سال غيرقابل پيش‌بيني براي اوپك پلاس
گروه اوپك پلاس قرار است حذف بخشي از محدوديت عرضه خود را در سال ۲۰۲۵، آغاز كند اما ناچار است بارديگر با عدم قطعيت‌هاي فراوان روبه‌رو شده و براي واكنش به رويدادهاي غيرقابل پيش‌بيني، آماده شود. از نگراني‌هاي پيرامون تقاضاي ضعيف گرفته تا ابهامات مربوط به عرضه، اوپك پلاس امسال نيز كار دشواري در پيش دارد.
گروه اوپك پلاس قرار است حذف بخشي از محدوديت عرضه خود را در سال ۲۰۲۵، آغاز كند اما ناچار است بارديگر با عدم قطعيت‌هاي فراوان روبه‌رو شده و براي واكنش به رويدادهاي غيرقابل پيش‌بيني، آماده شود. از نگراني‌هاي پيرامون تقاضاي ضعيف گرفته تا ابهامات مربوط به عرضه، اوپك پلاس امسال نيز كار دشواري در پيش دارد. اوپك و متحدان غيرعضو اين گروه كه در ميان آنها روسيه قرار دارد، به دقت، چندين عامل اصلي بازارهاي جهاني نفت را در سال جاري زير نظر خواهند داشت. اين مسائل عبارتند از اينكه: آيا تقاضاي چين براي نفت در سال ۲۰۲۵ پس از مصرف و واردات ضعيف‌تر در سال گذشته، بهبود مي‌يابد؛ دولت آينده امريكا چه سياستي در قبال چين، روسيه و ايران در پيش خواهد گرفت و آيا دونالد ترامپ، رييس‌جمهور منتخب امريكا، علاوه بر چين، بر واردات كشورهاي ديگر هم تعرفه وضع خواهد كرد يا خير. همه اين موارد خارج از كنترل اوپك پلاس است. اما حداقل يك مورد وجود دارد كه اين گروه مي‌تواند يا حداقل بايد آن را كنترل كند و آن‌هم، سطح پايبندي به سقف توليد نفت است. به گفته بسام فتوح، مدير موسسه مطالعات انرژي آكسفورد (OIES) و آندرياس اكونومواز همين موسسه، مساله اصلي براي اوپك پلاس در سال‌هاي ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶، هدف قرار دادن قيمت مشخص نفت (ترجيحا بالاي ۸۰ دلار در هر بشكه) يا بازپس‌گيري سهم بازار از توليدكنندگان غيراوپك پلاس است، بلكه رعايت كامل توافق نفتي و جبران مازاد توليد تاريخي است. فتوح و اكونومو در تحليلي در ماه جاري نوشتند: اين معيارها براي انسجام گروه و براي تاثيرات مطلوب توافق بر تعادل بازار و شكل‌دهي انتظارات بازار ضروري است. آنها افزودند: دستيابي به اين معيارها، به اوپك پلاس انعطاف‌پذيري بيشتري براي عبور از ابهامات فعلي بازار مي‌دهد. اوپك پلاس در اوايل دسامبر، تصميم گرفت آغاز حذف محدوديت عرضه به ميزان ۲.۲ ميليون بشكه در روز را به جاي ژانويه سال ۲۰۲۵ تا آوريل سال ۲۰۲۵، به تعويق بيندازد. اين گروه همچنين روند حذف محدوديت عرضه را آهسته‌تر كرد و اعلام كرد تا سپتامبر سال ۲۰۲۶ تكميل خواهد شد. اين گروه بر اهميت رعايت سهميه كاهش توليد ميان كشورهاي عضو و جبران به موقع آن توسط كشورهايي كه به سهميه‌هاي تعيين‌شده خود پايبند نبوده‌اند، تاكيد كرد.
توليدكنندگان متخلف در اوپك پلاس شامل عراق، روسيه و قزاقستان، هنوز برنامه جبران مازاد توليد خود را تكميل نكرده‌اند. هر سه كشور متعهد شده‌اند كه مازاد توليد قبلي را با كاهش‌هاي بيشتر جبران كنند. روسيه، عراق و قزاقستان در جولاي سال ۲۰۲۴، برنامه‌هاي خود براي جبران توليد اضافي براي شش ماه اول سال ۲۰۲۴ به دبيرخانه اوپك ارايه كردند. اوپك در آن زمان اعلام كرد كه مازاد توليد انباشته در اين شش ماه، حدود ۱.۱۸۴ ميليون بشكه در روز براي عراق، ۶۲۰ هزار بشكه در روز براي قزاقستان و ۴۸۰ هزار بشكه براي روسيه بوده است. در برنامه جبراني روسيه، پيش‌بيني شده است كه مسكو به دليل شرايط سخت‌تر در زمستان، بيشتر توليد مازاد خود را در ماه‌هاي مارس تا سپتامبر جبران كند. اكنون دوره جبران نيز تا پايان ژوئن سال ۲۰۲۶ تمديد شده است. تغيير تايم زماني پايبندي و جبران مازاد توليد، مي‌تواند توازن بازار را در شرايطي تغيير دهد كه عوامل ديگري نيز نقش دارند. به گفته تحليلگران، با توجه به تصميم اوپك پلاس براي به تعويق انداختن آغاز افزايش عرضه تا آوريل سال ۲۰۲۵، مازاد بازار در سال ۲۰۲۵ ممكن است به اندازه‌اي كه قبلا تصور مي‌شد نباشد، اما به هرحال، مازاد عرضه مشاهده خواهد شد. اقدامات بعدي اوپك پلاس، به عوامل مختلف در بازار بستگي دارد. اوپك و گروه گسترده‌تر اوپك پلاس، به اين مباهات مي‌كنند كه در مديريت تعادل بازار نفت فعال هستند، اما ممكن است مجبور شوند بار ديگر در سال جاري واكنش نشان دهند. عرضه از سوي روسيه و عراق در حال حاضر تحت فشار قرار گرفته است. دولت بايدن در روزهاي پاياني عمر خود، صادرات نفت، معامله‌گران و نفتكش‌هاي روسيه را هدف شديدترين تحريم‌ها قرار داد اين تحريم‌ها باعث شد قيمت نفت ظرف مدت دو روز، به بالاي ۸۰ دلار در هر بشكه صعود كند. دوره رياست‌جمهوري ترامپ، به‌طور رسمي، از دوشنبه هفته جاري آغاز مي‌شود و انتظار مي‌رود كه به زودي تحريم‌هاي گسترده‌تر از سوي ترامپ عليه برخي از اعضاي اوپك پلاس اعمال شود. هند و چين، در حال حاضر، به دنبال منابع تامين جايگزين هستند، زيرا تمايلي به معامله با نفتكش‌ها، بازرگانان و شركت‌هاي بيمه كه هدف تحريم‌هاي امريكا شده‌اند، ندارند. اگر عرضه روسيه محدودتر شود، ساير توليدكنندگان اوپك پلاس مي‌توانند بشكه‌هاي بيشتري را در مدت كوتاهي، به بازار برگردانند. با اين حال، عرضه غيراوپك پلاس با عرضه بالاتر ازسوي امريكا، برزيل، گويان، كانادا و آرژانتين، رشد خواهد كرد. اين رشد مي‌تواند براي پاسخگويي به رشد مورد انتظار در تقاضاي جهاني نفت كافي باشد و بازار ممكن است با اضافه شدن بشكه‌هاي اوپك پلاس، گرفتار مازاد عرضه شود.
به علاوه، سياست‌هاي تجاري دولت ترامپ يا همان تعرفه‌ها، مي‌تواند رشد اقتصادي در چين، امريكا و ديگر اقتصادهاي بزرگ را كاهش دهد و رشد تقاضاي جهاني نفت را به‌طور بالقوه، در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت كاهش دهد. براساس گزارش اويل پرايس، ژئوپليتيك و انتخاب‌هاي سياست خارجي و تجاري دولت جديد امريكا، بر نظم و اقتصاد جهاني تاثير مي‌گذارد و اوپك پلاس بايد با دقت تمام اين موارد را طي كند تا يك نيروي تاثيرگذار در بازار نفت بماند.