تمام جمعيت ايران روي گسل‌هاي فعال ساكن هستند
بررسي نقشه ايران نشان مي‌دهد كه ۷۸درصد شهرها را شهرهاي «لرزان» با خطر نسبي بالا تشكيل مي‌دهند كه در مناطق با ريسك خطر زياد هستند، با وجود اين خطر زلزله در اين شهرها هم متفاوت است.
بررسي نقشه ايران نشان مي‌دهد كه ۷۸درصد شهرها را شهرهاي «لرزان» با خطر نسبي بالا تشكيل مي‌دهند كه در مناطق با ريسك خطر زياد هستند، با وجود اين خطر زلزله در اين شهرها هم متفاوت است. حالا رييس بخش زلزله‌شناسي و خطر‌پذيري مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي گفت: تمام پهنه ايران داراي گسل فعال است، بنابراين از هر گسلي كه دور شويم، به يك گسل ديگر نزديك خواهيم شد. علي بيت‌اللهي در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اينكه ايران جزو ۱۰ كشور فعال لرزه‌خيزي قرار داد و آمار رخ داد زلزله در كشورمان نسبت به ساير كشورها بسيار بالا است، اظهار كرد: در ايران تعداد زلزله‌هاي ويرانگر تاريخي و دستگاهي بزرگ قابل توجهي رخ داده و به زلزله‌هايي كه پيش‌از نصب دستگاه‌هاي ثبت زلزله پيش آمده است.بيت‌اللهي اظهار كرد: «زلزله‌هاي تاريخي» گفته مي‌شود؛ عمدتاً اين زلزله‌ها به ۱۲۵ سال قبل و پيش‌تر از اين تاريخ بازمي‌گردد. او با بيان اينكه زلزله‌هايي كه با دستگاه‌ها موقعيت دقيق‌تري از آنها ثبت شده نيز «زلزله‌هاي دستگاهي» گفته مي‌شود.وی ادامه داد: با توجه به اينكه كشور ايران در موقعيت كم‌آب، خشك و نيمه خشك قرار داشت، به تبع آن نياكان ما در نواحي كه «آب» وجود داشت، اطراق كردند و همين مساله موجب تشكيل هسته‌هاي ابتدايي مراكز جمعيتي شد. به گفته رييس بخش زلزله‌شناسي و خطر‌پذيري مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي به عبارت ديگر محل ظهور آب كه از طريق سيستم چشمه‌ها، شكستگي‌ها و شكاف‌ها بين سنگي بوده، عموماً منطبق با گسل و خورد شده به شمار مي‌روند، بنابراين اغلب شهرهاي كشور همجوار منابع آب‌هاي زيرزميني قرار دارند. بيت‌اللهي افزود: اگر شهرها و پراكنش سكونتگاه‌هاي كشور را با توضيحات نقشه‌اي زمين‌لرزه‌ها تطابق دهيم، هماهنگي و هم‌خواني بين رخ داد زلزله‌ها و توزيع جمعيتي ايران وجود دارد، تمام موارد ذكر شده گواه بر آن است كه جمعيت ايران در جوار كانون خطرهاي لرزه‌اي ساكن هستند. او بيان كرد: به عنوان مثال گسل شمال تهران همجوار با استان تهران، گسل شمال تبريز همجوار با استان تبريز، گسل جنوب مشهد همجوار با استان مشهد است. جمعيت متراكم ايران هم‌راستاي گسل‌ها شكل گرفته است.
زلزله در كانون‌هاي جمعيتي تهران
رييس بخش زلزله‌شناسي و خطر‌پذيري مركز تحقيقات راه و شهرسازي بيان كرد: با توجه به موارد ذكر شده، تعداد زلزله در ايران بالاست و زلزله در كانون‌هاي جمعيتي رخ مي‌دهد. شدت و نيروي زلزله در نزديكي محل رخ داد به مراتب بيشتر است. بيت‌اللهي اضافه كرد: بر همين اساس تخريب گسترده‌اي هم در پي خواهد داشت، به عنوان مثال «زلزله بم» هنوز در حافظه تعداد زيادي از افراد همچنان فراموش نشده، كه اين زلزله در نقطه وسطي شهر بم و مسبب گسل آن رخ داد، كه در اين زلزله بيش‌از ۳۰ هزار نفر جان باختند؛ اين گسل و زلزله‌ها به نوعي خصوصيات ذاتي سرزمين ما به شمار مي‌رود. او با اشاره به اينكه چاره‌اي جز زندگي كردن و كنار آمدن با گسل‌ها در كشور نداريم، زيرا اگر از يك گسل فاصله بگيريم به يك گسل ديگر نزديك خواهيم شد، افزود: گاهي گفته مي‌شود، مي‌توان پايتخت كشور را به نقطه‌اي كه زلزله‌خيز نباشد، انتقال داد، اما واقعيت است كه چنين نقطه‌اي در كشور وجود ندارد. رييس بخش زلزله‌شناسي مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي اضافه كرد: همچنين در مناطق كويري كشور به دليل نبود ايستگاه، دستگاه‌هاي لرزه‌نگاري و عدم وجود تمدن و زيستگاه‌هاي بشري اطلاعات دقيقي در زمينه زمين لرزه‌هاي وجود ندارد، اما اين مساله بدين معنا نيست كه در اين نقاط زلزله رخ نداده و در حال حاضر امكانات بررسي اين نواحي وجود ندارد.اين مقام مسوول تاكيد كرد: با توجه به نمونه زلزله‌هاي كشور كه جمع‌آوري كرديم، از سال ۱۹۰۰ ميلادي تا به امروز بيش‌از ۶۵ هزار زمين لرزه دستگاهي در ايران رخ داده، كه اين تعداد زلزله به مراتب بيشتر اين عدد گفته شما بوده، اما به دليل نبود يا وجود تعداد محدودي از دستگاه‌هاي لرزه‌نگاري در ايران در دهه‌هاي ۱۹۰۰ تا ۱۹۶۵ ميلادي به صورت دقيق تعداد زمين‌لرزه‌ها ثبت نشده است. بيت‌اللهي ادامه داد: به عنوان مثال بين سال‌هاي ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۰ ميلادي حدود ۲۴ زلزله در ايران ثبت شده، اما در بازه زماني ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ ميلادي بيش‌از هزار و ۵۰۰ زلزله در ايران به ثبت رسيده، بر همين اساس از گذشته تا به امروز تعداد زلزله‌هاي كشور بيش‌از ۱۰۰ هزار تا برآورد مي‌شود.او يادآور شد: با توجه به موارد ذكر شده، در مدت ۱۲۵ ساله در ايران حدود ۲۰ زمين لرزه با بزرگي بيش‌از ۷ ريشتري داشتيم كه اين زمين لرزه‌ها بسيار مخرب هستند، همچنين در بازه زماني ذكر شده حدود ۱۵۰ زمين‌لرزه با بزرگي ۶ الي ۷ ريشتري در كشور رخ داده است، كه تمام اين زمين‌لرزه‌ها جز زلزله‌هاي مخرب عنوان مي‌شوند.رييس بخش زلزله‌شناسي و خطر‌پذيري مركز تحقيقات وزارت راه و شهرسازي افزود: در بازه ۱۲۵ ساله ايران جمعاً حدود ۱۰ هزار زلزله ۴ و بيش‌از ۴ ريشتر رخ داده كه تنها حدود ۱۶ درصد از زمين لرزه‌هاي كشور را تشكيل مي‌دهد و ۸۴ درصد زلزله‌ها كه بالغ‌بر ۵۶ هزار زمين‌لرزه مي‌شود، زلزله‌هاي كوچك و زير ۴ ريشتر به شمار مي‌روند و عموماً اين زلزله‌ها توسط عموم افراد حس نمي‌شود و عبارت ديگر مخرب هم نيستند، بلكه تنها توسط دستگاه‌ها ثبت مي‌شود. او ادامه داد: رخ داد زمين لرزه‌ها گوياي يك واقعيت مهم است، تمام سيستم گسلي كه در سرتاسر سرزمين ما را پوشش مي‌دهد، با همين زمين لرزه‌هاي كوچك نشان از فعال بود خود مي‌دهند، و دايماً در معرض تنش هستند.