اقتصاد ايران و مباني توسعه
با مطالعه به وضعيت اقتصاد كشور متوجه مي‌شويم كه در چند دهه گذشته، موضوع آمايش سرزمين مغفول مانده است. نتيجه اين رفتارها را در صنايع كشور و حوزه‌هاي مختلف اقتصاد مي‌بينيم. مثلا به وضعيت صنعت پتروشيمي در ايران نگاه كنيد؛ برخي جانمايي‌ها به هيچ عنوان در راستاي استعدادهاي منطقه‌اي نيست.
با مطالعه به وضعيت اقتصاد كشور متوجه مي‌شويم كه در چند دهه گذشته، موضوع آمايش سرزمين مغفول مانده است. نتيجه اين رفتارها را در صنايع كشور و حوزه‌هاي مختلف اقتصاد مي‌بينيم. مثلا به وضعيت صنعت پتروشيمي در ايران نگاه كنيد؛ برخي جانمايي‌ها به هيچ عنوان در راستاي استعدادهاي منطقه‌اي نيست. خيلي از طرح‌هاي توسعه مورد انحراف قرار گرفته و بحث‌هاي توسعه‌اي در اين طرح‌ها مورد توجه نبوده است. در دوره‌اي كه پول زيادي از فروش نفت به اقتصاد ايران تزريق شد، طرح‌هايي بدون توجيه اقتصادي و بدون توجه به سند آمايش سرزمين تصويب شد. تنظيم روابط بين عوامل انساني، اقتصادي و محيطي با انگيزه بهره‌مندي از سرزمين در جهت استفاده شايسته و پايدار از توانِ انساني و طبيعي، مورد توجه آمايش سرزمين است. اما متاسفانه در جايابي طرح‌ها به اين موارد توجه نمي‌شود.
نمايندگان مجلس به دنبال توسعه مناطق خود هستند، اما اين توسعه بدون در نظر گرفتن استعداد و ظرفيت مناطق پيگيري مي‌شود. در دولت نهم، موضوع ايجاد هشت طرح فولاد استاني مطرح بود؛ اين طرح‌هاي هشتگانه از نظر اقتصادي، زيست‌محيطي، استعدادهاي منطقه‌اي و جايابي، دسترسي به بازار و مواد اوليه، آب، زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل و ظرفيت‌هاي انساني توجيه نداشت. در حوزه پتروشيمي هم وضعيت مثل حوزه فولاد است. در طرح آمايش سرزمين بايد به داشته‌هاي منطقه توجه شود. ما در مناطق كم آب، صنعت آب‌بر را احداث كرده‌ايم يا در حوزه كشاورزي الگوي كشت بر اساس مساله آب، اصلاح نشده است. امروزه فرونشست زمين يكي از مشكلات اساسي كشور است. همه اينها نتيجه عدم توجه به استعدادهاي منطقه‌اي است. به مطالعات آمايش سرزمين بي‌توجهي مي‌شود. 92 درصد از منابع آب كشور صرف پروژه‌هاي كشاورزي مي‌شود ولي هنوز از بعد استراتژيك خودكفا نشده‌ايم. البته به دنبال اصلاح روش كار هم نبوده‌ايم. آمايش سرزمين بدون توجه به مطالعات انجام شده، استعدادها، زيرساخت‌ها و شرايط اقليمي منطقه اتفاق نمي‌افتد. ما نيازمند نگاه و رويكردي جدي به توسعه هستيم. بايد به توسعه نگاه پايداري داشته باشيم.
بي‌توجهي به مسائل زيست‌محيطي در آينده اثر بسيار مخربي خواهد داشت. از طرفي بدون توجه به استراتژي توسعه صنعتي و اسناد ديگر توسعه و همپوشاني اين اسناد بالادستي با سند آمايش سرزمين به توسعه متعادل و متوازن دست پيدا نمي‌كنيم. مثلا بي‌توجهي به سند چشم‌انداز بيست ساله ايران خود يكي از عواملي است كه برنامه‌هاي توسعه هم به اهداف خود نرسيدند.
اولويت‌هاي ما به سمت و سويي غير از توسعه رفته است. اولين موضوعي كه در حوزه توسعه بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است كه تكليف ما با حوزه و مكتب اقتصادي حاكم در كشور مشخص شود. ما هنوز نمي‌دانيم از كدام مكتب اقتصادي پيروي مي‌كنيم. در برخي رفتارهاي ليبرال‌تر از امريكا هستيم و در جاهايي سخت‌تر از كره شمالي. هيچ وقت از موضع مشخصي الگوبرداري نكرده‌ايم به اين دليل است كه راهبرد بلندمدت در اقتصاد و توسعه پايدار نداشتيم. بر اساس شاخص‌هاي درج شده در سند چشم‌انداز بيست ساله ايران در همه حوزه‌ها عقب‌گرد داشتيم.