«متاپنوموويروس» در ايران؛ تاييد تا تكذيب مساله اين است

گلي ماندگار|

مساله‌اي كه اين روزها در مورد ويروس گسترش يافته در چين و امريكا و برخي كشورهاي اروپايي وجود دارد و پرسشي كه مطرح مي‌شود بيشتر در مورد همان اتفاق‌هايي است كه 5 سال پيش هنگام انتشار ويروس كرونا رخ داد. ابتدا مسوولان حوزه بهداشت و درمان سعي داشتند ورود ويروس به كشور را انكار كنند و در نتيجه مردم هم بدون اينكه متوجه ميزان خطرناكي آن باشند به زندگي عادي خود ادامه دادند تا جايي كه ناگهان همه‌گيري كرونا مانند آواري بر سر مردم خراب شد و آمار مرگ و مير بر اثر اين ويروس ناشناخته به بيش از 700 نفر در روز رسيد. شايد همين تجربه تلخ باعث شده كه «سلمان اسحاقي» نماينده مجلس در مصاحبه ويديويي از ورود «متاپنوموويروس» به كشور خبر داده و از مسوولان بخواهد در اين رابطه با مردم صادق باشند. او همچنين به مساله پيشگيري بهتر از درمان است اشاره كرده و گفته اگر مردم در جريان اخبار درست قرار بگيرند به راحتي مي‌توان آنها را با تشويق به رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي از ابتلا به بيماري مصون داشت. مساله اينجاست كه به گفته بسياري از متخصصان امكان اينكه بتوان مانع از ورود ويروس به كشور شد وجود ندارد. در حال حاضر سفرهايي كه به دليل آغاز سال نو ميلادي انجام مي‌شود نيز خود يكي از دلايل انتشار «متاپنوموويروس» در كشورهايي مانند امريكا و چند كشور اروپايي شده است. هر چند كه طي هفته‌هاي گذشته وقتي فيلم‌هايي از وضعيت غيرعادي كشور چين به دليل همه‌گيري اين ويروس جديد در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست مي‌شد مسوولان وزارت بهداشت و درمان سعي داشتند بروز اين ويروس را تكذيب كنند اما حالا با افزايش تعداد افراد مبتلا به اين ويروس در ايالت‌هاي مختلف امريكا و حتي چند كشور اروپايي ديگر جايي براي تكذيب نمي‌ماند. هر چند بنا به گفته وزارت بهداشت و درمان هنوز هيچ مورد به‌طور رسمي در كشور ثبت نشده اما به عقيده بسياري از متخصصان بيماري‌هاي عفوني امكان ورود اين ويروس به ايران بسيار زياد است و چه بسا تاكنون به گفته نماينده مجلس اين اتفاق رخ داده باشد. از سوي ديگر اگر به اخبار اين روزها در مورد افزايش تعداد مبتلايان به آنفلوآنزا نگاه كنيم اظهارات ضد و نقيضي از مسوولان و كارشناسان حوزه بهداشت و درمان مي‌شنويم اما در نهايت آن چيزي كه امروز جامعه با آن دست به گريبان است شيوع ويروس آنفلوآنزا در كل كشور است. در روزهاي گذشته يكي از متخصصان بيماري‌هاي عفوني درباره همه‌گيري آنفلوآنزا و بستري شدن 30 بيمار در يك روز و در يك بيمارستان خبر داد در حالي كه روز بعد از آن سرپرست مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي همه‌گيري اين بيماري در كشور را تكذيب كرد و گفت تعداد مبتلايان بر اساس آمارهاي به دست آمده تفاوت چنداني با سال‌هاي قبل ندارد. تمام اين اتفاقات اما در حالي رخ مي‌دهد كه آلودگي هوا نيز مزيد بر علت شده تا افراد بيشتري با مشكلات تنفسي مواجه شوند.

امكان ورود «متاپنوموويروس» به كشور وجود دارد

مينو محرز، ‌متخصص بيماري‌هاي عفوني و رييس پيشين مركز تحقيقات ايدز ايران در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: بر اساس آخرين تماسي كه با وزارت بهداشت و درمان داشته‌ايم هنوز هيچ موردي از ابتلا به «متاپنوموويروس» به‌طور رسمي در كشور ثبت نشده است اما اين بدان معنا نيست كه اصلا ويروس وارد كشور نشده است. او مي‌افزايد: بايد در نظر داشته باشيم تمام اين ويروس‌ها علايم بروز مشابهي دارند و تا زماني كه از فرد مبتلا آزمايش گرفته نشود نمي‌توانيم نوع بيماري را تعيين كنيم. به‌طور مثال در حال حاضر بر اساس آزمايش‌هاي به ثبت رسيده تعداد بيماران مبتلا به آنفلوآنزا از مبتلايان به كوويد يا سرماخوردگي خيلي بيشتر است.

بايد براي هر اتفاقي آماده باشيم

محرز در بخش ديگري از سخنان خود مي‌گويد: شرايط آب و هوايي و انتشار راحت ويروس‌ها در فصل سرد سال از يك طرف و از سوي ديگر بي‌توجهي افراد به رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي باعث مي‌شود تا انتشار بيماري سريع‌تر از آن چيزي كه انتظارش را داريم صورت بگيرد به همين خاطر نمي‌توانيم با اطمينان بگوييم كه «متاپنوموويروس» وارد كشور نشده است به خصوص كه تازه تعطيلات سال نو ميلادي را پشت سر گذاشته و سفرهاي خارجي زيادي نيز در اين تعطيلات صورت گرفته است و به اين ترتيب انتقال ويروس بسيار راحت‌تر اتفاق مي‌افتد.

مدارس يكي از كانون‌هاي ابتلا به آنفلوآنزا هستند

او در پاسخ به اين پرسش كه بالاخره الان با همه‌گيري آنفلوآنزا مواجه هستيم يا نه، اظهار مي‌دارد: مساله مهم اين است كه مدارس به يكي از كانون‌هاي ابتلا تبديل شده‌اند. دانش‌آموزان در مدارس به راحتي در معرض ابتلا قرار دارند كافي است يك مبتلا در كلاس درس باشد تا بيش از 10 نفر ديگر نيز دچار بيماري شوند. اين متخصص بيماري‌هاي عفوني مي‌گويد: بچه‌ها اين ويروس را به داخل خانه انتقال مي‌دهند و ديگر اعضاي خانواده را نيز مبتلا مي‌كنند. در شرايط كنوني آمار مراجعه به بيمارستان‌ها بسيار زياد است و حالا ما فرصت اين را نداريم كه بر سر معناي لغت‌هايي كه استفاده مي‌كنيم مباحثه انجام دهيم.

شرايط كنوني آنفلوآنزا در كشور بيشتر شيوع است تا همه‌گيري

دكتر خسرونيا، رييس جامعه پزشكان متخصص داخلي نيز در اين باره به« تعادل» مي‌گويد: مساله اينجاست كه شرايط كنوني در مورد آنفلوآنزا بيشتر يك شيوع است تا همه‌گيري در واقع همه‌گيري زماني اتفاق مي‌افتد كه بيش از دو سوم جمعيت به يك بيماري مبتلا شده باشند. اما در مورد آنفلوآنزا با اينكه تعداد به نسبت زياد است اما هنوز به حد همه‌گيري نرسيده است.

او در پاسخ به اين سوال كه آيا آلودگي هوا مي‌تواند تاثير مستقيم در بروز بيماري‌هاي ويروسي مانند آنفلوآنزا داشته باشد يا نه، اظهار مي‌دارد: آلودگي هوا تاثير مستقيم ندارد اما تاثير ثانويه مي‌تواند داشته باشد. چرا كه اين آلودگي باعث مي‌شود افراد اكثرا در فضاي بسته باشند و همين تنفس در فضاي بسته مي‌تواند انتقال ويروس را از فرد ناقل به ديگر افراد بسيار ساده كند.

عفونت‌ با علائم تنفسي شديد

از سوي ديگر دبير انجمن متخصصين بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري درباره شيوع «متاپنوموويروس» در كشور چين و وضعيت بيماري‌هاي تنفسي در كشور، نيز توضيحاتي ارايه كرد.

«آميتيس رمضاني» مدير گروه تحقيقات باليني انستيتو پاستور و دبير انجمن متخصصين بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري درباه ويروس متاپنوموويروس كه در كشور چين شيوع پيدا كرده است، توضيح داد: آنچه كه در كشور چين پيش آمده، موجب به وجود آمدن يك پيك از عفونت‌ها با علائم تنفسي شديد شده است كه به‌خصوص كودكان و افراد سالمند درگير آن شدند، اما لازم به ذكر است كه هيچ جاي نگراني نيست. علت افزايش موارد ابتلا كه در چين شناسايي شده مربوط به چند عامل از جمله مايكوپلاسما پنوموني، متاپنوموويروس، آنفلوآنزا و سويه‌هاي جديد كرونا است.

او ادامه داد: اما از ميان عواملي كه نام بردم به نظر مي‌رسد آنچه كه در حال حاضر در كشور چين بيشتر غالب است، متاپنوموويروس علت اصلي افزايش موارد ابتلا باشد.

علامت متاپنوموويروس عفونت‌هاي تنفسي فوقاني است

رمضاني درباره علائم متاپنوموويروس گفت: اين ويروس جزو ويروس سرما خوردگي است. علائمش عفونت‌هاي تنفسي فوقاني است، يعني زياد درگيري ريه ايجاد نمي‌كند و شامل آبريزش بيني، تب خفيف و سرفه است. به‌طور كلي علائم اين ويروس بيشتر به سرماخوردگي شبيه است تا آنفلوآنزا، چرا كه آنفلوآنزا علائم آن شديد‌تر از اين موارد است. در موارد نادر اين ويروس مي‌تواند برونشيت ايجاد كند، يعني مجاري هوايي را درگير كند. ذات‌الريه نيز بيشتر در بچه‌ها و افراد سالمند اتفاق مي‌افتد، ولي در افراد بالغ و جوان چندان مشكلي ايجاد نمي‌كند. او تصريح كرد: شكل‌هاي شديد عفونت‌هاي ناشي از متاپنوموويروس را مي‌توانيم در كودكان مشاهده كنيم. اكنون در كشورچين نيز وضعيت به اين شكل است، چرا كه كودكان قبلا در تماس با اين ويروس نبودند و همچنين از زمان همه‌گيري كرونا ايمني جمعي نسبت به عفونت‌هاي تنفسي كاهش يافته است، به خصوص كه در آن زمان كشور چين قرنطينه‌هاي شديد داشت و طبيعتا ايمني جمعي پايين‌تر است.

راه‌هاي انتقال اين ويروس جديد چيست؟

دبير انجمن متخصصين بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري درباره راه انتقال متاپنوموويروس گفت: راه انتقال آن از طريق تماس مستقيم با بيمار و تماس با سطوح آلوده است. در كل اين ويروس جزو ويروس‌هايي است كه هميشه وجود داشته و در فصل زمستان افزايش مي‌يابد.

او در پاسخ به اين سوال كه آيا متاپنوموويروس دركشور شناسايي شده است؟ افزود: در كشور ما اكنون چنين موردي وجود ندارد، آنچه كه اكنون در كشور ما با آن مواجه هستيم افزايش موارد ابتلا به آنفلوآنزا است. اين موضوعي است كه هرساله در اين بازه زماني پيش مي‌آيد، يعني از آخر آذرماه تا اوايل دي‌ماه پيك آنفلوآنزا وجود دارد كه سال‌هاست ادامه دارد. درواقع رتبه اول موارد ابتلا مربوط به آنفلوآنزا نوع A است، رتبه دوم مربوط به سرماخوردگي‌ها و رينو ويروس‌هاست و بعد از آن به كرونا مي‌رسيم.

رمضاني خاطرنشان كرد: از زمان كرونا، الگوي عفونت‌هاي تنفسي كمي تغيير كرده بود. اما از زماني كه قرنطينه‌ها، ايزوله‌ها و استفاده از ماسك و ضدعفوني‌كننده‌ها كنار گذاشته شد، عملا به همان الگويي كه قبل از كرونا داشتيم بازگشتيم. به‌طوري كه اكنون در پيك آنفلوآنزا هستيم و ممكن است امسال اين پيك كمي بيشتر طول بكشد. اما انتظار مي‌رود كه طي 10 روز تا دو هفته ديگر اين پيك را پشت سر بگذرانيم و به تدريج موارد آنفلوآنزا كاهش پيدا كند.