سرنوشت مبهم ۳۰ ميليون سهامدار عدالت
تقريبا بيش از سه سال است كه ۲۹ نماد از شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني متوقف و به قصه‌اي پرغصه براي سهامداران عدالت تبديل شده است؛ مسدود شدن سهام سهامداران در اين سه سال به معناي بي‌ارزش شدن پول و عدم دسترسي به منابع مالي است و نارضايتي مردم را به دنبال داشته است.
تقريبا بيش از سه سال است كه ۲۹ نماد از شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني متوقف و به قصه‌اي پرغصه براي سهامداران عدالت تبديل شده است؛ مسدود شدن سهام سهامداران در اين سه سال به معناي بي‌ارزش شدن پول و عدم دسترسي به منابع مالي است و نارضايتي مردم را به دنبال داشته است. اين دست از اقدامات علاوه بر اينكه اعتبار سازمان بورس را زيرسوال مي‌برد، آينده شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني را هم با ابهام روبه‌رو ساخته و حتي پس از بازگشايي نمادها، اقبال عمومي براي سرمايه‌گذاري در اين شركت‌ها را با كاهش مواجه خواهد كرد.
تمامي مسوولان اقتصادي دولت چهاردهم از وزير اقتصاد گرفته تا رييس كل بانك مركزي و مديران سازمان بورس مدام بر جذاب شدن بورس و جذب سرمايه در اين بازار و افزايش اعتماد عمومي تأكيد دارند اما تداوم توقف نمادهاي شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني و متضرر شدن سهامداران كاملا با اين وعده و شعارها در تضاد و تناقض است و ضرورت دارد براي حل اين مشكل كه يكي از مطالبات مهم مردم و سهامداران عدالت محسوب مي‌شود، اقدامي عاجل صورت پذيرد.
نااميدي سهامداران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني
سرمايه‌گذار و سهامدار با هدف منتفع شدن از سود سهام و نيز كمك به توليد به خريد سهام مبادرت مي‌ورزد اما وقتي نمادي متوقف و ممنوع‌المعامله مي‌شود، قطعا از اين فضا نااميد شده و سرمايه‌هاي خود را به سمت بازارهاي موازي مانند ارزهاي ديجيتال و بازارهاي جهاني كه هيچ نفعي براي اقتصاد ايران در پي ندارند، سوق خواهد داد. بورس بايد محلي امن و جذاب براي تأمين مالي توليد از طريق جمع‌آوري سرمايه‌هاي خرد مردمي باشد اما وقتي سرمايه‌گذار با توقف نماد مواجه مي‌شود و به در بسته مي‌خورد يا سال‌ها در شرايط ابهام قرار مي‌گيرد، در نهايت عطاي بورس را به لقايش خواهد بخشيد.
تعداد نمادهاي متوقف‌شده در بورس، فرابورس و بازار پايه بسيار زياد هستند كه البته عمده نمادها مربوط به شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني سهام عدالت بوده و بيش از هزار روز است كه نمادهاي «وساربيل»، «وساشرقي»، «وساغربي»، «وسبوشهر»، «وستهران»، «وسخراج»، «وسخراش»، «وسخوز»، «وسرضوي»، «وسزنجان»، «وسصفا»، «وسفارس»، «وسقزوين»، «وسقم»، «وسكرد»، «وسكرشا»، «وسكرمان»، «وسگلستا»، «وسگيلا»، «وسلرستا»، «وسمازن»، «وسمحال»، «وسمركز»، «وسمنان»، «وسهرمز»، «وسهمدا»، «وسيزد»، «وسيستا» و «وسيلام» متوقف هستند و تداوم اين رويه صداي سهامداران را درآورده و از اين وضعيت شكايت دارند و كسي هم نيست به داد آنها برسد.
براساس گزارش صداي بورس، دليل اصلي عدم بازگشايي اين نمادها به خاطر برگزار نشدن مجامع‌شان است؛ با وجود اينكه در سال ۱۴۰۲ شيوه برگزاري مجامع شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني مشخص شده ولي فقط تا پايان مردادماه سال جاري ۹ شركت سرمايه‌گذاري استاني اعم از استان‌هاي خراسان شمالي، زنجان، گيلان، مركزي، اصفهان، كرمان، كرمانشاه، كردستان و آذربايجان شرقي به برگزاري مجمع مبادرت ورزيده‌اند و هنوز تكليف ساير شركت‌ها مشخص نيست و سازمان بورس هم با استناد به اين موضوع از بازگشايي كامل همه نمادهاي متوقف‌شده سر باز مي‌زند. اخيراً حجت‌الله صيدي، رييس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام كرده با آماده شدن صورت‌هاي مالي شركت‌هاي سرمايه‌گذاري سهام عدالت، مجامع آنها به‌زودي برگزار خواهد شد، البته اخباري پيرامون برگزاري مجامع اين شركت‌ها مطرح شده اما خيلي قابل استناد نيستند و از آنجا كه مسوولان شوراي عالي بورس حاضر به پاسخگويي نبوده‌اند، نمي‌توان اين خبر را تأييد كرد.
۲۹ نماد منتظر مجمع
ولي‌الله جعفري، مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس در گفت‌وگو با اطلاعات بورس، به اين پرسش‌ها پاسخ داد و مي‌گويد: تاكنون به غير از ۹ شركت، مجامع ديگر شركت‌ها برگزار نشده البته مابقي در تكاپوي برگزاري مجامع هستند كه اخيرا استان همدان در كدال آگهي برگزاري مجمع را منتشر كرده و با مراجعه به سامانه كدال مي‌توان اين آگهي را ملاحظه كرد اما به‌طور كلي طبق مصوبه شوراي عالي بورس تا زماني كه تمامي مجامع اين ۲۹ شركت‌ها برگزار نشود بازگشايي نماد اتفاق نخواهد افتاد و در حال حاضر تصميم جديدي در اين باره اتخاذ نشده و اگر قرار باشد بازگشايي هم صورت گيرد بايد در شوراي عالي بورس مطرح شود. مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس از اتمام حجت شوراي عالي بورس با شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني كه تا پايان شهريور سال جاري مجامع خود را برگزار نكرده‌اند خبر داد و مي‌افزايد: مذاكرات در اين خصوص ادامه دارد و حتي كانون سهام عدالت را هم درگير كرده‌ايم.
جعفري درباره بازگشايي نماد شركت‌هايي كه تعيين‌تكليف شده‌اند، عنوان مي‌كند: موضوع بازگشايي اين نمادها پيچيدگي خاص خود را دارند و شرايط‌شان با ناشران ديگر سهام متفاوت است چون موضوعاتي مانند روش غيرمستقيم و مستقيم مطرح هستند كه به اين پيچيدگي‌ها افزوده‌اند و همه اينها را بايد با هم ديد و لذا صرفا با بازگشايي اين ۹ نماد نمي‌توان مشكل را حل كرد. در حال حاضر درصدد ارزيابي راهكارهاي مختلف هستيم و بازگشايي اين ۹ نماد تا زماني كه تكليف ديگر شركت‌ها مشخص نشود به صلاح نيست و تصميمي هم در اين خصوص اتخاذ نشده است.
نگراني ۳۰ ميليون سهامدار
وي با حق دانستن نگراني سهامداران مي‌گويد: تعداد سهامداران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني بسيار زياد است و تعدادشان حداقل به ۳۰ ميليون نفر مي‌رسد؛ در صورتي كه بيشترين متقاضيان عرضه اوليه در تاريخ بورس ايران مربوط به شركت برق و انرژي پيوندگستر پارس با پنج ميليون و ۷۵۰ هزار نفر بود. اغلب سهامداران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني از عامه مردم هستند و اطلاعات كافي بورسي ندارند و صرفا از طريق سهام عدالت كد بورسي دريافت كرده‌اند و بنا به همين دليل نوع تصميماتي كه در اين رابطه اتخاذ مي‌شود با نوع تصميمي كه براي ديگر ناشران گرفته مي‌شود تفاوت دارد. اكنون با ورود به سه ماهه چهارم سال ۱۴۰۳ و نزديك شدن به روزهاي پاياني سال، تداوم توقف اين نمادها سبب شده تا سهامداران نسبت به سبد پرتفوي خود بي‌تفاوت شوند و اميدي به بهبود شرايط نداشته باشند يا حتي گاها تا تعيين‌تكليف وضعيت سبد سهام‌شان، از تزريق پول به بازار جلوگيري كرده و ترجيح مي‌دهند در ديگر بازارها سرمايه‌گذاري كنند. اين اقدام سازمان بورس به مثابه تنبيه سهامداران تلقي شده و واقعا چرا بايد سهامدار تاوان سوء مديريت‌ها را بپردازند!؟
در ايامي كه بورس از كمبود نقدينگي رنج مي‌برد و به‌شدت نيازمند ورود حجم عظيمي از نقدينگي است، قطعا بازگشايي نمادهاي متوقف‌شده به سيال شدن و پويايي بورس كمك كرده و اعتماد از دست‌رفته را دوباره به بازار سرمايه بازخواهد گرداند. همچنين هدف از راه‌اندازي سهام عدالت منتفع كردن مردم به ويژه دهك‌هاي پايين از سود شركت‌هاست اما وقتي ۲۹ نماد شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني متوقف هستند، سود تقسيم‌شده ميان سهامداران كمتر از ارزش ذاتي خواهد بود و بر همين اساس ضرورت دارد سازمان بورس هرچه سريع‌تر اين گره كوري كه سال‌هاست گريبان سهامداران را گرفته باز كند تا ضمن بالا رفتن ارزش پرتفوي‌شان، سود توزيع‌شده هم افزايش يابد.
از سخنان ولي‌الله جعفري، مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس مي‌توان چنين استنباط كرد كه برگزاري مجامع تمامي شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني به تنهايي براي بازگشايي اين ۲۹ نماد كفايت نمي‌كند بلكه از بيم هيجاني رفتار كردن سهامداران و با هدف جلوگيري از نوسانات شديد در بازار سهام و تا زماني كه موضوع سهامداري مستقيم و غيرمستقيم در زمينه سهام عدالت و سازوكارهاي مربوط به آن مشخص نشود، نمي‌توان به اين زودي‌ها اميد به بازگشايي نمادهاي مذكور داشت.
پشيماني سهامداران از سهامداري
پشيماني و خشم سهامداران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني آنقدر افزايش پيدا كرده كه با كمي جست‌وجو در صفحات فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي به عمق مشكلات و نارضايتي آنها مي‌توان پي برد. سازمان بورس و دولت موظف به صيانت و حفاظت از اموال و دارايي‌هاي مردم در بورس هستند نه اينكه سه سال سهام خريداري‌شده متوقف باشد! تشديد تورم و گراني‌هاي افسارگسيخته سبب شده سهامداران دلسرد شوند و خود را مدام سرزنش كنند و با خود بگويند اگر سه سال قبل خودرو، طلا، ارز يا زمين خريداري كرده بودند امروز ارزش پول‌شان چندين برابر شده بود نه اينكه ارزش سهام كمتر از تورم باشد. در هيچ اقتصادي نمادي بي‌دليل و فقط به خاطر برگزار نشدن مجمع سه سال مسدود نمي‌شود و آنقدر نظارت بر عملكردها وجود دارد كه شركت‌هاي بورسي مجبور به تبعيت از قانون و انجام تكاليفي قانوني هستند. زماني كه ۲۹ نماد شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني متوقف شدند، اوج شهرت بورس بود و اكنون كه دوباره بورس رونق گرفته و افق روشني براي آن ترسيم شده ضرورت دارد هرچه سريع‌تر اين نمادها بازگشايي و اجازه ندهيم كه سهامداران به جاي مديران شركت تنبيه شوند.