تالار شيشه‌اي در انتظار ثبات بازارها

ترامپ آمد و آن زمان هيچ كس فكر نمي‌كرد كه وي در انتخابات رياست‌جمهوري پيروز شود و بتواند مجدد به كاخ سفيد برسد. برخي از فعالان سياسي و اقتصادي كامالا هريس را پيروز انتخابات رياست‌جمهوري مي‌دانستند و عقيده داشتند كه حضور وي در كاخ سفيد مي‌تواند شرايط اقتصادي در دنيا را تغيير دهد؛ اما برخلاف روياها ترامپ پيروز انتخابات شد و انتظار مي رود كه با حضور وي در كاخ سفيد تصميمات اقتصادي و سياسي نيز در دنيا تغيير كند.

آمدن ترامپ مي‌تواند يك آينه در برابر اقتصاد و سياست كشورها باشد. در دوره پيشين رياست ترامپ، شاهد شديدترين تحريم‌ها عليه ايران بوديم، به‌طوري كه تبعات آن امروز در تمام ساختار اقتصادي و سياسي كشور نمايان است. در آن دوره، ما شاهد رشد افسارگسيخته دلار بوديم؛ اين جهش هم حاصل از فشردگي فنر دلار و كاهش درآمدهاي نفتي بود. شرايط با امروز بسيار متفاوت بود و ما امروز شاهد فشردگي شديد فنر دلار نيستيم، لذا انتظار رشدهاي شديد در قيمت دلار نمي‌رود، اما اين افزايش به صورت پيوسته و با شيبي ملايم ادامه خواهد داشت مگر اينكه شوك‌هاي غيرمنتظره خاصي در حوزه سياسي و اقتصادي رخ دهد.

تاثير ترامپ بر بازار سهام

حضور ترامپ مي‌تواند تاثيراتي همانند افزايش تحريم‌ها، كاهش سرمايه‌گذاري خارجي، نوسانات نرخ ارز و تنش‌هاي منطقه‌اي را در اقتصاد داشته باشد و همچنين افت شاخص، افزايش ريسك‌ها و نوسانات شديد نيز مي‌تواند از تاثيرگذاري از نظر بازار سهام باشد. نخست افزايش تحريم‌هاست، ترامپ در دوره رياست‌جمهوري قبلي خود سياست فشار حداكثري را عليه ايران دنبال كرد و احتمالاً در صورت بازگشت به قدرت، اين سياست را تشديد خواهد كرد. اين امر مي‌تواند منجر به افزايش تحريم‌هاي اقتصادي، كاهش صادرات نفت ايران، محدوديت‌هاي بيشتر در دسترسي به بازارهاي جهاني و افزايش تورم و بيكاري شود.

كاهش سرمايه‌گذاري خارجي دومين مولفه تاثيرگذار بر بازار سهام محسوب مي‌شود كه با توجه به رويكرد سخت‌گيرانه ترامپ، احتمالاً سرمايه‌گذاران خارجي تمايلي به سرمايه‌گذاري در ايران نخواهند داشت و اين امر مي‌تواند منجر به كاهش رشد اقتصادي شود. از سوي ديگر نوسان نرخ ارز در اين دوره تحريم‌ها مي‌تواند شديد‌تر باشد و همين موضوع موجب كاهش ارزش ريال و افزايش قيمت كالاها و خدمات مي‌شود. سومين مساله تاثيرگذار تنش‌هاي منطقه‌اي است كه با بازگشت ترامپ به كاخ سفيد و اخذ تصميمات جديد ممكن است تنش‌هاي جديدي را در منطقه شاهد باشيم كه اين موضوع مي‌تواند تاثير مستقيمي روي بورس بگذارد. اما درخصوص تاثيرات روي بورس بايد گفت كه احتمالا با افزايش تحريم‌ها و تنش‌هاي سياسي سرمايه‌هاي خارجي از كشور خارج مي‌شود و بدين‌ترتيب موجب كاهش شاخص بورس مي‌شود. نكته قابل توجه اينجاست كه افزايش تحريم، تنش‌هاي سياسي و خروج سرمايه‌ها مي‌تواند صنايع بورسي را تحت تاثير قرار دهد و بدين‌ترتيب شاخص و قيمت‌ها در بازار سهام كاهش يابد. دومين مولفه افزايش ريسك سرمايه‌گذاري است كه با توجه به افزايش ابهامات احتمالي در حوزه اقتصادي و سياسي، ريسك بازار سرمايه نيز افزايش پيدا مي‌كند و ممكن است بسياري از سرمايه‌گذاران نقدينگي خود از بازار خارج كنند و به نوعي شرايط بازار سرمايه تغيير كند. مولفه بعدي نوسانات شديد است كه بازار سرمايه به علت افزايش تحريم‌ها و خروج نقدينگي با مواجه مي‌شوند كه نوسانات شديدي را در پي دارد و مي‌تواند تمام سرمايه‌هاي باقي مانده از بازار فراري دهد.

تاثيرگذاري بازارها

به‌طور كلي تغيير رييس‌جمهور امريكا مي‌تواند شرايط بازارهاي مالي در تمامي كشورها را تغيير دهد. برخي از كارشناسان عقيده دارند كه با حضور ترامپ در كاخ رياست‌جمهوري بازار كاموديتي‌ها، مي‌تواند به عنوان يكي از بي‌ثبات‌ترين بازارهاي مالي شناخته شود و به مرور شرايط بدي را براي ساير بازارها رقم بزند. از طرفي آينده انتقال انرژي جهاني به دليل بدبيني ترامپ نسبت به تغييرات آب‌و‌هوايي، نفوذ فزاينده احزاب سياسي دست راستي در اروپا و افزايش احتياط عمومي نسبت به هزينه‌هايي كه ممكن است مجبور به تحمل آنها شوند، بسيار مبهم‌‌‌‌‌‌تر شده است كه در اين ميان انرژي مبتني بر كربن مطرح مي‌شود. همه اين موارد مي‌تواند محيطي به وجود آورد كه در آن ايده‌هاي متضاد به واقعيت تبديل شوند. از سوي ديگر اين مثال را نيز مي‌توان درخصوص شرايط بازار درنظر گرفت كه وعده انتخاباتي ترامپ يعني تعرفه براي ساير كشورها بسيار مهم است. مجموعه‌اي از تعرفه‌هاي تهديد شده رييس‌جمهور منتخب، از جمله تا ۶۰ درصد بر چين و ۲۰ درصد بر ساير كشورها، مي‌تواند رشد اقتصادي جهاني را از مسير خارج كند، جريان‌هاي تجاري را مجدداً تنظيم كند، تورم را تقويت كند و به سياست‌هاي پولي سخت‌تر منجر شود. اما به همان اندازه ممكن است كه هيچ يك از اين موارد رخ ندهد اگر تهديدات تعرفه‌اي چيزي جز تاكتيك‌هاي مذاكره نباشد. در اين سناريو، اگر ترامپ معتقد باشد كه در تعاملات خود با ساير كشورها به اندازه كافي «پيروزي» به دست آورده، ممكن است از هرگونه اقدام مخرب سياسي چشم‌پوشي كند.

كاموديتي‌ها به‌طور مستقيم روي بازار سرمايه تاثير دارند و كاهش قيمت و عدم ثبات در اين بازار، بورس را نيز مي‌تواند بي‌ثبات سازد و شرايط بدي را صنايع رقم بزند، چراكه بخش عمده‌اي از صنايع بازار سرمايه از كاموديتي‌ها تاثير مي‌گيرند و به مرور اين موضوع مي‌تواند بي‌ثباتي و عدم‌سازي صنايع بورسي را در پي داشته باشد.

بورس از دريچه معاملات

طي سومين روز كاري هفته يعني دوشنبه 17 دي 1403، شاخص كل بورس تهران با افزايش 3 هزار و 884 واحدي معادل 0.14 درصد نسبت به معاملات روز گذشته در تراز 2 ميليون و 872 هزار واحدي ايستاد. در مقابل شاخص كل هم وزن رشد بيش از شاخص كل را تجربه كرد و در پايان معاملات با افزايش 10 هزار و 139 واحدي در تراز 887 هزار و 255 واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس افزايش 176هزار واحدي را تجربه كرد و به تراز 26 هزار و 474 واحدي رسيد.

از 685 نماد بازار سرمايه در اين روز 533 نماد مثبت و در مقابل 108 نماد منفي بودند. همچنين 370 نماد معادل 53 درصد از نماد در صف خريد و 27 درصد از نمادها معادل 4 درصد در صف فروش حضور داشتند. طي روز دوشنبه صنايع وسايل خانگي، حفاري، دارويي، ساير محصولات كاني غيرفلزي، خدمات رفاهي-برق، پيمانكاري صنعتي، چاپ و نشر، هتل و رستوران، سيمان، اهك و گچ، لاستيك و پلاستيك و تجهيزات صنعتي طي اين روز شرايط مثبتي را تجربه كردند. ارزش معاملات خرد در اين روز هم بيش از 13 هزار ميليارد تومان ثبت شد كه اگر چه با افت 17درصدي نسبت به روز قبل همراه بود، اما ورود 333 ميليارد توماني پول حقيقي را تجربه كرد. همچنين حقيقي‌ها نقش اول بازار بودند به‌طوري كه 71 درصد از ارزش خريد و حدود 70 درصد از ارزش فروش را به خود اختصاص دادند. از سوي ديگر سرانه خريد حقيقي‌ها در بازار 55.2 ميليون تومان و سرانه فروش آنها 47.6 درصد بود كه نشانگر افزايش قدرت خريدارها نسبت به روز گذشته بود.