شطرنج انرژي در ميان توفان‌هاي ژئوپليتيكي!
بازار جهاني نفت در سال‌هاي اخير به ميداني براي رقابت‌هاي ژئوپليتيكي و اقتصادي تبديل شده است، و ايران با ذخاير عظيم نفتي خود، همچنان يكي از بازيگران كليدي اين عرصه است.
گلناز پرتوي مهر |
بازار جهاني نفت در سال‌هاي اخير به ميداني براي رقابت‌هاي ژئوپليتيكي و اقتصادي تبديل شده است، و ايران با ذخاير عظيم نفتي خود، همچنان يكي از بازيگران كليدي اين عرصه است. اما تحريم‌ها، تغييرات در ساختار بازار جهاني، و ظهور انرژي‌هاي تجديدپذير، چالش‌ها و فرصت‌هاي جديدي را براي ايران به وجود آورده‌اند. به گزارش «تعادل» بازار جهاني نفت در شرايطي پيچيده و چندوجهي قرار دارد. افزايش رقابت ميان توليدكنندگان بزرگ مانند عربستان، روسيه و امريكا، همراه با تلاش‌هاي اوپك براي كنترل قيمت‌ها، تنش‌هاي ژئوپليتيكي در خاورميانه، و نوسانات تقاضاي جهاني به‌دليل تحولات اقتصادي و شيوع كرونا، معادلات اين بازار را پيچيده كرده است. در اين ميان، ايران با داشتن ۱۳ درصد از ذخاير اثبات‌شده نفت جهان، همواره به عنوان يكي از اعضاي كليدي اوپك شناخته مي‌شود. با اين حال، تحريم‌هاي ايالات متحده و كاهش صادرات نفتي ايران در سال‌هاي اخير، قدرت چانه‌زني كشور را تحت فشار قرار داده است. در همين زمينه، احمد محمدي پور در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار كرد: تحريم‌هاي امريكا به‌ويژه پس از خروج اين كشور از توافق هسته‌اي در سال ۲۰۱۸، صادرات نفت ايران را به‌شدت محدود كرده است. با اين حال، ايران نشان داده كه توانايي تطبيق با شرايط تحريم را دارد.
وي با اشاره به اينكه چين و هند همچنان از خريداران اصلي نفت ايران هستند، گفت: چين به عنوان يكي از بزرگ‌ترين اقتصادهاي جهان، نيازمند نفت ارزان است و روابط راهبردي خود با ايران را حفظ كرده است.
وي تصريح كرد: ايران با استفاده از استراتژي‌هاي پيچيده، از جمله فروش نفت به صورت غيرفرمال و استفاده از شبكه‌هاي تجاري غيرشفاف، بخشي از صادرات خود را حفظ كرده است.
وي بيان كرد: اوپك به عنوان يك سازمان بين‌المللي براي تنظيم عرضه نفت و كنترل قيمت‌ها، همواره ميدان همكاري و رقابت براي اعضاي خود بوده است. ايران، به عنوان يكي از اعضاي موسس اين سازمان، در سال‌هاي گذشته با چالش‌هايي در حفظ سهم خود در اوپك مواجه بوده است.
به گفته وي، عربستان سعودي به عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده اوپك، تلاش مي‌كند نقش رهبري خود را حفظ كند. در مقابل، ايران به‌دليل محدوديت‌هاي صادراتي، نفوذ خود را تا حدودي از دست داده است.
وي خاطرنشان كرد: سهميه‌هاي توليدي ايران در اوپك به دليل كاهش صادرات واقعي آن، عملا بي‌اثر شده‌اند. با اين حال، ايران همچنان تلاش مي‌كند در تصميم‌گيري‌هاي كلان اين سازمان نقش داشته باشد.
وي عنوان كرد: يكي از بزرگ‌ترين مشكلات ايران در حوزه نفت، كمبود سرمايه‌گذاري خارجي و دسترسي محدود به فناوري‌هاي نوين است. ميدان‌هاي نفتي ايران به‌دليل استفاده از تجهيزات قديمي، با مشكل كاهش توليد مواجه هستند. برآوردها نشان مي‌دهد كه بدون سرمايه‌گذاري جديد، توليد نفت ايران در بلندمدت كاهش خواهد يافت.
محمدي پور در ادامه گفت: جذب سرمايه‌گذاران خارجي براي توسعه ميدان‌هاي نفتي، به كاهش تحريم‌ها و ايجاد فضاي امن سرمايه‌گذاري نياز دارد.
وي درپايان با اشاره به اينكه ايران با وجود تمام محدوديت‌ها، همچنان يكي از بازيگران كليدي بازار جهاني نفت است، اظهار كرد: توانايي مانور ايران در اين بازار به تركيبي از ديپلماسي هوشمندانه، سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها، و بهره‌برداري از فرصت‌هاي ژئوپليتيكي بستگي دارد. با مديريت صحيح، ايران مي‌تواند همچنان جايگاه خود را در اين شطرنج پيچيده حفظ كند و حتي تقويت نمايد.