هزارتوي «هواي پاك» از كدام مسير به نتيجه مي‌رسد؟
حمل و نقل، سوزاندن و دفن زباله‌ها، فعاليت نيروگاه‌هاي برق با سوخت زغال‌سنگ يا مازوت از اصلي‌ترين دلايل آلودگي هواي امروز كلان‌شهرها به شمار مي‌روند كه نه‌تنها نفس‌ها را به شماره انداخته بلكه آثار زيان‌بارش در سال‌هاي آتي نيز گريبانگير شهروندان خواهد بود اين در حالي است كه از سال ۹۶ با تصويب قانون هواي پاك تلاش شد كه اين وضعيت سر و سامان پيدا كند اما هواي غبارآلود كلان‌شهرها گواهي بر اجرا نشدن اين قانون است.
حمل و نقل، سوزاندن و دفن زباله‌ها، فعاليت نيروگاه‌هاي برق با سوخت زغال‌سنگ يا مازوت از اصلي‌ترين دلايل آلودگي هواي امروز كلان‌شهرها به شمار مي‌روند كه نه‌تنها نفس‌ها را به شماره انداخته بلكه آثار زيان‌بارش در سال‌هاي آتي نيز گريبانگير شهروندان خواهد بود اين در حالي است كه از سال ۹۶ با تصويب قانون هواي پاك تلاش شد كه اين وضعيت سر و سامان پيدا كند اما هواي غبارآلود كلان‌شهرها گواهي بر اجرا نشدن اين قانون است. در آخرين سياهه انتشار پايتخت كه سال ۹۶ منتشر شد در آلاينده‌هاي گازي سهم منابع ثابت ۱۷درصد و منابع متحرك ۸۳ درصد همچنين در آلاينده ذرات معلق سهم منابع متحرك ۶۰ درصد و منابع ثابت ۴۰ درصد بود. از كل عوامل آلاينده هواي تهران سهم خودروهاي سواري و تاكسي و وانت در مجموع ۵۶ درصد و به‌طور مجزا سهم خودروهاي فرسوده و كاربراتوري ۲۱.۳ درصد است.
سهم قابل توجه منابع متحرك در آلودگي هواي تهران
آلايندگي هوا ناشي از ذرات ميكروني مي‌تواند به چندين عوامل متحرك و ثابت درون‌شهري و برون‌شهري بستگي داشته باشد. خودروهاي سبك شخصي، وانت بار، تاكسي، ميني بوس، اتوبوس‌هاي خصوصي و دولتي، موتورسيكلت و كاميون از جمله منابع متحرك آلودگي هواست. خودروهاي سبك و سنگين، صنايع و نيروگاه‌ها هر يك مي‌توانند به سهم خود در انتشار آلايندگي هوا نقش داشته باشد.
هزار مسير صعب‌العبور در راه رسيدن به هواي پاك
كاهش، هدايت، انتقال و بازيافت بخار بنزين، معاينه فني خودرو و موتوسيكلت و معاينه فني كاميون و اتوبوس، اعمال قانون بر وسايل نقليه دودزا و فاقد معاينه فني، ساماندهي ترافيك شهري، اسقاط وسايل نقليه فرسوده، توسعه حمل و نقل عمومي شهري، كنترل آلايندگي نيروگاه‌ها، توسعه انرژي‌هاي تجديد پذير، نظارت بر انجام معاينه فني موتورخانه‌ها، استانداردسازي مازوت مصرفي در نيروگاه‌ها و صنايع و استانداردسازي نفت‌گاز و بنزين و جلوگيري از پسماندسوزي (پسماند شهري و كشاورزي) از مهم‌ترين وظايف دستگاه‌هاي اجرايي بر اساس قانون هواي پاك بر كاهش آلودگي هواست.
فاصله تا نقطه مطلوب با كاميون‌هاي جنگ جهاني دوم طي مي‌شود؟
اسقاط خودرو و ارتقاي كيفيت حمل‌ونقل عمومي از جمله مواد قانون هواي پاك براي كاهش آلودگي هواست اين در حالي است كه يكي ازروساي پيشين سازمان حفاظت محيط زيست نيز در سال‌هاي قبل گفته بود: «۶۰ درصد كاميون‌هاي كشور از زمان جنگ جهاني دوم هستند و با اين حال انتظار هواي پاك داريم.»
سيد كمال الدين مير جعفريان - سرپرست معاونت هماهنگي امور عمراني استانداري تهران - مي‌گويد: «در حال حاضر حدود ۴.۵ ميليون خودرو و ۴.۲ ميليون موتورسيكلت در تهران تردد دارند كه بيش از ۴۰ درصد آنها عمر مفيد خود را سپري كرده و فرسوده محسوب مي‌شوند، لذا لازم است به سرعت براي جايگزيني آنها تصميم گرفته شود.»
به گفته مهران سالاريه - رييس ستاد نوسازي ناوگان حمل و نقل و اسقاط خودروهاي فرسوده - نيز از ابتداي امسال تا پايان آبان ماه تعداد ۲۳۷ هزار خودروي فرسوده در كشور اسقاط شده كه پيش‌بيني مي‌شود اسقاط خودروهاي فرسوده تا پايان سال به ۳۵۰ هزار دستگاه افزايش پيدا كند. اين آمار در شرايطي مطرح شده كه گفته مي‌شود براي رسيدن به شرايط ايده‌آل بايد سالانه ۵۰۰ هزار خودروي فرسوده اسقاط شود.
هواي تهران آلوده‌تر شده است
آسيب‌هاي جاني ناشي از آلودگي هوا چشمگير است. بروز و پيشرفت بعضي بيماري‌ها مانند آسم، سرطان ريه، آلزايمر، پاركينسون و اختلالات رواني، اختلال در رشد جنين و ... از جمله آثار آلودگي هواست. اين در حالي است كه هواي تهران نسبت به سال گذشته آلوده‌تر شده است. براساس اطلاعات شركت كنترل كيفيت هواي تهران، تهراني‌ها از ابتداي سال جاري منتهي به ۲۸ دي ماه، پنج روز هواي پاك و ۱۸۰ روز هواي قابل قبول، ۱۰۲ روز ناسالم براي گروه‌هاي حساس و ۱۷ روز ناسالم براي همه را تنفس كرده‌اند. سال گذشته منتهي به ۲۸ دي ماه هواي تهران ۹ روز در شرايط پاك و ۲۰۰ روز در شرايط قابل قبول، ۸۳ روز ناسالم براي گروه‌هاي حساس و ۱۲ روز ناسالم براي همه گروه‌ها قرار داشت.
بهترين راه كاهش آلايندگي متحرك‌ها از ديدگاه مركز ملي هوا
در اين شرايط احمد طاهري ـ رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست ـ در گفت‌وگو با ايسنا درباره لزوم تجديد نظر در سياست فروش خودرو با توجه به نقش بالاي متحرك‌ها در آلودگي هواي تهران مي‌گويد: بايد به دنبال اعمال سياست كاهش تردد متحرك‌ها در كلان‌شهرها باشيم. او ادامه مي‌دهد: با اين حال كاهش تردد از طريق زيرساخت دولت الكترونيك و گسترش حمل و نقل عمومي نيز امكان پذير است. طاهري اضافه مي‌كند: در صورت استفاده از ناوگان حمل و نقل برقي نيز به دليل انتشارات سايشي از اين ناوگان، آلاينده‌هايي منتشر خواهد شد. بر همين اساس بهترين راهكار براي كاهش نقش متحرك‌ها در آلودگي هواي كلان‌شهرها كاهش تردد است.
رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست در پايان با تاكيد بر وظيفه سازمان حفاظت محيط زيست بر صدور مجوزهاي شماره‌گذاري مي‌گويد: با اين حال وظيفه سازمان در زمينه صدور مجوزهاي شماره‌گذاري است. سازمان حفاظت محيط زيست بايد مطمئن شود هر خودرو وارداتي يا توليد داخل كه قرار است شماره‌گذاري شود، از استاندارد لازم برخوردار است. يورو ۵ استاندارد حاضر براي خودروهاي سواري است.