آلودگي هوا عامل رشد 13 درصدي ابتلا به سرطان در سال 1402
نشست تخصص «عزم ملي براي هواي پاك با انرژي‌هاي تجديدپذير» در حالي برگزار شد كه اين روزها بیشتر شهرهاي بزرگ كشور با آلودگي هوا دست و پنجه نرم مي‌كنند. در تهران حتي بارش برف و باران هم حريف آلودگي هوا نشد و همچنان هوا براي گروه‌هاي حساس پرمخاطره اعلام شده است.
غلظت pm 2.5 در زابل، 33 برابر استاندارد جهاني
نشست تخصص «عزم ملي براي هواي پاك با انرژي‌هاي تجديدپذير» در حالي برگزار شد كه اين روزها بیشتر شهرهاي بزرگ كشور با آلودگي هوا دست و پنجه نرم مي‌كنند. در تهران حتي بارش برف و باران هم حريف آلودگي هوا نشد و همچنان هوا براي گروه‌هاي حساس پرمخاطره اعلام شده است. نگاهي به آمارهاي رسمي خسارت‌هاي جاني و مالي كه آلودگي هوا ايجاد مي‌كند نشان از وضعيت وخيمي دارد كه اگر هر چه زودتر براي آن چاره‌اي انديشيده نشود معلوم نيست ماجرا به كجا ختم خواهد شد. بر اساس آمارهاي رسمي سالانه نزديك به 40 هزار نفر در كشور به دليل تنفس هواي آلوده جان خود را از دست مي‌دهند. بيش از 7 هزار نفر از اين فوتي‌ها مربوط به تهران هستند. مساله فقط مرگ و ميرها نيست. به گفته بسياري از كارشناسان و متخصصان حوزه سلامت آلودگي هوا علاوه بر اينكه باعث بروز انواع بيماري‌ها مي‌شود تاثير مستقيمي در افزايش ميزان ابتلا افراد به سرطان دارد. از سوي ديگر بخش قابل توجهي از سقط جنين، به دنيا آمدن نوزادان مرده يا متولد شدن كودكاني با مشكلات اوتيسم و معلوليت‌هاي جسمي و ذهني تاثيرات آلودگي هوا است. بسياري از كارشناسان بر اين باورند كه هزينه خسارت‌هاي جاني و مالي آلودگي هوا خيلي بيشتر از اعتباري است كه بايد براي اجراي قانون هواي پاك اختصاص داده شود. اما از آنجا كه عموما مسوولان ما اعتقاد چنداني به بحث پيشگيري ندارند هيچ عزم راسخي براي اجراي اين قانون در هيچ كدام از 24 دستگاه متولي آن وجود ندارد. طبق آخرين اظهارات كارشناس گروه محيط زيست مركز پژوهش‌هاي مجلس در نشست ياد شده، آلودگي هوا در سال 1402 باعث افزايش رشد 13 درصدي سرطان شده است. در كنار آن افزايش 18 درصدي سكته مغزي و رشد 17 درصدي بيماري‌هاي مغزي و افزايش 11 درصدي بيماري‌هاي ريوي از ديگر آماري است كه از تاثيرات آلودگي هوا بر افزايش بيماري‌ها توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس بين دو سال 1401 و 1402 انجام گرفته است. از سوي ديگر بر اساس اظهارات مسوولان اجراي قانون هواي پاك به 206 همت اعتبار نياز دارد. اما بنا به آمارهايي كه توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس اعلام شده خسارت آلودگي هوا تنها در سال 1402 رقمي نزديك به 597 همت بوده است، تقريبا نزديك به دو برابر اعتباري كه دستگاه‌ها براي اجراي قانون هواي پاك به آن احتياج داشته‌اند.
تشديد آلودگي هوا در سال 1402
الهه سليماني، كارشناش مركز پژوهش‌هاي مجلس در نشست تخصصي «عزم ملي براي هواي پاك با انرژي‌هاي تجديدپذير» با اشاره به افزايش آلودگي هوا در كشور گفت: بر اثر تشديد آلودگي هوا در سال ۱۴۰۲، تشديد ۱۱ درصدي بيماري‌هاي ريوي، رشد ۱۳ درصد سرطان، افزايش ۱۸ درصد سكته مغزي و رشد ۱۷ درصد بيماري‌هاي مغزي را نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته‌ايم.
او افزود: بر اساس آمارهاي سازمان بهداشت جهاني ميانگين غلطت جهاني ذرات كمتر از 2.5 ميكرون (p.m 2.5) به عنوان اصلي‌ترين آلاينده هوا، حدود 15 ميكروگرم در هر مترمكعب است كه در هيچ يك از شهرهاي ما در اين حد نيست و غلظت آن بالاتر است.
غلظت pm 2.5 در زابل 33 برابراستاندارد جهاني
سليماني اظهار داشت: بالاترين ميزان ذرات pm 2.5 مربوط به شهر زابل است كه شدت آن 33 برابر استاندارد سازمان جهاني بهداشت و كمترين شدت مربوط به شهر سنندج است. در تهران نيز 353 روز غلظت ذرات كمتر از 2.5 بالاتر از رهنودهاي سازمان بهداشت جهاني بوده است. اين آمار نشان مي‌دهد كه شرايط انتشار اين ذرات در كشور ما مناسب نيست.
افزايش بيماري‌هاي مرتبط
با آلودگي هوا در سال 1402
اين پژوهشگر درباره خسارات آلودگي هوا نيز گفت: كاهش بهره‌وري، كاهش سلامت و تشديد بيماري‌هاي قلبي و ريوي، سرطان و سكته مغزي، خسارت زيرساخت‌ها و كشاروزي، كاهش گردشگري، كاهش كيفيت زندگي، كاهش عملكرد تحصيلي و مهاجرت نخبگان است. بر اثر تشديد آلودگي هوا در سال 1402، تشديد 11 درصدي بيماري‌هاي ريوي، رشد 13 درصد سرطان، افزايش 18 درصد سكته مغزي و رشد 17 درصد بيماري‌هاي مغزي را نسبت به سال 1401 داشته‌ايم. سليماني درباره برآورد خسارت آلودگي هوا نيز توضيح داد: برآورد خسارات در ايران از مراجع مختلفي انجام شده است كه اين ميزان تا 597 همت در سال 1402، معادل 12 ميليارد دلار بوده است.
تنها 5 درصد ناوگان فرسوده اسقاط شده است
او درباره اسقاط خودرو فرسوده نيز گفت: روند اسقاط خودرو از سال 1402، بر اساس قانون ساماندهي خودرو افزايشي شده و در 6 ماه اول سال 1402، 141 هزار و239 مورد اسقاط انجام شده كه رشد خوبي است اما هنوز با آمار سال 1393 كه 130 هزار خودرو فرسوده اسقاط شده فاصله دارد. در برنامه هفتم آمده است كه 500 هزار خودروی فرسوده در سال بايد اسقاط شود اما از سال 1396 هنوز به اين آمار نرسيده‌ايم. سليماني ادامه داد: با توجه به قانون ساماندهي صنعت خودرو، 20 درصد خودروها در قرعه‌كشي بايد به صاحبان خودرو فرسوده مي‌رسيد كه اين امر محقق نشده است. همچنين وزارت نفت و صمت مكلف بودن تسهيلاتي براي نوسازي خودروهاي فرسوده فراهم كنند كه اين آمار هم مغفول مانده است. با وجود اينكه يك خودرو فرسوده 20 برابر يك خودرو عادي توليد آلايندگي مي‌كند، در حدود 5 درصد ناوگان فرسوده اسقاط شده و روند خوبي نيست.
درصد غيرمجاز گوگرد در مازوت مصرفي نيروگاه‌ها
كارشناس مركز پژوهش‌هاي مركز شوراي اسلامي درباره مقدار بالاي گوگرد در مازوت كشور هشدار داده و گفت: استاندارد بين‌المللي درصد حجمي گوگرد در مازوت 0.2 درصد است ما در كشور ما اين ميزان به 3.5 يا گاهی بيشتر از اين مقدار مي‌رسد كه بسيار خطرناك است. سليماني افزود: متأسفانه برخي مصوبات قانون هواي پاك را تحت تأثير قرار داده و موادي از آن را حذف مي‌كند. به عنوان مثال بر اساس مصوبه شوراي امنيت وزارت نيرو با همكاري وزارت نفت مكلف شدند تا نسبت به جايگزين مصرف گاز با نفت كوره با حداكثر 40 ميليون ليتر اقدام كنند. اين درحالي است كه در ماده 13 قانون هواي پاك آمده است كه يك سال پس از اجراي اين قانون همه مراكز بايد از سوخت استاندارد استفاده كنند اما از 11 ميليون ليتر سوخت در مراكز تنها 44 هزار ليتر سوخت يورو 4 توليد مي‌شد.
موتورسيكلت‌هاي آلاينده
بدون معاينه فني تردد مي‌كنند
او درباره شرايط معاينه فني در كشور نيز گفت: در كل كشور 35 ميليون خودرو در حال تردد هستند كه 4 ميليون خودرو كمتر از 4 سال و مابقي مشمول معاينه فني هستند. از اين تعداد 12 ميليون خودرو به اين مراكز مراجعه كرده كه 9 ميليون قبول و 21 درصد مردود شده‌اند. همچنين 2 ميليون خودرو سنگين در اين مراكز پذيرش شده‌اند. اين پژوهشگر حوزه محيط زيست افزود: نكته نگران كننده درباره 13 ميليون موتورسيكلت در كشور است كه از ابتداي قانون هواي پاك، تنها 6 هزار دستگاه موتورسيكلت برای معاينه فني مراجعه كرده‌اند.
6 دليل عمده اجرا نشدن قانون هواي پاك
كارشناس محيط زيست مركز پژوهش‌هاي مجلس درباره تكاليف قانون هواي پاك نيز گفت: 61 درصد تكاليف ناقص، 12 درصد انجام و 27 درصد قانون اصلا اجرا نشده است. 6 دليل عمده عدم موفقيت قانون هواي پاك، كمبود منابع مالي، اولويت نبودن آلودگي هوا در كشور، عدم وجود نظارت كافي، ناهماهنگي دستگاه‌ها، تفسير شخصي قانون و ايرادات متن قانون بوده است.
تجديدپذير نداريم!
سليماني درباره بندهاي مربوط به انرژي‌هاي تجديدپذير در قانون نيز گفت: بر اساس قانون هواي پاك، وزارت نيرو مكلف بود 30 درصد برق كشور را از تجديدپذيرها تامين كند اما اين آمار اكنون به 2 درصد رسيده است. يك ايراد قانون هواي پاك را مربوط به خودروها دانست و عنوان كرد: در متن قانون تعيين استاندارد سوخت و آلايندگي خودروها داخلي اعلام شده در صورتي كه در تمام دنيا اين استانداردها بين‌المللي بوده است.
ضرورت تامين اعتبار
براي رسيدن به هواي پاك
كارشناس مركز پژوهش‌هاي مجلس در پايان خاطرنشان كرد: ضرورت دارد كه بحث تامين اعتبار براي قانون هواي پاك مورد توجه قرار بگيرد. در اين راستا يك برنامه 5 ساله بلندمدت و برنامه 2 ساله كوتاه‌مدت با راهكارهاي كم‌هزينه و زودبازده همزمان با تامين اعتبارات در دستور كار قرار گرفته و پيگيري مي‌شود.
مرگ سالانه 7 هزار تهراني
به دليل آلودگي هوا
از سوي ديگر رييس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت و درمان نيز ضمن اشاره به آثار منفي آلودگي هوا بر سلامت افراد گفت: در تهران به‌طور ميانگين سالانه حدود ۷ هزار مرگ به دليل مواجهه با ذرات آلاينده رخ مي‌دهد. آلودگي هوا از دوران جنيني تا زمان سالمندي روي انسان‌ها تاثير مي‌گذارد. سنندج، اردبيل، شاهرود، گرمسار و ملاير بهترين كيفيت هوا در ايران را داشته‌اند عباس شاهسوني با اشاره به آثار منفي آلودگي هوا بر سلامت افراد اظهار كرد: طبق مطالعات انجام شده از سوي وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۲ در ۵۷ شهر كشور با جمعيت حدود ۴۸ ميليون نفر، سالانه ۳۰ هزار و ۶۹۲ مرگ منتسب به آلودگي هوا داريم. او افزود: در تهران در سال ۱۴۰۲ به‌طور ميانگين سالانه ۶۹۳۹ مرگ به دليل مواجهه با ذرات آلاينده PM ۲.۵ رخ مي‌دهد.
۵ بيماري در ارتباط با آلودگي هوا
او متذكر شد مهم‌ترين بيماري‌هاي ناشي از مواجهه با آلودگي هوا در جهان و ايران، بيماري‌هاي ايسكميك قلب يا سكته قلبي، سكته مغزي، سرطان ريه و بيماري‌هاي مزمن انسداد ريوي و ديابت نوع ۲ هستند.