
اما بازار شيريني در آستانه شب يلدا در چه وضعيتي قرار دارد؟ بررسي فروشگاه‌هاي اينترنتي حاكي از آن است كه شيريني‌تر مخلوط با وزن يك كيلو و ۲۰۰ گرم، ۳۰۰ هزارتومان قيمت‌گذاري شده است. همچنين شيريني‌تر دسري هم با همين قيمت در بازار عرضه مي‌شود. شيريني خشك نارگيلي به عنوان يكي از محبوب‌ترين شيريني‌ها با حجم يك كيلو و ۲۰۰ گرم ۳۲۰ هزار تومان به فروش مي‌رسد. شيريني دانماركي هم به ازاي هر كيلوگرم با قيمت ۲۲۴ هزار تومان در اختيار مصرف‌كننده قرار مي‌گيرد. نان خامه‌اي لقمه‌اي نيز با قيمت ۲۳۴ هزارتومان در خرده‌فروشي‌هاي سطح شهر به فروش مي‌رسد.
اما قيمت شيريني در مقايسه با سال گذشته چه تغييري كرده است؟ داده‌هاي به دست‌آمده از يلداي سال ۱۴۰۲ حاكي از آن است كه شيريني‌تر و خامه‌اي با قيمت ۱۴۰ هزار تا ۱۸۵ هزارتومان در بازار به فروش مي‌رسيد. همچنين شيريني دانماركي، پاپيوني و زبان ۱۲۰ هزار تا ۱۶۰ هزار تومان قيمت داشتند. اين داده‌ها در مقايسه با داده‌هاي امسال رشد قابل توجه قيمت‌ها را در يك سال اخير به تصوير مي‌كشند.
علي بهره‌مند، رييس اتحاديه دارندگان قنادي و شيريني‌فروشي، درباره وضعيت بازار شيريني در آستانه شب يلدا مي‌گويد: گراني مواد اوليه بر قيمت تمام‌شده شيريني تاثيرگذار بوده است. در نتيجه قدرت خريد مردم براي خريد شيريني كاهش يافته و ريزش تقاضا در بازار مشاهده مي‌شود. با توجه به اينكه قيمت‌ها نسبت به سال گذشته افزايش چشمگيري پيدا كرده، مشتري چنداني هم براي خريد شيريني وجود ندارد. به گفته او، به دليل دستوري بودن قيمت‌ها، قيمت‌گذاري‌ها به دست واحدهاي صنفي و با توجه به عرضه و تقاضا صورت مي‌گيرد. همچنين نظارت بر قيمت‌ها هم بر عهده اتحاديه قرار دارد.
دليل افزايش قيمت ميوه
بر اساس مشاهدات ميداني هر كيلو گوجه فرنگي ۶۵ هزار تومان، موز اكوادور ۱۰۳ هزارتومان، خيار اصفهان ۵۹ هزار تومان، فلفل دلمه‌اي سبز ۸۵ هزار تومان، سيب سبز ۱۲۵ هزار تومان، گريپ فروت ۴۵ هزار تومان، سيب زرد ۶۲ هزار تومان، سيب قرمز ۸۹ هزار تومان، آناناس ۲۹۹ هزارتومان، پرتقال تامسون ۴۳ هزار و ۹۰۰ تومان، انار دماوند ۱۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان، نارنگي برگي ۴۷هزار و ۹۰۰ تومان، هندوانه ۲۹ هزار و ۳۰۰ تومان، خرمالو ۹۸ هزارتومان به فروش مي‌رسد. همچنين كيوي ۱۶۹ هزارتومان، نارنگي پچ شمال ۷۹ هزار تومان، پرتقال شهسواري ۳۹ هزار تومان، سيب قرمز ۸۸ هزار تومان، سيب زرد ۸۹ هزار تومان، ليمو شيرين ۸۶ هزار تومان، انگور قرمز ۱۷۰ هزار تومان، انگور شاهرودي ۸۵ هزار تومان، گلابي ۲۲۰ هزار تومان قيمت دارد. اما چرا قيمت ميوه‌ها در بازار نسبت به نرخ مصوب آن گران‌تر است؟ اسدالله كارگر، رييس اتحاديه فروشندگان ميوه و سبزي، درباره افزايشي بودن قيمت محصولات كشاورزي به «ايسنا» گفته است: درست است كه نسبت به نرخ‌نامه هفته گذشته برخي محصولات اندكي افزايش قيمت داشته‌اند، اما اين ميزان افزايش چندان چشمگير نيست و به‌طور ميانگين تا ۲۵۰۰ تومان است. مساله‌اي كه مطرح مي‌شود، اين است كه به دليل در راه بودن مناسبت‌ها مردم به دنبال ميوه‌هاي با كيفيت هستند و اين كيفيت نيز تا حدودي در قيمت‌ها تاثيرگذار است.
كارگر با تاكيد بر سود مصوب شده ۳۰ تا ۳۵ درصدي براي خرده فروشان گفت: نمي‌توان گفت كه تمام ميوه فروشان در حال تخلف هستند يا هيچ كس هيچ تخلفي ندارد ممكن است ۱۰ درصد هم در حال تخلف و گرانفروشي باشند، اما به‌طور كلي هيچ كس بر اساس نظارت‌ها، بيش از آن نرخ سود تعيين شده قيمت‌گذاري نمي‌كند. وي تصريح كرد: اما نكته مهم اين است كه نرخ‌نامه ارايه شده بر اساس كشف قيمت و ميانگين قيمت موجود است و فاكتور قطعي نيست. اين نرخ‌نامه كشف قيمت عمده فروشي است نمي‌توان چندان معيار دقيقي براي مقايسه قيمت در خرده فروشي‌ها دانست.
در همين حال، معاون بازرسي اتاق اصناف ايران گفته است كه فروش اقلام موردنياز شب يلداي مردم هم در بازار و هم در فضاي مجازي رصد و با متخلفان برخورد مي‌شود. به گفت او، مردم در صورت مشاهده گرانفروشي در سكو‌هاي مجازي مي‌توانند با 124 تماس بگيرند.