۱۲ ميليارد دلار، خسارت ناشي از آلودگي هوا

تازه‌ترين آمار منتشر شده از ايستگاه پايش كيفي هوا حكايت از آن دارد كه در سال جاري، تهران تنها ۵ روز هواي پاك داشته است و در مابقي سال، پايتخت نشينان ۱۷۹ روز هواي قابل‌قبول، ۱۰۱ روز هواي ناسالم براي گروه‌هاي حساس و ۱۷ روز هواي كاملاً ناسالم را استشمام كردند. البته آلودگي هوا، مشكل تازه‌اي براي تهراني‌ها نيست، آنها سال‌هاست كه با آلودگي هوا و تبعات گسترده آن دست و پنجه نرم مي‌كنند و شاهد پاسكاري وظايف و تكاليف مجلس، وزارتخانه‌هاي صمت، كشور، بهداشت، راه و شهرسازي، سازمان استاندارد، محيط زيست و نيروي انتظامي، شهرداري و ... به يكديگر در قبال پاكي هواي شهرشان هستند. در اين ميان، هر از گاهي شاهد اظهارات عجيبي از مسوولان و مقامات ذيربط درباره آلودگي هوا هستيم، چندي پيش بود كه عليرضا زاكاني، شهردار تهران در اظهارنظري اعلام كرد كه ما به خودمان در حوزه مقابله با آلودگي هوا و اجراي قانون هواي پاك نمره خوبي مي‌دهيم.البته اين اظهارات با واكنش رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست مواجه شد و او با اشاره به فاصله جدي وضعيت فعلي حمل و نقل عمومي پايتخت با آن‌چه در قانون هواي پاك مشخص شده، اين ادعا را زير سوال برد. در شرايطي كه شاهد كم كاري نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها براي حل مشكل آلودگي هوا هستيم، انتشار آمار مربوط به مرگ سالانه ۷۰۰۰ نفر در تهران به دليل آلودگي هوا، چالش برانگيز مي‌شود.

مرگ 30 تا 35 هزار ايراني در سال

به دليل آلودگي هوا

براساس آمار در ايران 30 تا 35 هزار مرگ در سال به دليل آلودگي هوا رخ مي‌دهد. در واقع 14 درصد مرگ‌هاي ناشي از سكته‌ قلبي، 14 درصد علت سرطان ريه و 11 درصد به دليل بيماري‌هاي مزمن انسدادي ريه به دليل آلودگي هواست. حالا در نشستي كه روز گذشته با هدف بررسي و ارايه راهكارهاي نوين براي بهبود كيفيت هوا و معرفي پروژه‌هاي شهري براي مقابله با آلودگي هوا برگزار شد، رييس مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران گفت: خسارت ناشي از آلودگي هوا طبق برآوردها طي يك سال در كشور ۱۲ ميليارد دلار تخمين زده شده است. به گزارش مهر علي شمسي‌پور به نقش مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران در كاهش آلودگي هواي پايتخت پرداخت و گفت: اهميت جان انسان‌ها به گونه‌اي است كه در روايت آمده است كه اگر فردي بدون گناه كشته بشود مانند اين است كه همه انسان‌ها كشته شده‌اند. به گفته شمسي پور، اين در حالي است كه سومين عامل مرگ و مير در كشور آلودگي هواست. معلوم است كه اگر تقصيري مسوولان اين حوزه داشته باشند حرمت انساني هم متأثر از آن خواهد بود. خسارات ناشي از آلودگي هوا طبق برآورد مركز در يك سال در كشور ۱۲ ميليارد دلار تخمين زده شده است. او با بيان اينكه ۸۷ درصد از آلاينده‌هاي محيط زيستي ناشي از منابع متحرك گازي است، افزود: قانون هواي پاك سال ۹۶ مصوب شد كه در آن ۱۷ دستگاه به صورت مستقيم و همكار يكديگر در مديريت آلودگي هوا مسووليت دارند. رييس مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران ادامه داد: از نظر بار مسووليت شهرداري‌ها رتبه ۱۴ را دارند. براي شهرداري‌ها تردد وسايل نقليه و حمل و نقل شهري در قانون ديده شده است. همچنين پسماندهاي خاص و انباشت و سوزاندن آن در معابر عمومي تخلف محسوب مي‌شود. همينطور سرانه فضاي سبز بايد در هر شهر ۱۵ مترمربع باشد كه اين عدد در تهران ۱۷ مترمربع است. اجراي حريم سبز بزرگراه‌ها نيز در قانون برعهده شهرداري‌هاست. همه اينها در چارچوب همكاري با ساير دستگاه‌هاست. شمسي‌پور با اشاره به نقاط ضعف و قوت گفت: اميدواريم تا آخر سال آينده ميزان عدد كمربند سبز تهران ۵۰ هزار هكتار برسد. طي ۳ سال گذشته سرعت رشد بيشتر بوده و وضعيت ما در اين حوزه نامطلوب نيست. درباره سرانه فضاي سبز كه اين عدد بالاتر از ميانگين قانون است. او ادامه داد: اما در بعضي مناطق وضعيت فضاي سبز مطلوب نيست. در حمل و نقل عمومي وضعيت خوبي نداريم اما اتفاقات خوبي هم افتاده است. تعداد اتوبوس فعال در ابتداي اين دوره ۸۸۰ دستگاه بود و تا پايان ۱۴۰۲، ۷۵۰ دستگاه به اين عدد اضافه شد. به‌طوري كه تاكنون ۱۲۰۰ دستگاه اضافه شده است. رييس مركز مطالعات گفت: ديگران هم در اين حوزه موثرند. وزارت كشور از جهت بودجه بايد با ما همكاري كند. ۲۰ درصد بودجه شهرداري‌ها بايد به كمربند سبز شهرها متعلق باشد. توليد خودرو و كنترل كيفيت آن دست شهرداري نيست. سوخت بسيار مهم است؛ هرچقدر ناوگان را نوسازي كنيم ولي سوخت مناسب نباشد كار اثرگذار نخواهد بود. شمسي پور ادامه داد: در اسقاط خودروهاي فرسوده ما نقشي نداريم و دستگاه‌هاي مسوول بايد در اين اتفاق همكاري كنند. فرهنگ‌سازي در اين امر بسيار موثر است. صدا و سيما بايد در اين مورد ورود كند.

هواي نامطلوب پايتخت در ۴۰ درصد از روزهاي سال

در ادامه اين نشست، فاطمه كريمي، مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران گفت: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني بيش از ۹۰ درصد جمعيت در جهان در مناطقي زندگي مي‌كنند كه كيفيت هوا پايين‌تر از استانداردهاي بين‌المللي است. آلودگي هوا دومين عامل مرگ كودكان زير ۵ سال در شهر تهران عنوان شده است. پايتخت به دليل ويژگي جغرافيايي كه دارد در اغلب روزهاي نيمه دوم سال شرايط ناپايداري را تجربه مي‌كند.

كريمي با بيان اينكه امسال با وجود تعطيلي‌هاي زيادي هم كه داشتيم ۴۰ درصد از روزهاي سال شرايط نامطلوب داشت، اظهار كرد: آلودگي هوا نه تنها براي بيماران آثار مخرب دارد بلكه بار آسيب اجتماعي، اقتصادي و رواني زيادي دارد. هر روز تعطيلي صدها ميليارد تومان ضرر اقتصادي به كشور وارد مي‌كند. به گفته مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران، امروز فرصتي استثنايي است تا با بهره‌گيري از علم نخبگاني كه گرد هم آمدند گام‌هاي اساسي در اين حوزه‌برداريم، هواي پاك يكي از كليدي‌ترين اركان سلامت و بالندگي هر كشوري است. ناگفته نماند كه براساس آمار در شهر تهران منابع حمل و نقل، انتشار ذرات معلق سهم حدود ۶۰ درصدي و آلاينده‌هاي گازي سهم حدود ۸۰ درصدي دارد. در نتيجه به نظر مي‌رسد كه بهبود شرايط حمل و نقل عمومي در اولويت اقداماتي است كه بايد انجام شود، البته هم منابع ساكن و هم منابع طبيعي در آلودگي هوا سهم دارند، اما قاعدتاً اولويت‌گذاري بر اساس سهم منابع انجام مي‌شود.