چه راهكاري براي جلوگيري از معلول آزاري‌ها وجود دارد؟
انتشار دو خبرِ معلول‌آزاري در مراكز نگهداري بهزيستي به فاصله زماني دو ماه، آن هم در دو مركز متفاوت كه درنهايت هم منجر به فوت آنها شد، از جمله اخبار تلخي بود؛ اگرچه آمار دقيقي از تخلفات احتمالي مراكز در دست نيست اما با توجه به وضعيت افراد تحت پوشش، حتي تعداد كم تخلفات هم زياد است.
انتشار دو خبرِ معلول‌آزاري در مراكز نگهداري بهزيستي به فاصله زماني دو ماه، آن هم در دو مركز متفاوت كه درنهايت هم منجر به فوت آنها شد، از جمله اخبار تلخي بود؛ اگرچه آمار دقيقي از تخلفات احتمالي مراكز در دست نيست اما با توجه به وضعيت افراد تحت پوشش، حتي تعداد كم تخلفات هم زياد است. اين در حالي است كه بهزيستي مي‌تواند با تقويت نظارت و تعيين مجازات بازدارنده از وقوع اين حوادث پيشگيري كند. خبر فوت جوان معلول در مركز نگهداري ماهدشت كرج ۳۰ مهرماه امسال منتشر و به فاصله حدود ۲ ماه بعد، اخيرا نيز فوت يك زن در مركز نگهداري اعصاب و روان (خانه روان) همدان منعكس شد. اين اولين مورد معلول‌آزاري در مراكز نگهداري تحت نظارت سازمان بهزيستي نبوده و پيش از اين نيز بارها و بارها ويدئوهاي مختلفي از آزار و اذيت افراد داراي معلوليت در مراكز نگهداري در فضاي مجازي منتشر شده است.
اگرچه هربار پس از وقوع چنين اتفاقاتي بهزيستي فورا به موضوع ورود كرده و عموما هم با عزل مديران و مسوولان مركز متخلف واكنش نشان داده و از مردم عذرخواهي شده، اما سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه بهزيستي به عنوان متولي امور معلولان و مرجع صدور مجوز مراكز، تا چه حد برنحوه عملكرد مراكز و بر نحوه نگهداري آنها از مددجويان نظارت دارد؟ آيا هنگام صدور مجوز براي هر مركز، و به كار‌گيري نيروها، كاركنان تحت بررسي درست صلاحيت‌هاي رواني و رصد سوء پيشينه قرار مي‌گيرند؟ و ...
انتقال مددجويان به ساير مراكز
مصطفي بابايي، مشاور امور فرابخشي و ارتباطات سازمان بهزيستي كشور در اين باره به ايسنا مي‌گويد: نگهداري از اقشار آسيب‌پذير يكي از خدمات بهزيستي است كه با شيوه‌نامه‌هاي نظارتي تلاش مي‌شود اين مهم به نحواحسن انجام شود.
وي در پاسخ به سوالي درخصوص نحوه پيگيري سازمان براي فوت يك خانم در مركز نگهداري اعصاب و روان در همدان، مي‌گويد: بهزيستي استان بلافاصله پس از اطلاع از موضوع، تيم تخصصي و نظارتي را به مركز اعزام كرد و پس از بررسي به دليل مشاهده تخلفات با راي كميته ماده ۲۶ مركز تعطيل و بيماران با هماهنگي خانواده‌ها به ساير مراكز منتقل شدند و علاوه بر اين نيز، سازمان بهزيستي از مركز شكايت كرده است.
مردم تخلفات را از طريق شماره ۱۴۸۲ اطلاع دهند
مشاور امور فرابخشي و ارتباطات سازمان بهزيستي كشور با تاكيد بر اينكه نظارت‌ها هميشه و به صورت ۲۴ ساعته وجود دارد و وقوع يك حادثه نبايد باعث شود كه زحمات ديگر مراكز و ناظران زير سئوال برود، گفت: سازمان بهزيستي كشور همواره در برابر تخلفات سكوت نكرده است و در صورت احراز تخلف هر مركزي، قطعا برخوردهاي قضايي صورت خواهد گرفت.
مشاور امور فرابخشي و ارتباطات سازمان بهزيستي كشور پيشنهاد كرد كه براي به حداقل رساندن وقوع چنين اتفاقاتي، علاوه بر رصد و نظارت سازمان، هموطنان مي‌توانند تخلفات را از طريق شماره تلفن ۱۴۸۲ اطلاع دهند.
شكايت از مسوول مركز و مراقبين خاطي
اعلام تصميم نهايي در مورد متخلفان پس از جوابيه نهايي پزشكي قانوني و اعلام نتايج رسيدگي دادستاني
چند روز پس از وقوع اين حادثه اما، سازمان بهزيستي به صورت رسمي اقدام به ارايه توضيحات و اقدامات انجام شده در اين زمينه كرد؛ فاطمه عباسي، معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي كشور در پي فوت يكي از مقيمان مركز بيماران رواني مزمن در استان همدان، اعلام كرد كه برابر گزارش واصـله مبني بر فوت يكي از مقيمان خانه حمايتي بيماران مزمن روان، تيمي متشكل از حوزه‌هاي تخصصي و نظارتي به منظور پيگيري حادثه به اسـتان اعزام شدنـد.
دراين خانه روان ۱۰ نفر از بيماران بهبوديافته مراكز شبانه‌روزي مقيم بودند. در استان پس از اطلاع از حادثه، كميسيون فوق‌العاده نظارت تشكيل شد و خانه خاطي تا طي فرآيند قضايي اداري دادستاني و اعلام نتيجه نهايي تعطيل و ۹ بيمار مقيم با هماهنگي خانواده‌ها و هماهنگي با دادستاني و حوزه سرپرستي دادستاني در يكي از مراكز شبانه‌روزي بيماران مزمن روان شهرستان جانمايي و ساماندهي شدند.
مراقبيني كه داراي گواهي سلامت روان، عدم سوء پيشينه و عدم اعتياد بوده‌اند!
معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي كشور با اعلام اينكه متوفي از مركز شبانه‌روزي با نظر تخصصي روانپزشك مركز مبني بر احراز شرايط اقامت در خانه روان، به خانه منتقل شده است، گفت: در ارزيابي بهزيستي از خانه در بازديدهاي دوره‌اي، عملكرد مركز قابل قبول گزارش شده است و مراقبين خانه داراي گواهي سلامت روان، عدم سوء پيشينه و عدم اعتياد بوده‌اند.
عملكرد مراكز به صورت دوره‌اي رصد مي‌شود
وي با اشاره به اينكه تمهيدات لازم در سازمان براي پيشگيري از حوادث انديشيده شده است، گفت: عملكرد مراكز توسط بهزيستي شهرستان و استان در ارزيابي‌هاي دوره‌اي بررسي مي‌شود. بنابر اعلام معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي كشور، ۵۶ هزار نفر در ۹۰۰ مركز شبانه‌روزي تحت نظارت سازمان مقيم هستند كه ۱۷۰۰۰ نفر آنان در ۲۳۵ مركز شبانه روزي بيماران مزمن روان نگهداري مي‌شوند (۸۹ درصد آنان خيلي شديد و شديد هستند) . افرادي كه در مراكز شبانه‌روزي روان اقامت دارند و پس از مداخلات تخصصي توانبخشي و دارو درماني، بهبوديافته تلقي مي‌شوند با نظر تخصصي روانپزشك مي‌توانند نزد خانواده خود بازگردند يا در صورت فقدان سرپرست موثر يا نداشتن هويت و گاها با پيشنهاد خانواده به خانه‌هاي ۱۰ نفره بيماران روان منتقل شوند.
اقامت ۵۰۰ نفر در خانه‌هاي روان بهزيستي
عباسي با تاكيد بر اينكه سازمـان بهزيستي به عنوان متولي امور افراد داراي معلوليت در جهت صـيانت از جان و حفظ ايمني و سلامت روحي و جسمي آنها تلاش مي‌كند، گفت: از سال ۹۶ تاكنون، ۵۲ خانه روان براي تلفيق اجتماعي گروه هدف فاقد سرپرست موثر و مجهول‌الهويه تاسيس و در وضعيت موجود ۵۰۰ نفر در آن مقيم هستند.