سفر رئیس جمهور به تاجیکستان از چه جهت حائز اهمیت است؟
سفر رئیس جمهور به تاجیکستان را می توان گامی دیگر در جهت تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران با همسایگان تلقی کرد.
مسعود پزشکیان امروز _ چهارشنبه 26 دی ماه_ تهران را به مقصد دوشنبه پایتخت کشور تاجیکستان ترک خواهد کرد و در ادامه این سفر سه روزه به مسکو خواهد رفت. قرار است رئیس جمهور کشورمان در تاجیکستان با رئیس جمهور، رئیس مجلس و نخست وزیر این کشور به صورت جداگانه دیدار داشته و به گفت وگو بپردازند. دیدار با فعالان اقتصادی و تجار تاجیکستان و امضای تفاهنامه و موافقنامه های دو جانبه و چند جانبه از جمله برنامه های سفر رئیس جمهور به تاجیکستان به شمار می رود.
به گزارش ایسنا، سید عباس عراقچی، شب گذشته با حضور در گفت وگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه سفر رئیس جمهور به تاجیکستان و روسیه در راستای سیاست «حسن همسایگی» دولت چهاردهم است، تاکید کرد که« رئیس جمهور چهارشنبه و پنجشنبه را در تاجیکستان هستند و روز جمعه را هم در روسیه خواهند بود. سفر به تاجیکستان اولین سفر به حوزه اوراسیا به شمار می رود. پیوندهای عمیق تمدنی میان دو کشور وجود داشته و علقه‌های فرهنگی بین ما از زمان های گذشته تا به امروز بسیار قوی است.»
وزیر امورخارجه کشورمان با اشاره به اینکه حلقه‌های اقتصادی بین ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر رشد بسیار خوبی داشته است، بیان کرد که «ما در حوزه‌های متعدد و پروژه‌های مختلف در تاجیکستان حضور و همکاری داشتیم و در سه سال گذشته تجارت بین دو کشور ۵ برابر شده و این نشان دهنده این است که چطور همکاری های اقتصادی سرعت می‌گیرد و یک روال بسیار خوبی را در پیش گرفته است.»
عراقچی در بخشی دیگر از سخنان خود پیرامون اهمیت این سفر خاطر نشان کرد که« در این سفر غیر از دیدارهای سیاسی که اهمیت خودش را دارد چند حرکت قابل توجه صورت می‌گیرد که یکی نشستی است که بین بازرگانان دو کشور صورت می‌گیرد و یک هیئت بزرگ تجاری رئیس جمهور را همراهی می‌کنند و این یک سنت بسیار خوبی است که در سفرهای رئیس جمهور در گذشته اینطور بوده و الان هم ما این را ادامه می‌دهیم که در سفرهای رئیس جمهور هیئت‌های اقتصادی و تجاری و بازرگانان از جمله از بخش خصوصی رئیس جمهور را همراهی خواهند کرد. در کنار آن ما یک شب شعر هم خواهیم داشت که یک حرکت ادبی به حساب می آید. جمعی از شعرای دو طرف حضور دارند؛ ما و تاجیکستان غیر از اینکه همزبان هستیم و هم فرهنگ هستیم، در حوزه شعر و ادبیات فارسی خیلی با هم نزدیک هستیم و رابطه قدیمی وجود دارد. مطمئن هستم این شب شعر بین ادیبان دو طرف و شاعران دو طرف، شب بسیار لذت بخشی خواهد بود.»
گفتنی است دولت چهاردهم از زمان آغاز به کار خود، تقویت روابط با همسایگان و توسعه روابط در عرصه بین الملل را به عنوان یک اصل استراتژیک در دستور کار خود قرار داده و در همین چند ماه گذشته رئیس جمهور دیدارهای دو جانبه‌ای را با سران کشورهای مختلف از جمله سران کشورهای منطقه داشته است. سفر رئیس جمهور به تاجیکستان اولین سفر وی به حوزه اوراسیا به شمار می رود و از ابعاد مختلف حائز اهمیت است.
با نگاهی به تاریخچه روابط ایران و تاجیکستان درخواهیم یافت که روابط همسایگی بین دو کشور دیرینه بوده و ایران اولین کشور برپا کننده سفارت در تاجیکستان به شمار می رود. از سوی دیگر ایران دومین سرمایه گذار بزرگ در تاجیکستان پس از کشور چین بوده و در بسیاری از پروژه های عمرانی این کشور پس از جنگ داخلی نقش پر رنگی داشته است.
آخرین سفر رئیس جمهور ایران اسلامی به تاجیکستان در سال 1402 توسط شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی انجام شد که در این سفر چندین موافقتنامه اقتصادی به امضاء دو طرف رسید. روسای جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ انقلاب سفرهای متعددی به کشور تاجیکستان داشته اند. از جمله مهم ترین دستاوردهای این سفر ها می توان به حمایت ایران از تاجیکستان به عنوان دژ فارسی زبانی و هویت تمدنی ایرانی در آسیای مرکزی، همکاری های ایران با تاجیکستان در امور صنایع دفاعی و نظامی، داشتن رتبه دوم سرمایه گذاری در تاجیکستان توسط ایران و فعالیت ایران در زیرساخت های تاجیکستان اشاره کرد.
امروز نیز حضور دو کشور در پیمان های منطقه ای همچون شانگهای، اوراسیا و اکو زمینه خوبی برای همکاری های به ویژه در حوزه اقتصادی در قالب چند جانبه فراهم ساخته است. از سوی دیگر توان فنی و مهندسی بالای جمهوری اسلامی ایران می تواند در اجرای پروژه های عمرانی و زیرساختی در کشور تاجیکستان نقش بسزایی داشته باشد. همکاری دو کشور در حوزه ترانزیت، صنعت و معدن، حمل و نقل، تراکتورسازی،خودروسازی، واگن سازی، کشت فرا سرزمینی و دام پروری فراسرزمینی با توجه به پتانسیل ها و ظرفیت های موجود در دو کشور می تواند نقش موثری در تقویت روابط همسایگی و توسعه هر دو کشور داشته باشد.
از سوی دیگر از آنجا که کشور تاجیکستان خانه شعر و زبان فارسی به شمار می رود می توان از آن به عنوان دژ زبان فارسی و هویت تمدنی ایرانی در آسیای مرکزی یاد کرد. به عبارت دیگر می توان گفت که کشور تاجیکستان عضوی از پیکره ایران فرهنگی به شمار می رود. ایران و تاجیکستان دارای اشتراکات تاریخی، فرهنگی، دینی، قومی و تمدنی زیادی بوده و بستر خوبی برای توسعه روابط در حوزه فرهنگی بین دو کشور وجود دارد. فلذا می توان از « ایران تاریخی و فرهنگی» به عنوان یک عنصر کلیدی برای تقویت روابط و دوستی بین ایران و تاجیکستان یاد کرد.
در حوزه دفاعی _ امنیتی نیز ایران و تاجیکستان دارای سابقه همکاری هستند. در طول این سال ها تاجیکستان همراه ایران در مبارزه با تروریسم داعش خراسان بوده است. ایران و تاجیکستان دو کشور همسایه افغانستان به شمار رفته و منافع مشترکی در تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و جلوگیری از نفوذ داعش در این کشور دارند. از سوی دیگر کشور تاجیکستان عضو طرح مشارکت برای صلح ناتو بوده و می توان با تقویت روابط با این کشور در جهت رفع تهدیدات این چنینی گام برداشت.
سفر رئیس جمهور به کشور تاجیکستان و دیدار با مقامات بلندپایه این کشور در ابعاد مختلف مبارزه با تروریسم، مسائل امنیتی، رقابت قدرت های بزرگ و ابعاد هویتی و فرهنگی حائز اهمیت بوده و تاثیر مهمی در حضور استراتژیک ایران در آسیای مرکزی دارد.