آسيب‌هاي اجتماعي يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي حوزه آموزش و پرورش است
حوزه آموزش و پرورش اين روزها با مشكلات متعددي مواجه است. از پايين آمدن كيفيت آموزش در مدارس كه به اذعان بسياري از كارشناسان اين حوزه ريشه در جايگزيني نمره گرايي به جاي يادگيري دارد تا افزايش تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل و البته كمبود فضاي آموزشي و ....
حوزه آموزش و پرورش اين روزها با مشكلات متعددي مواجه است. از پايين آمدن كيفيت آموزش در مدارس كه به اذعان بسياري از كارشناسان اين حوزه ريشه در جايگزيني نمره گرايي به جاي يادگيري دارد تا افزايش تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل و البته كمبود فضاي آموزشي و ....
اما يكي ديگر از موضوعاتي كه بايد به آن توجه شود نحوه برخورد برخي از اوليا مدرسه از مدير و معلم و ناظم گرفته تا مسوولان پرورشي در مدارس همچنان گاهي خارج از چارچوب‌هاي تربيتي و قانوني است كه باعث بروز برخي از اعتراضات مي‌شود. از سوي ديگر به گفته وزير آموزش و پرورش قوانين و ابلاغيه‌هايي كه از سوي وزارتخانه به مدارس داده مي‌شود گاهي ناديده گرفته شده و ضمانت اجرايي خود را از دست مي‌دهند.
سطح تاب‌آوري دانش‌آموزان پايين آمده است
عليرضا كاظمي، وزير آموزش و پرورش در گردهمايي مديران پرورشي سراسر كشور بيش از هر چيز بر تاثير آسيب‌هاي اجتماعي بر دانش‌آموزان اشاره كرد و گفت: يكي از مشكلات در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي اين است كه سياست‌هاي ابلاغي از ستاد تا مدرسه بسيار افت مي‌كند، چرا كه آنها راه خودشان و ما هم راه خودمان را مي‌رويم. اكنون ما برنامه‌ريزي مي‌كنيم و سند مي‌نويسيم اما از اجرا و تحول خبري نيست. اگر قرار باشد كه اتفاقي بيفتد بايد درك عميقي از موضوع داشته باشيم و با انگيزه كار را پيش ببريم.
او افزود: سطح تاب‌آوري دانش‌آموزان پايين آمده است از اين رو بايد با آنها رفتار مناسب داشته باشيم. كاظمي با اشاره به اينكه فردي كه دچار آسيب اجتماعي است يا از تحصيل بازمانده و دچار اعتياد شده را چگونه مي‌توان آموزش داد، تاكيد كرد: بايد دانش‌آموزان در معرض آسيب‌هاي اجتماعي شناسايي شوند.
خودكشي يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي اجتماعي در مدارس است
عليرضا كاظمي يادآورشد: اكنون خودكشي يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي اجتماعي است كه بايد جلوي آن را بگيريم و مديران مدارس بايد توجيه شوند كه اين مساله مهم است. او خاطرنشان كرد: معلم براي يك عدم انجام تكليف يا بي‌انضباطي بايد صبور باشد و برخورد خود را با دانش‌آموزان تنظيم كند و شما مديران بايد خود و معلمان را براي پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي آماده كنيد.
وزير آموزش و پرورش به موضوع تفويض اختيار اشاره كرد و گفت: بنده هم امروز بسياري از كارها را تفويض كردم، هر كدام از معاونت‌ها ماموريت خود را به درستي انجام مي‌دهند اما موضوع آسيب‌هاي اجتماعي بسيار مهم است و نياز به مداخله دارد. كاظمي با تاكيد بر اينكه آسيب‌هاي اجتماعي و فرهنگي جوانان را به سمت بي‌هويتي مي‌كشاند، عنوان كرد: ۱۵ جلسه براي آسيب‌هاي اجتماعي برگزار كرديم كه به نقشه راه عملياتي برسيم. او ادامه داد: كانون اصلي تربيت مدرسه است و همه آنچه در ذهن ماست بايد به مدرسه برسد، معلمان و مديران بايد به موضوع آسيب اجتماعي از منظر اعتقادي نگاه كنند.
حل آسيب اجتماعي نيازمند مشاركت همه دستگاه هاست
وزير آموزش و پرورش گفت: حل آسيب اجتماعي نيازمند مشاركت همه دستگاه‌هاست، اكنون ۳۲ منطقه در اين رابطه به صورت آزمايشي انتخاب شده تا پس از انجام كار، اشكالات مورد بررسي قرار گيرد.
كاظمي افزود: مهم‌ترين مساله اين است كه مدير پس از واقف شدن به اهميت يك موضوع، تحقيق دقيق از آسيب اجتماعي را بايد بداند. آسيب‌هاي رواني را با غربالگري استخراج كنيم. او با بيان اينكه اطلس آسيب‌هاي اجتماعي شامل ترك تحصيل، اعتياد، طلاق والدين و فقر است، تاكيد كرد: همچنين ممكن است دانش‌آموزان متمول با آسيب اجتماعي و دانش‌آموز فقير با سلامت كامل داشته باشيم كه اين موارد را نبايد با هم اشتباه بگيريم.
نظام مراقبت اجتماعي دانش‌آموزان (نماد)
وزير آموزش و پرورش با بيان اينكه طرح نظام مراقبت اجتماعي دانش‌آموزان (نماد) ابزار مهم براي آسيب‌هاي اجتماعي است، گفت: نماد بايد در شوراي معاونان بررسي شود و همه مديران و معلمان با آن آشنا شوند. كاظمي با بيان اينكه نماد ابر سامانه هوشمند آسيب اجتماعي در كشور است، افزود: كاربران اصلي نماد معلمان، اوليا و دانش‌آموزان هستند و بايد انجمن اوليا و مربيان، اوليا را با نماد آشنا كنند. براي كاهش آسيب‌هاي اجتماعي، تمامي معاونت‌ها بايد برنامه عملياتي براي ۳۲ منطقه داشته باشند و بايد امكانات لازم در اختيار آنها قرار گيرد تا بتوانند تحول ايجاد كنند. وزير آموزش و پرورش درباره كلاس‌هاي جبراني براي تعطيلي مدارس به دليل آلودگي هوا اظهار كرد: بايد بررسي لازم در اين رابطه انجام شود. كاظمي خاطرنشان كرد: در هر صورت درصدي از كلاس‌ها در فضاي مجازي برگزار مي‌شود و معلمان نيز تلاش لازم را دارند و وزارت آموزش و پرورش هم خود را مسوول مي‌داند كه درحوزه ناترازي‌هاي انرژي يا آلودگي هوا به كمك دستگاه‌هاي ذي ربط بيايد. وي يادآورشد: سلامت دانش‌آموزان و خانواده‌هاي دانش‌آموزان مد نظر است اما در عين حال كاستي‌ها را جبران مي‌كنيم و جاي نگراني نيست.
اجرايي‌سازي سند تحول بنيادين آموزش پرورش
وزير آموزش و پرورش اضافه كرد: مهم‌ترين مساله و محوري‌ترين برنامه وزارت آموزش و پرورش اجرايي‌سازي سند تحول بنيادين آموزش پرورش است كه در قالب برنامه‌هاي مختلف در حال اجرا است. كاظمي بيان داشت: ۱۴۷ پروژه براي اجراي سند تحول برنامه‌ريزي شده و اكنون در دستور كار قرار دارد و نقشه و برنامه اجرايي و عملياتي براي هر پروژه مشخص و شاخص‌هاي پيشرفت كار هم روشن شده است.
تهران كمتر از ميانگين كشوري مدرسه دارد
اما يكي ديگر از مسائلي كه بايد به آن توجه كرد بحث كمبود سرانه فضاي آموزشي در كشور است. نكته اينجاست كه تهران به عنوان پايتخت كمتر از ميانگين كشور مدرسه دارد و اگر نگاهي به مدارس دولتي و تعداد دانش‌آموزان حاضر در هر كلاس بيندازيم به خوبي متوجه اين موضوع مي‌شويم در حالي كه مدارس غير انتفاعي نيز در ساختمان‌هاي استاندارد داير نيستند و بسياري از آنها خانه‌هاي قديمي با زيرساخت‌هايي كه مناسب مدرسه نبوده مجوز فعاليت دريافت كرده‌اند. نكته اينجاست كه رييس‌جمهور ۲۵ آذر جلسه‌اي را با هدف كيفيت بخشي به آموزش و توسعه عدالت آموزشي و با محوريت محروميت‌زدايي از فضاهاي آموزشي كلان‌شهر تهران برگزار كرد و طي آن به وزارت آموزش و پرورش، سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس و شهرداري تهران دستور داد تا 10 روز پس از آن برنامه‌هاي خود را براي برطرف كردن مشكلات عديده موجود در راه نوسازي مدارس شهر تهران اعلام كنند. با اين حال پس از اين زمان هنوز مشخص نيست نهادهاي مسوول فوق چه برنامه‌هايي را به رييس‌جمهور اعلام كردند و قرار است چگونه اين مطالبه رييس‌جمهور را پاسخ دهند. مديركل نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان تهران با اشاره به كمبود سرانه آموزشي در پايتخت، گفت: مناطق ۹، ۱۵، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ در تهران كمتر از ميانگين كشوري مدرسه دارد. عباس زارع در مورد تحقق خواست رييس‌جمهور و نتيجه جلسه 25 آذر افزود: بر اساس جلساتي كه با رياست جمهور، وزير آموزش و پرورش، استاندار تهران، شهردار تهران و رياست سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان تهران برگزار شده است، مقرر شد بر اساس اولويت‌بندي‌ها، ابتدا سرانه ۵ منطقه آموزشي شهر تهران شامل مناطق ۹، ۱۵، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ كه كمتر از ميانگين كشوري است، با ساخت ۱۸۱ مدرسه به ميانگين كشوري برسد و مشكل تراكم دانش‌آموزي نيز مرتفع شده، سپس ساير موضوعات در حوزه مدرسه‌سازي دنبال شود. او اظهار داشت: البته به‌طور سالانه نيز تعداد قابل توجهي كلاس درس در استان تهران احداث و تحويل دانش‌آموزان مي‌شود؛ به عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۳ تعداد ۷۳ مدرسه با ۸۰۰ كلاس درس در سطح استان تهران به صورت نوساز ساخته و تحويل دانش‌آموزان شده است.
پيگيري موضوع مولدسازي املاك و دارايي‌هاي آموزش و پرورش
عباس زارع در پاسخ به اين پرسش كه ماجراي مولدسازي در آموزش و پرورش به كجا رسيده است، گفت: ادارات آموزش و پرورش املاك مازاد خود را معرفي و پس از تأييد كارگروه استاني، به سازمان خصوصي‌سازي جهت طي ساير فرآيندها مي‌رود. در حال حاضر اما يك ملك در ميدان ونك تهران (مدرسه شهيد رجايي) تمامي مراحل لازم را طي كرده و اكنون در مرحله قيمت‌گذاري و سپس مزايده قرار دارد. اميدواريم اين اتفاق خيلي زود عملياتي شود؛ زيرا عوائد حاصل از فروش همين يك مدرسه در تهران، باعث ساخت تعداد قابل توجهي مدرسه در نقاط مختلف شهر تهران خواهد شد و تا حدودي مشكلات فضاهاي آموزشي را مرتفع خواهد كرد.
بررسي تامين راهكارهاي مالي براي ساخت 181 مدرسه
او در مورد ميزان اعتبار لازم براي ساخت 181 مدرسه در 5 منطقه تهران اظهار داشت: با عنايت به اينكه جلسات مختلفي در موضوع نهضت مدرسه‌سازي برگزار شده است، مقرر شد تا راهكارهاي تأمين مالي نيز بررسي و عملياتي شود. در ۵ منطقه شهر تهران كه نياز به ساخت ۱۸۱ مدرسه است، تأمين زمين مناسب به عهده شهرداري تهران گذاشته شده است كه قسمتي از زمين‌هاي مورد نياز نيز شناسايي شده است. همچنين، بر اساس جلساتي كه با مجامع خيرين مدرسه ساز شهر تهران و شهرستان‌هاي استان تهران برگزار كرديم، خيرين نيز قول مساعد همكاري و مشاركت در اين بخش را داده‌اند. زارع افزود: در ادامه نيز، از محل مولدسازي املاك و دارايي‌هاي آموزش و پرورش ساير منابع اعتباري تأمين خواهد شد. اما، اداره كل نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان تهران اين توان فني و مهندسي و آمادگي را دارد تا با تأمين اعتبارات از بخش‌هاي عنوان شده، سريعا نسبت به احداث مدارس مورد نياز اين ۵ منطقه اقدام كند.
وضعيت سرانه مدرسه در شهرستان‌هاي استان تهران
مديركل نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان تهران در مورد سرانه مدرسه در شهرستان‌هاي تهران گفت: در حال حاضر چهار منطقه در شهرستان‌هاي استان تهران وجود دارد كه سرانه آنها به نسبت سايرين كمتر است. به عنوان نمونه شهرستان‌هاي قرچك، شهر قدس، شهريار و بهارستان ناحيه ۲ جزو مناطقي هستند كه سرانه آموزشي كمتري دارند كه بيشترين توجهات هم به سمت آنها سوق داده شده است. برنامه‌ريزي خاصي نيز در قالب نهضت مدرسه‌سازي انجام شده است تا مشكلات اين مناطق نيز كاهش يابد.