واكاوي اخلال تركيه در مسير دسترسي ايران به اروپا

تركيه با كنترل مسيرهاي تجاري و ترانزيتي، موانعي در مسير ايران براي دسترسي به بازارهاي اروپايي ايجاد كرده است و سعي دارد موقعيت خود را در منطقه تقويت كند و نفوذ ايران را كاهش بدهد.

به گزارش تسنيم، با توجه به تحولات جاري در سوريه و نقش تركيه در اين بحران، آينده روابط ايران و اروپا تحت تأثير قرار خواهد گرفت. تركيه با گام‌هاي اوليه خود در اخلال در مسير انحصاري دسترسي ايران به اروپا، تلاش دارد موقعيت خود را در منطقه تقويت كند و نفوذ ايران را كاهش بدهد.

سقوط دولت بشار اسد به عنوان نقطه‌عطفي در تاريخ غرب آسيا، تأثيرات عميق و گسترده‌اي بر روابط سياسي، اقتصادي - اجتماعي اين منطقه خواهد داشت، اين بحران نه‌تنها به جنگ داخلي خونين و تجاوز رژيم صهيونيستي به خاك سوريه منجر شد، بلكه تحولات ژئوپوليتيكي جديدي را نيز به‌همراه داشت. سقوط دولت بشار اسد و ظهور گروه‌هاي مسلح مختلف، موجب تغييرات عمده‌اي در توازن قدرت در سوريه، شكل‌گيري مجدد گروه‌هاي تروريستي، بحران انساني ناشي از جنگ، باز شدن مسير رژيم صهيونيستي به منطقه جولان و افزايش چپاول منابع نفتي سوريه توسط امريكا شد.

سوريه از ديرباز به عنوان يك پل ارتباطي ميان غرب آسيا و اروپا شناخته مي‌شود. موقعيت جغرافيايي اين كشور آن را به كانوني تجاري و سياسي تبديل كرده بود. با تحولات اخير، وضعيت اين كشور دچار تغييرات عمده‌اي شد كه منجر به ظهور گروه‌هاي مسلح و دخالت قدرت‌هاي خارجي شد. ايران نيز براي تقويت كشورهاي مقاومت و افزايش بازوهاي تجاري خود در منطقه غرب آسيا، به‌دنبال ايجاد كريدوري زميني از تهران تا بيروت و در نهايت مديترانه بود تا نقشي پررنگ در كريدور شرق ـ غرب ايفا كند.

يكي از پيامدهاي سقوط دولت بشار اسد در سوريه، وارد شدن ايران و تركيه به جنگ كريدوري در منطقه است كه در آن، تركيه اقدام به اخلال در مسير دسترسي ايران به اروپا كرده است. تركيه با كنترل مسيرهاي تجاري و ترانزيتي، موانعي در مسير ايران براي دسترسي به بازارهاي اروپايي ايجاد كرده است و سعي دارد موقعيت خود را در منطقه تقويت كند و نفوذ ايران را كاهش بدهد. تركيه با اعمال سياست‌هاي تجاري و ترانزيتي، همچون افزايش تعرفه‌ها و محدوديت‌ها، به‌بهانه‌هاي سياسي و غيرسياسي، به اقتصاد ايران آسيب وارد مي‌كند، به عنوان مثال، لغو معافيت ماليات بر سوخت كاميون‌هاي ترانزيتي ايران از تاريخ 8 دي ماه سال جاري، منجر به اختلال در تردد روزانه 300 كاميون از مرز بازرگان شد، اين تصميم نه‌تنها باعث ايجاد صف‌هاي طولاني رانندگان شده، بلكه وضعيت سختي را به‌ويژه در شرايط آب و‌هوايي دشوار براي آنها به وجود آورده است.

طبق قانون جديد، كاميون‌هاي ايراني پس از ورود به تركيه بايد مالياتي معادل ظرفيت باك سوخت خود پرداخت كنند كه ميزان اين ماليات 155 درصد ماليات ويژه مصرف‌كننده در تركيه است. اين اقدام به‌گفته رسانه‌هاي تركيه، بر اساس عمل متقابل انجام شده است. در عمل، كاميون‌داران ايراني بايد به‌ازاي هر ليتر ظرفيت باك سوخت خود، مبلغ 27 لير پرداخت كنند، كه اين مبلغ به‌طور متوسط معادل 60 تا 80 ميليون تومان براي هر باك سوخت مي‌شود.

با توجه به تحولات اخير، روابط ايران و تركيه تحت تأثير رقابت‌هاي ژئوپوليتيك و اقتصادي قرار خواهد گرفت. هرچند دو كشور در برخي زمينه‌ها همكاري‌هايي دارند، اما رقابت‌هاي ژئوپوليتيك و اقتصادي مي‌تواند به تنش‌هايي ميان آنها منجر شود، اين وضعيت ممكن است منجر به شكل‌گيري رقابتي كريدوري و ترانزيتي جديد ميان تهران و آنكارا شود كه مي‌تواند به‌نفع ديگر بازيگران منطقه‌اي و بين‌المللي باشد.

از منظر ژئوپوليتيك، سقوط سوريه و اقدامات تركيه نشان‌دهنده تغييرات عمده‌اي در توازن قدرت در غرب آسياست. تركيه با استفاده از موقعيت جغرافيايي خود و روابط نزديك با كشورهاي غربي، سعي دارد به عنوان يك بازيگر اصلي در منطقه ظاهر شود، در اين ميان، ايران به‌دليل تحريم‌ها و فشارهاي بين‌المللي با چالش‌هاي جدي مواجه است، اين تغييرات مي‌تواند به شكل‌گيري اتحادهاي جديد در منطقه منجر شود كه تأثيرات عميقي بر سياست‌هاي خارجي كشورهاي مختلف به‌ويژه ايران خواهد داشت.

با توجه به تحولات جاري در سوريه و نقش تركيه در اين بحران، آينده روابط ايران و اروپا تحت تأثير قرار خواهد گرفت. ايران همچنان به‌دنبال دسترسي به بازارهاي اروپايي است، اما چالش‌هاي ناشي از سياست‌هاي تركيه و همچنين تحريم‌هاي بين‌المللي ممكن است مانع از تحقق اين هدف شود. آينده اين روابط نه‌تنها به تحولات در سوريه، بلكه به رقابت‌هاي منطقه‌اي و تغييرات ژئوپوليتيكي وابسته خواهد بود.

تاثير تحولات سوريه

در ترانزيت ايران به اروپا و روسيه

با توجه به تحولات جاري در سوريه و نقش تركيه در اين بحران، آينده روابط ايران و اروپا تحت تأثير قرار خواهد گرفت كه تركيه اولين گام اخلال در مسير انحصاري دسترسي ايران به اروپا را برداشته است.

همچنين به گزارش فارس، سقوط دولت بشار اسد و ظهور گروه‌هاي مسلح مختلف در سال ۲۰۲۴، به عنوان يك نقطه عطف در تاريخ غرب آسيا، تغييرات اساسي در توازن قدرت در سوريه به همراه داشت. اين تحولات منجر به شكل‌گيري دوباره گروه‌هاي تروريستي، تاثير بر امنيت كشورهاي همسايه و ايجاد بحران انساني ناشي از جنگ سوريه شد.

سوريه به يكي از بزرگ‌ترين بحران‌هاي پناهندگان در تاريخ معاصر تبديل شد. همچنين، اين وضعيت زمينه‌ساز ورود رژيم صهيونيستي به خاك سوريه و افزايش چپاول منابع نفتي سوريه توسط امريكا شد.

سوريه از ديرباز به عنوان يك پل ارتباطي ميان غرب آسيا و اروپا شناخته مي‌شود. موقعيت جغرافيايي اين كشور، آن را به يك كانون تجاري و سياسي تبديل كرده كه با تنش‌هاي اخير آن، وضعيت اين كشور دچار تغييرات عمده‌اي شد كه منجر به ظهور گروه‌هاي مختلف مسلح و دخالت قدرت‌هاي خارجي شد.

ايران نيز براي تقويت كشورهاي مقاومت و افزايش بازوهاي تجاري خود در منطقه غرب آسيا، به دنبال ايجاد يك كريدور زميني از تهران تا بيروت و در نهايت مديترانه به منظور ايفاي نقش پررنگ در كريدور شرق-غرب بود. يكي از رخدادهاي سقوط دولت بشار اسد در سوريه، وارد كردن ايران و تركيه به جنك كريدوري در منطقه است كه در اخلال تركيه در مسير انحصاري دسترسي ايران به اروپا، نمايان شده است. تركيه و هم‌پيمان نزديك آن يعني آذربايجان، با اخلال در مسير دسترسي ايران به اروپا و روسيه، به دنبال تقويت موقعيت خود در منطقه و كاهش نفوذ ايران است. تركيه با كنترل مسيرهاي تجاري و ترانزيتي، به دنبال ايجاد موانع براي دسترسي ايران به اروپا است. اين اقدام مي‌تواند به كاهش صادرات و ترانزيت ايران به اروپا و افزايش هزينه‌هاي تجاري منجر شود.

به عنوان مثال، تركيه به عنوان يك كشور واسط بين ايران و اروپا، مي‌تواند با افزايش تعرفه‌ها و محدوديت‌ها به بهانه‌هاي سياسي و غيرسياسي، به اقتصاد ايران آسيب بزند.

با توجه به تحولات اخير، آينده روابط ايران و تركيه تحت تأثير عوامل مختلفي قرار دارد. هرچند دو كشور در برخي زمينه‌ها همكاري‌هايي دارند، اما رقابت‌هاي ژئوپليتيك و اقتصادي مي‌تواند به تنش‌هايي منجر شود.

به ويژه اينكه هر دو كشور به دنبال افزايش نفوذ خود در منطقه هستند. اين وضعيت ممكن است منجر به شكل‌گيري يك رقابت كريدوري و ترانزيتي جديد ميان تهران و آنكارا شود كه مي‌تواند به نفع ديگر بازيگران منطقه‌اي و بين‌المللي باشد.

از منظر ژئوپليتيك، سقوط سوريه و اقدامات تركيه نشان‌دهنده تغييرات عمده‌اي در توازن قدرت در غرب آسيا است. تركيه با استفاده از موقعيت جغرافيايي خود و روابط نزديك با كشورهاي غربي، سعي دارد به عنوان يك بازيگر اصلي در منطقه ظاهر شود. اين در حالي است كه ايران به دليل تحريم‌ها و فشارهاي بين‌المللي با چالش‌هاي جدي مواجه است.

اين تغييرات مي‌تواند منجر به شكل‌گيري اتحادهاي جديد در منطقه شود كه تأثيرات عميقي بر سياست‌هاي خارجي كشورهاي مختلف به‌ويژه ايران خواهد داشت.

با توجه به تحولات جاري در سوريه و نقش تركيه در اين بحران، آينده روابط ايران و اروپا تحت تأثير قرار خواهد گرفت. اگرچه ايران همچنان به دنبال دسترسي به بازارهاي اروپايي است، اما چالش‌هاي ناشي از سياست‌هاي تركيه و همچنين تحريم‌هاي بين‌المللي مي‌تواند مانع از تحقق اين هدف شود.

حسن كريم‌نيا، كارشناس حمل‌ونقل و ترانزيت عنوان كرد براي دور زدن مسير تركيه، كريدور خليج‌فارس-دريا‌ي ‌سياه راهكار جايگزيني است كه نيازمند ارتقاي روابط با گرجستان و ارمنستان به صورت شمالی-جنوبي است.

كريم‌نيا ادامه داد: براي دور زدن مسير آذربايجان براي رسيدن به روسيه و اروپاي‌شرقي، مسير مياني (درياي‎خزر) و شرقي (آسياي‌مركزي) وجود دارد كه مسير درياي كاسپين با توجه به نزديكي به منطقه توسعه‌اي غرب روسيه يعني مسكو مزيت دارد كه نيازمند فعال سازي اسكله رو - رو است.