ترامپ، اقتصاد و نقش ايران در دورنماي منطقه
آينده منطقه پس از تحولات اخير سوريه و لبنان و مهم‌تر از آن حضور ترامپ در كاخ سفيد چه سمت و سويي پيدا مي‌كند؟ نقش ايران در بطن اين تحولات چه خواهد بود؟ مذاكرات ايران با اروپا و امريكا تاثيري در ترسيم دورنماي منطقه خواهد داشت و ايران قرار است چه دستاوردهايي از اين مذاكرات كسب كند؟
آينده منطقه پس از تحولات اخير سوريه و لبنان و مهم‌تر از آن حضور ترامپ در كاخ سفيد چه سمت و سويي پيدا مي‌كند؟ نقش ايران در بطن اين تحولات چه خواهد بود؟ مذاكرات ايران با اروپا و امريكا تاثيري در ترسيم دورنماي منطقه خواهد داشت و ايران قرار است چه دستاوردهايي از اين مذاكرات كسب كند؟
به نظر مي‌رسد سياست‌هاي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا تفاوت‌هاي بنياديني با سياست‌هاي قبلي او كه طي سال‌هاي 2016تا2020 اعمال شد، دارد و ترامپ به گونه‌اي متفاوت با تحولات داخلي و جهاني برخورد مي‌كند. البته نه به اين معنا كه ترامپ همه ايده‌هاي قبلي خود را كنار گذاشته، اما مساله اين است كه ترامپ متوجه برخي پيچيدگي‌ها در فضاي سياسي و روابط بين‌الملل شده است. طبيعي است هر اندازه تحول و تغيير در سياستگذاري‌هاي امريكاي مدل ترامپ رخ دهد، فضاي منطقه و جهان نيز مبتني بر اين تحولات دچار تغيير و دگرگوني مي‌شود. با ورود دونالد ترامپ در ۲۰ژانويه به كاخ سفيد، سياست‌هاي اتخاذ شده امريكا، در رابطه با مسائل منطقه در بخش‌هاي سياسي و اقتصادي تغيير مي‌كند. نبايد فراموش كرد كه ترامپ تاجر است و جهت‌گيري‌هاي سياسي و نگاه او به‌طور كلي اقتصادي و تاجرمآبانه خواهد بود. در دوران ترامپ، موضوعات اقتصادي و منفعت اقتصادي در اولويت سياستگذاري‌ها و تصميم‌سازي‌هاي امريكا قرار خواهد داشت. در واقع جهت‌گيري‌هاي اقتصادي در دولت ترامپ بر مسائل سياسي ارجحيت خواهد داشت. با توجه به اينكه ايران ظرفيت‌هاي اقتصادي فراواني در بخش‌هاي مختلف انرژي، ترانزيت، گردشگري، معادن، صنعت و...دارد همچنين از بازاري ۹۰ ميليون نفري برخوردار است، مي‌تواند توجه ترامپ را براي سرمايه‌گذاري و تعريف راهبردهاي اقتصادي به خود جلب كند. ترامپ در عين حال پيشاپيش اعلام كرده قبل از ورود او به كاخ سفيد بايد بحران‌هاي غزه، سوريه، لبنان و اوكراين در مسير حل و فصل شدن قرار بگيرند. به همين دليل به نظر مي‌رسد يكي از رويكردهاي آينده دولت دونالد ترامپ از سر‌گيري مذاكرات ايران و امريكا باشد. اين مذاكرات امكاني ايجاد مي‌كند كه ايران در راستاي منافع خود و در چارچوب برجام، مذاكرات جديدي با امريكا پايه‌ريزي كند. اخيرا وزير خارجه عمان، پيامي از طرف امريكا به تهران منتقل كرده كه بر اساس آن مقامات ايراني در جريان اين واقعيت كه امريكا قصد دارد يك پروژه سنگين نفت و گاز در خليج‌فارس را عملياتي كند، قرار گرفته‌اند. ايران با توجه به ذخاير قابل توجه و ظرفيت‌هايي كه دارد، مي‌تواند محور اين پروژه قرار گرفته و ظرفيت‌هاي تازه‌اي براي خود شكل دهد. از اين طريق بخشي از تحريم‌ها هم لغو شده و ايران رشد اقتصادي قابل توجهي را تجربه مي‌كند. امريكا به دنبال آن است از طريق تعريف پروژه‌هاي اقتصادي، ايران را وارد دايره همكاري‌هاي منطقه‌اي و جهاني كند.
وضع سوريه در شرايط فعلي ناپايدار است و گروه‌هاي مسلح بدون هيچ برنامه‌اي در حال انتقام‌گيري از مردم سوريه به خصوص اقليت‌هاي مذهبي هستند. حاشيه‌هايي كه گروه‌هاي مسلح ايجاد مي‌كنند باعث بروز نارضايتي‌هاي فراواني ميان قشرهاي مختلف مردم سوريه شده است. در رابطه با لبنان هم صهيونيست‌ها بارها توافقات شكل گرفته را نقض كرده و به لبنان خسارت وارد كرده‌اند. يمن هم در حال مقابله جدي با رژيم صهيونيستي است و ضربات اقتصادي فراواني به اسراييل وارد مي‌سازد. به نظر مي‌رسد ايران نقش چكش تعادل را در منطقه ايفا كرده و تلاش مي‌كند از شدت تنش‌ها بكاهد. ايران مي‌تواند با استفاده از نفوذي كه در ميان گروه‌هاي يمني، لبناني، عراقي و حتي سوري دارد، فضاي آرام‌تري را شكل دهد و شرايطي ايجاد كند كه منطقه به سمت آرامش و ثبات سوق پيدا كند. مشروط بر اينكه رژيم صهيونيستي از ادامه كشتار غزه، جنوب لبنان و ... خودداري و از مناطقي كه در سوريه اشغال كرده، عقب‌نشيني كند. در اين صورت مي‌توان اميدوار بود كه منطقه به سمت نوع خاصي از آرامش و ثبات ميل كند و بازيگران مختلف از جمله ايران هر كدام نقش خود را ايفا كنند.