ساماندهي صادرات سيمان در بورس كالا
از سال ۱۴۰۰ سيمان وارد بورس كالا شد و به واسطه شفافيت در اين بازار، ساماندهي در عرضه و تقاضاي سيمان كشور اتفاق افتاده است. صنعت سيمان قابليت توليد ۱۲ نوع سيمان را دارد با لحاظ كردن رده‌هاي مقاومتي و درصدهاي افزودني، تعداد ۵۵ محصول استاندارد ملي ايران در اين صنعت ثبت شده است.
از سال ۱۴۰۰ سيمان وارد بورس كالا شد و به واسطه شفافيت در اين بازار، ساماندهي در عرضه و تقاضاي سيمان كشور اتفاق افتاده است. صنعت سيمان قابليت توليد ۱۲ نوع سيمان را دارد با لحاظ كردن رده‌هاي مقاومتي و درصدهاي افزودني، تعداد ۵۵ محصول استاندارد ملي ايران در اين صنعت ثبت شده است. اكنون با توجه به شرايط بازار و تقاضا تعداد ۱۶ نوع محصول عرضه مي‌شود، در نظر داريم به تدريج انواع سيمان‌هاي توليدي در بورس كالاي كشور معرفي شود.
علي‌اكبر الونديان، دبير انجمن كارفرمايان صنعت سيمان به مشكلات اين صنعت به خصوص در دوران قطعي برق اشاره كرد و گفت: اين صنعت با چالش‌هايي مانند ناترازي انرژي روبروست كه باعث كاهش توليد و تهديد پايداري شغلي و كاهش در بازار صادراتي شده است. طبق سخنان الونديان در سال گذشته، توليد به دليل مشكلات انرژي به ۷۶ ميليون تن كاهش يافته است و پيش‌بيني مي‌شود كه اين روند تا پايان سال جاري ادامه داشته باشد.
ظرفيت عملياتي و تاثير محدوديت‌هاي انرژي
الونديان ادامه داد: فعاليت اين صنعت ۷۹ واحد توليدي را در بر مي‌گيرد كه در زمينه‌هاي سيمان‌خاكستري و سيمان سفيد مشغول به كار هستند كه در مجموع حدود ۱۰۰ خط توليد را شامل مي‌شوند. او خاطرنشان كرد: در حال‌حاضر، توليدات ما ظرفيت عملياتي ۹۰ ميليون تن را داراست؛ اين به معني تمام ظرفيت نصب شده در كشور است، اما به دليل محدوديت انرژي، در سال گذشته صرفا ۷۶ ميليون تن توليد سيمان داشتيم كه حدود ۱۳ ميليون تن به دليل ناترازي گاز و برق كاهش وجود دارد. البته امسال، اين عدد با كاستي بيشتري مواجه شده است؛ به گونه‌اي كه پيش‌بيني مي‌شود تا پايان سال حدودا ۱۸ تا ۱۹ ميليون تن توليد را از دست بدهيم. اين عضو انجمن كارفرمايان صنعت سيمان افزود: ناترازي برق حدوداً از خرداد ماه شروع و در مرداد ماه به اوج خود رسيد و ما ۷۰ درصد از كوره‌هاي سيمان را در مرداد ماه متوقف كرديم كه منجر به كاهش توليدات شد. البته از شهريور ماه شرايط كمي مساعدتر شد، اما متاسفانه در مهرماه نيز محدوديت گاز شروع شد و اكنون تقريباً گاز صنعت سيمان قطع شده است و از ۲۷ ميليون متر مكعبي كه درخواست ما براي دريافت گاز است، حدودا يك ميليون و ۶۰۰ هزار متر مكعب گاز دريافت مي‌كنيم.
تأثير ناترازي‌ها بر كوره‌هاي سيمان
الونديان ابراز داشت: در حال حاضر برخي از واحدهاي ما اجازه مصرف مازوت را ندارند، چرا كه در نزديكي كلان‌شهرها هستند و اين واحدها نه تنها حق مازوت سوزي ندارند بلكه به اندازه كافي نمي‌توانند گاز دريافت كنند كه اكنون اين واحدها يا متوقف شده‌اند يا با درصد بسيار پاييني سيمان توليد مي‌كنند و ساير واحدهايي هم كه با موضوع جايگزيني گاز به مازوت توليد مي‌كنند، در شرايط ناپايداري هستند. او تصريح كرد: در حال حاضر ۳۰ درصد كوره‌هاي صنعت به دليل مشكلات ياد شده متوقف شده‌اند و ۷۰ درصد كوره‌هاي ما زير ظرفيت كار مي‌كنند كه اين مساله باعث شده سال گذشته حدود ۴ ميليون تن كمتر از سال قبل، توليد داشته باشيم كه به نوبه خود نشان‌دهنده تشديد ناترازي نسبت به سال‌هاي قبل است و متأسفانه اين ناترازي بار بيشتري به صنعت ما، كه صنعتي انرژي‌بر است تحميل كرده است.
توليد و عرضه كافي قيمت‌ها را متعادل‌مي‌كند
الونديان ادامه داد: قيمت سيمان تحت تأثير اين ناترازي‌ها قرار گرفته است، آنچه كه قيمت‌ها را در بازار متعادل نگه مي‌دارد و بازار را ساماندهي مي‌كند، توليد است. زماني كه توليد به اندازه كافي داريم و عرضه‌هاي كافي در بازار موجود است، قيمت‌ها متعادل هستند و مشتريان با خيال راحت خريد مي‌كنند. اما وقتي تقاضا وجود دارد و توليد در هر نقطه از كشور به دليل ناترازي متوقف مي‌شود، مجبور به كاهش عرضه خواهيم شد و طبيعتاً در چنين شرايطي، تعادل در قيمت‌ها از دست خواهد رفت. او با اشاره به نرخ‌گذاري يك كيسه سيمان افزود: نرخ‌ها متفاوت هستند و در حالي كه كيسه‌هاي سيمان در شرق كشور حدود ۵۰ هزار تومان قيمت دارد و در آنجا بازار رقابتي وجود ندارد، در ساير نقاط كشور متوسط قيمت بين ۶۵ تا ۷۰ هزار تومان است. دبير انجمن كارفرمايان صنعت سيمان تصريح كرد: بازار صادرات سيمان كشور سالانه حدود ۱۴ ميليون تن است و ما به تمام كشورهاي منطقه اوراسيا، روسيه، شرق افغانستان، پاكستان، جنوب كشور، كشورهاي حوزه خليج فارس، عراق، كويت، عمان و همچنين به هند و بنگلادش صادرات داريم اما آنچه امروز براي ما نگران‌كننده است، كاهش توليد با توجه به اولويت تأمين بازار داخلي است و اينكه كاهش توليد، هم بازارهاي صادراتي و هم بازار داخلي ما را تهديد مي‌كند.
عرضه سيمان در بورس كالا الزامي است
او گفت: خوشبختانه، ما در بورس كالا حضور داشته و عرضه الزامي در بازار بورس هم داريم. تابلوي بورس بسيار شفاف است و قيمت‌ها به‌طور كامل مشخص شده‌اند. در تابلوي بورس مي‌توان ديد كه در هر منطقه قيمت چقدر است. اگر در يك منطقه به خاطر ناترازي و توقف كارخانه توليد محدود شود، ساير مناطق با فاصله طولاني نمي‌توانند اين كمبود را جبران كنند. بنابراين، ضرورت دارد تا توجه كنيم توليد در هر منطقه، حداقل نياز خود را برطرف كند. الونديان ابراز داشت: قيمت سيمان در بورس كالا مبتني بر عرضه و تقاضا است و كاملاً تحت قوانيني كه بورس كالا تدوين كرده، عرضه مي‌شود. البته فرمول‌هاي كنترل‌كننده‌اي نيز وجود دارند و قيمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا و وضعيت قيمت در كل كشور شناور است. حضور سيمان در بورس كالا و تابلوي بورس، اقدام بسيار خوبي بود و شفافيت خوبي را ايجاد كرد كه هم براي ما و هم براي مشتريان و هم براي نهادهاي نظارتي قابل رصد است و مي‌توان به راحتي ديد كه چه كسي چه ميزان سيمان و با چه قيمتي فروخته ست و كجا مصرف شده است.
ايجاد شفافيت با عرضه محصولات در بورس كالا
او تصريح كرد: شفافيت در اين موضوع بسيار تعيين‌كننده است و ما در پي آن هستيم كه صادرات را در بورس كالا ساماندهي كنيم چرا كه اين اقدام باعث حفظ منافع همه صنايع مرتبط با بازار مي‌شود. مديريت اين بازار و شفافيت آن نكته مثبت بزرگي است و همه مي‌دانند با چه قيمتي و كجا معاملات انجام مي‌شود. بورس كالا قابليت قاعده‌گذاري دارد و اين باعث نظم و شفافيت بيشتر در بازار مي‌شود. دبير انجمن كارفرمايان صنعت سيمان ادامه داد: كوره‌هاي ما امروزه توان توليد مازاد بالايي دارند؛ به گونه‌اي كه ظرفيت نصب شده كشور حدود ۹۰ ميليون تن برآورد مي‌شود. اين درحالي است كه مصرف داخلي حدود ۶۵ ميليون تن است. با اين وجود، ناترازي انرژي مانع از رسيدن به اين سطح توليد مي‌شود و اگر ناترازي انرژي نبود، ما قادر بوديم اين اختلاف ۲۵ ميليون تني بين ظرفيت نصب شده و مصرف داخلي را به بازار صادراتي عرضه كنيم. او تصريح كرد: در سال گذشته به دليل ناترازي انرژي، ۱۳ ميليون تن توليد را از دست داديم و امسال نيز تا به امروز، ۴ ميليون تن ديگر به اين مقدار اضافه شده است. بنابراين، پيش‌بيني مي‌شود كه ميزان كاهش توليد ما بيش از اين ارقام باشد و كوره‌ها همچنان با مشكلات بيشتري مواجه مي‌شوند.