خروج سرمايه‌گذار بزرگ عربستاني از بازار ايران
گروه صافولا عربستان بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري سعودي‌ها در ايران كه قصد ترك ايران را قبل از ورود مجدد ترامپ كرده بود، بالاخره با قيمتي حدود ۲۰۰ ميليون دلار سهامش را در ايران فروخت.
گروه صافولا عربستان بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري سعودي‌ها در ايران كه قصد ترك ايران را قبل از ورود مجدد ترامپ كرده بود، بالاخره با قيمتي حدود ۲۰۰ ميليون دلار سهامش را در ايران فروخت. صافولا يك هولدينگ بين‌المللي توليد مواد غذايي عربستان سعودي با تمركز عمده بر خاورميانه و آفريقا است. اين شركت در ايران در زمينه توليد و توزيع روغن‌هاي خوراكي، غذاهاي دريايي، محصولات پخته و شيريني فعاليت داشت و بخش مهمي از بازار روغن نباتي ايران را در اختيار داشت. رسانه‌هاي سعودي گفته‌اند اين معامله پس از خروج اين شركت از سرمايه‌گذاري‌هاي خود در مراكش و عراق در سال 2023 به عنوان بخشي از استراتژي خود براي خروج از تمام بازارهاي غير عمده صورت مي‌گيرد. سافولا حتي پس از قطع رابطه ايران و عربستان و زيان حاصل از آن، ترجيح داد در بازار ايران بماند اما حالا استراتژي‌اش تغيير كرده است. برندهاي روغن معروف مانند لادن، بهار و نسترن كه اين شركت سعودي بيش از ۸۰ تا ۹۰ درصد از سرمايه‌گذاري آنها را تأمين مي‌كرد، شناخته شده‌اند. حالا با نگراني از بازگشت ترامپ به كاخ سفيد در اول بهمن ماه، «صافولا» همكاري خود با ايران را متوقف كرده است.
همكاري ميان شركت ايراني و عربستاني تقريباً از دهه ۸۰ شمسي آغاز شده است. در سال ۱۳۴۰، يك شركت ايراني در استان مازندران تأسيس شد و شركت سعودي «صافولا» نيز در سال ۱۳۵۸ در جده راه‌اندازي شد. در دهه ۹۰ ميلادي، نمايندگان «صافولا» به دفتر شركت ايراني در بهشهر آمدند و يك شركت مشترك به نام «صافولا بهشهر» تأسيس كردند. هدف از اين همكاري توليد روغن خوراكي بود و شركت مشترك به سرعت به يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان روغن خوراكي در بازار ايران تبديل شد. سپس، اين همكاري به شكر نيز كشيده شد و شركت مشترك، توليد اين ماده غذايي را آغاز كرد. همچنين يك شركت توزيع و پخش به هلدينگ آنها اضافه شد.
در ادامه، برخي شركت‌ها به اين هلدينگ پيوستند يا از آن جدا شدند. به عنوان مثال، در سال ۱۳۹۳، روغن آفتاب و ديگر متعلقات آن به يك مالك ايراني فروخته شد. با اين حال، تا همين ماه گذشته، در وب‌سايت‌هاي كاريابي، آگهي‌هاي جذب نيروي كار براي شركت‌هاي مختلف تحت هلدينگ صافولا بهشهر ديده مي‌شد. در سال ۱۳۹۴، عليرغم تنش‌هاي ديپلماتيك ميان ايران و عربستان، شركت سعودي «صافولا» اعلام كرد كه به فعاليت خود در ايران ادامه خواهد داد. اين تصميم در حالي اتخاذ شد كه پس از حمله به سفارت عربستان در تهران، روابط ديپلماتيك ميان دو كشور قطع شد. تصميم «صافولا» به ماندن در ايران حتي باعث سقوط سهام آنها در بورس عربستان شد. با اين حال، رسانه‌ها در ايران گاهي به حضور اين شركت سعودي در بازار روغن با كنايه و نقدهايي اشاره مي‌كردند. اين انتقادات به اين دليل بود كه سهم ۸۰ درصدي طرف سعودي در شركت بهشهر، برخي را نگران كرده بود.
آنطور كه برخي رسانه‌ها گزارش دادند، با تصميم اخير صافولا مبني بر خروج از ايران، اين شركت سعودي از دفتر مركزي خود در تهران خارج شده است. يكي از دلايل احتمالي اين تصميم، نگراني‌هاي سعودي‌ها از روي كار آمدن دوباره ترامپ در كاخ سفيد است. اگرچه اين تنها حدس و گمان است، اما احتمالاً اين تصميم به پيش‌بيني وضعيت ديپلماتيك آينده ميان ايران و امريكا مرتبط است. شركت ايراني بهشهر، كه همكار اصلي «صافولا» بود، تاريخچه‌اي مفصل دارد. اين شركت پس از انقلاب مالكيت خود را به دولت واگذار كرد و پس از آن به بخش خصوصي منتقل شد. همكاري با عربستاني‌ها از سال ۱۳۸۲ آغاز و در سال ۱۳۸۷ جدي‌تر شد. اين شركت بعدها وارد توليد مواد شوينده شد و بدون مشاركت «صافولا»، برندهايي مانند گلنار، سپيد، گلي و شبنم را وارد بازار كرد.
با خروج سعودي‌ها، هنوز مشخص نيست كه چه كسي جاي آنها را در شمال كشور خواهد گرفت. برخي گمانه‌زني‌ها حكايت از اين دارند كه گروه صنعتي مدلل، كه از خاندان‌هاي معروف بازرگاني است، خريدار سهام ۱۸۷ ميليون دلاري «صافولا بهشهر» باشد. اين گروه صنعتي كه در زمينه كشاورزي و صنايع غذايي فعال است، همچنين مالك كارخانه‌هاي سيمان و خوراك دام و طيور نيز مي‌باشد. در نهايت، هركه جايگزين سعودي‌ها شود، بايد بدانيم كه با بودجه ۱۶ هزار ميليارد توماني، اين فرد يا گروه به يكي از بازيگران مهم بازار روغن كشور تبديل خواهد شد.