۲ ميليارد دلار ضرر براي هر روز تعطيلي آلودگي هوا
آلودگي هواي تهران و برخي شهرها سبب شده كميته‌هاي اضطراري دايم، راي به تعطيلي بدهند، از مدرسه گرفته تا ادارات در اين روزها دست از فعاليت مي‌كشند، اين درحالي است كه كارشناس‌ها معتقدند تعطيلي، آخرين راه‌حل در مواجهه با آلودگي هوا است.
آلودگي هواي تهران و برخي شهرها سبب شده كميته‌هاي اضطراري دايم، راي به تعطيلي بدهند، از مدرسه گرفته تا ادارات در اين روزها دست از فعاليت مي‌كشند، اين درحالي است كه كارشناس‌ها معتقدند تعطيلي، آخرين راه‌حل در مواجهه با آلودگي هوا است. حال و روز تهران و بسياري از شهرهاي ديگر سراسر از هشدار شده؛ بيرون نرويد، ورزش نكنيد، ماسك بزنيد و كلي مراقبت‌هاي ديگر كه بايد انجام داد تا بلكه آلودگي هوا آسيب كمتري به سلامتي بدن برساند. در اين شرايط راهكار دولت‌ها هم فرقي نكرده ، تعطيلي پشت تعطيلي هميشگي است تا كمي اوضاع و احوال بهتر شود، اين بهتر شدن هم نسبت زيادي با باد و باران دارد، حالا‌گيريم چند روزي هم مسير باد و باران به‌سمت تهران نخورد، به اين زودي آسمان شهر بايد آلوده شود؟ نفس مردم بگيرد؟ خانه‌ها بايد پناهگاه شوند؟ مدرسه‌ها تعطيل، كار ادارات نصفه و نيمه، ورزش در هواي آزاد ممنوع و ترمز زندگي بايد كشيده شود؟
عوارض آلودگي هوا براي سلامتي
حميد سوري، اپيدميولوژيست درباره آلودگي هوا مي‌گويد: آلودگي هوا پديده نامطلوب عصر جديد است كه تاثيرات نامطلوبي بر سلامت ما برجاي مي‌گذارد. از بيماري‌هاي قلبي عروقي تا بيماري‌هاي ريوي، سرطان‌ها، افزايش ميزان مرگ‌هاي زودرس، كاهش اميد زندگي و كيفيت زندگي. آلودگي هوا نه‌تنها بر سلامت، بلكه بر اقتصاد و توسعه هم اثرات منفي مي‌گذارد. اين اپيدميولوژيست با اشاره به وضعيت آلودگي هوا در ايران بيان مي‌كند: گاه خبرهاي نگران‌كننده آلودگي هوا چنان شگفت‌انگيز و باورش سخت است كه نگراني‌ها را روز به روز و سال به سال بيشتر مي‌كند. تا ۱۰ ديماه سال جاري، تهران از ابتداي سال تنها ۵ روز هواي پاك و ۸۸ روز هواي ناسالم براي گروه‌هاي حساس و ۱۵ روز هواي ناسالم داشته است. بسياري كلان‌شهرهاي كشور از جمله اهواز، اراك، اصفهان نيز كمابيش وضعيت مشابهي داشته‌اند. سال‌هاست كميته‌هاي خاصي با حضور اعضاي حقيقي و حقوقي در جلسات كنترل آلودگي هوا تشكيل مي‌شود و در قريب به اتفاق موارد، خروجي بحث‌هاي آنها اعلام تعطيلي است. اخيرا استاندار پايتخت گفته كه تنها كاري كه الان براي آلودگي هوا انجام دهيم تعطيل كردن است.
تعطيلي آخرين گزينه است
اين مدرس بين‌المللي حوزه سلامت بيان مي‌كند: درست است كه آلودگي فعلي كلان‌شهرها حاصل سال‌ها بي‌توجهي، غفلت و سوء مديريت سازمان‌هاي دخيل بوده است و حاصل خرابكاري‌هاي چند ساله را نمي‌توان يك شبه يا در كوتاه‌مدت درست كرد، ولي آيا واقعا حتي در كوتاه‌مدت تعطيل كردن، تنها راه چاره است؟ آيا تجربه كشورهاي ديگر هم همين است؟ و آيا با گذشت زمان و انباشت روز به روز آلودگي تنها مي‌توانيم تعداد روزهاي تعطيل را بيشتر كنيم؟ آيا تعطيل كردن اصلا نياز به كميته و تشكيل جلسه و صرف وقت و هزينه دارد؟ كافي است با تعيين چند شاخص عددي براي آلاينده‌هاي مهم، بدون تشكيل جلسه، تعطيلي اعلام شود.
تعطيل كردن كشور تصميمي عادي توسط مسوولان
او ادامه مي‌دهد: متاسفانه تعطيل كردن كشور به تصميمي عادي توسط مسوولان تبديل شده كه با هرگونه شرايط غيرمعمول مانند وزيدن باد، بارش باران و برف، نباريدن باران، وجود ريزگرد، نوزيدن باد و ده‌ها بهانه ديگر در كشور، رقم مي‌خورد. بار اقتصادي يك روز تعطيلي در ايران به راحتي قابل محاسبه نيست و به مولفه‌هاو متغيرهاي متعدد و داده‌هاي موثق بستگي دارد. ولي اگر درآمد ناخالص كشور را براساس گزارش بانك جهاني مبنا قرار دهيم روزانه رقمي حدود ۲ ميليارد دلار خواهد بود، خودتان با قيمت لحظه‌اي ارز محاسبه كنيد تا معادل ريالي آن مشخص شود، اين تنها بخشي از خسارت مالي اقتصادي به كشور است و هزينه‌هاي غيرمستقيم مانند افت تحصيلي و علمي، سردرگمي مردم، و هزينه‌هاي نامحسوس ديگر را نيز بايد به اين لطمه اقتصادي افزود. لذا تجارب موفق كشورهاي مختلف، تعطيل كردن را آخرين گزينه مي‌داند.
از سوخت پاك تا حمل و نقل عمومي
كنترل آلودگي هوا به ويژه در شرايط بحراني، نيازمند برنامه‌ريزي دقيق و استفاده از تدابير كوتاه‌مدت موثر است، سوري درباره راهكارهاي برخي كشورها در مقابله با آلودگي هوا مي‌گويد: «كشورهاي مختلف مانند چين و هند با اعمال محدوديت‌هاي ترافيكي، به ويژه در مناطق پرآلودگي، توانسته‌اند كاهش قابل توجهي در آلودگي هوا را تجربه كنند. اين محدوديت‌ها مي‌تواند شامل ممنوعيت تردد خودروهاي شخصي در روزهاي خاص يا نواحي مشخص باشد. استفاده از سوخت‌هاي پاك‌تر مانند گاز طبيعي به‌جاي سوخت‌هاي فسيلي مي‌تواند به كاهش آلودگي كمك كند. برخي كشورها مانند سوئد و نروژ در برنامه‌هاي ملي خود به تشويق استفاده از خودروهاي برقي و پاك مي‌پردازند. بهبود و افزايش دسترسي به سيستم حمل و نقل عمومي مي‌تواند موجب كاهش ترافيك و در نتيجه كاهش آلودگي هوا شود. مانند تجربه كشورهاي هلند و آلمان كه سرمايه‌گذاري‌هاي كلاني در حمل و نقل عمومي انجام داده‌اند.»
تعطيل كردن شبيه پاك كردن صورت مساله است
او ادامه مي‌دهد: برخي كشورها با استفاده از فناوري‌هاي جديد مانند سنسورهاي آلودگي و نرم‌افزارهاي مديريت ترافيك، توانسته‌اند آلودگي هوا را به‌طور موثرتري كنترل كنند. به عنوان مثال، در سنگاپور از سيستم‌هاي هوشمند براي مديريت ترافيك و كنترل آلودگي استفاده مي‌شود. افزايش آگاهي عمومي از طريق كمپين‌هاي آموزشي و رسانه‌ها مي‌تواند به تغيير رفتار شهروندان كمك كند. نمونه‌هاي موفق اين نوع برنامه‌ها را مي‌توان در كشورهاي اسكانديناوي مشاهده كرد. ايجاد و توسعه فضاهاي سبز مانند پارك‌ها و باغ‌ها به عنوان روش‌هاي طبيعي براي بهبود كيفيت هوا شناخته مي‌شود. شهرهايي نظير نيويورك و برلين در اين زمينه موفق بوده‌اند.
سوري در پايان مي‌گويد: راه‌اندازي شبكه‌هاي سنجش كيفيت هوا و ارايه گزارش‌هاي آنلاين به مردم مي‌تواند به آگاهي‌بخشي و كاهش آلودگي كمك كند. اين كار در بسياري از شهرهاي بزرگ دنيا همچون توكيو و لندن صورت گرفته است. با اتخاذ اين روش‌ها و ايجاد هماهنگي ميان دستگاه‌هاي مختلف، كشورهاي مختلف قادر به كنترل آلودگي هوا بدون نياز به تعطيلات گسترده هستند. تعطيل كردن كشور تنها شبيه پاك كردن صورت مساله است.