اصلاح قيمت گاز تحويلي نيروگاه‌ها منجر به بهبود توليد برق مي‌شود
يك كارشناس انرژي گفت: هم‌اكنون قيمت گاز تحويلي به نيروگاه مانند گاز تحويلي به بخش خانگي است به همين دليل تا اين شرايط برپاست نمي‌توان انتظار بهبود توليد را داشت. اسماعيل مهران در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اينكه ساختار صنعت برق در دهه‌هاي اخير با دگرگوني‌هايي مواجه بوده است گفت: با تغيير در ساختار صنعت برق و افزايش بهره وري در بخش توزيع مي‌توان وضعيت انتقال را بهبود بخشيد.
يك كارشناس انرژي گفت: هم‌اكنون قيمت گاز تحويلي به نيروگاه مانند گاز تحويلي به بخش خانگي است به همين دليل تا اين شرايط برپاست نمي‌توان انتظار بهبود توليد را داشت. اسماعيل مهران در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اينكه ساختار صنعت برق در دهه‌هاي اخير با دگرگوني‌هايي مواجه بوده است گفت: با تغيير در ساختار صنعت برق و افزايش بهره وري در بخش توزيع مي‌توان وضعيت انتقال را بهبود بخشيد. وي ادامه داد: در پي تغييرات ساختار صورت گرفته در صنعت برق در برخي از كشورهاي دنيا، از اوايل دهه هشتاد خورشيدي تحولات ساختاري مهم و معني داري در صنعت برق جهان رخ داد اما ايران هنوز نتواسته است وارد اين جريان شود و علت اصلي آن هم اين است كه بخشي از صنعت نيروگاهي كشور دولتي است و بخش خصوصي به دلايل مختلف هنوز نتوانسته وارد اين بخش شود. مهران ادامه داد: مجزاسازي شركتي و حقوقي بخش‌هاي توليد و توزيع، تشكيل بازار عمده فروشي براي ايجاد رقابت در بخش توليد و مشاركت بخش خصوصي براي احداث نيروگاه در قالب قراردادهاي BOO و BOT اهم اين تحولات است كه بايد ايران نيز از اين تغييرات تبعيت كند.
به گفته اين كارشناس حوزه انرژي تشكيل و راه‌اندازي بازار عمده فروشي برق نقطه عطف بسيار مهمي در تاريخ اقتصادي صنعت برق قلمداد مي‌شود، چرا كه راه‌اندازي اين بازار در واقع به مفهوم جايگزيني تصميمات متمركز در رابطه با ميزان و نوع هر كدام از ظرفيت‌هاي نيروگاهي با تصميمات بازيگران خصوصي با انگيزه كسب حداكثر منافع اقتصادي است. اين كارشناس حوزه انرژي ادامه داد: با اين حال علي‌رغم اين تحول بسيار مهم در ساختار اقتصادي صنعت برق، كاركرد بازار برق در علامت دهي لازم به سرمايه‌گذاري بهينه در ظرفيت و تكنولوژي‌هاي مختلف نيروگاهي با دو چالش عمده و اساسي مواجه بوده است كه يكي عدم تعديل سقف و نرخ پايه آمادگي بازار براي ايجاد علائم قيمتي مناسب براي سرمايه‌گذاري بهينه در ظرفيت نيروگاهي و ديگري عدم اصلاح قيمت سوخت براي ايجاد انگيزه لازم براي اصلاح تركيبي تكنولوژيكي نيروگاه‌ها است. وي ادامه داد: محاسبات انجام شده در رابطه با نرخ بازده داخلي نيروگاه‌هايي كه برق توليدي خود را در قالب قراردادهاي تبديل انرژي با شركت توانير به فروش مي‌رسانند، حاكي از وجود نرخ بازده داخلي واقعي حدود نه و نيم درصد براي اين نوع از سرمايه‌گذاري‌هاست. اين در حالي است كه نرخ بازده داخلي واقعي تكنولوژي‌هاي گازي و سيكل تركيبي در چارچوب سقف و نرخ پايه آمادگي تعيين شده در بازار برق ايران كمتر از ۶ درصد است. اين پژوهشگر حوزه انرژي خاطرنشان كرد: اين امر به مفهوم اتكاي به قراردادهاي تبديل انرژي، به جاي اتكاء به چارچوب بازار برق در راستاي علامت دهي مناسب به شكل‌گيري ظرفيت بهينه نيروگاهي است. بديهي است شرايط فعلي در تناقض اساسي با اهداف اوليه تجديد ساختار و راه‌اندازي بازار برق براي جايگزيني تصميمات متمركز در رابطه با ميزان و نوع هر كدام از ظرفيت‌هاي نيروگاهي با تصميمات بازيگران خصوصي قرار دارد.
مهران گفت: محدوديت‌هاي مالي و نقدينگي شركت توانير به واسطه اصلاح سقف قيمت بازار مي‌تواند به عنوان مهم‌ترين دليل قابل طرح در رابطه با علل عدم اصلاح سقف و نرخ پايه آمادگي بازار، به گونه‌اي كه منجر به سرمايه‌گذاري بهينه در ظرفيت نيروگاهي گردد، مطرح شود. وي ادامه داد: اصلاح سقف قيمت بازار بر اساس نيروگاه معيار هيات تنظيم بازار برق مي‌تواند منجر به پرداختي بيشتر صنعت برق نسبت به وضعيت اوليه شود. با توجه به قرار داشتن سقف و نرخ پايه آمادگي بازار برق در سطحي نازل‌تر از سطحي كه موجب ايجاد علائم لازم براي سرمايه‌گذاري بهينه در ظرفيت نيروگاهي شود، سقف و نرخ پايه آمادگي فعلي بازار نقطه شروع مناسبي براي بررسي اثرات اصلاح قيمت سوخت نيروگاهي به شمار نمي‌رود.
به گفته اين كارشناس حوزه انرژي در حال حاضر قيمت گاز مصرفي نيروگاه‌هاي فعال در بازار برق كشور ناچيز است به‌طور واضح اين قيمت از تفاوتي معني‌دار با قيمت فعلي گاز صادراتي به كشور تركيه برخوردار است. با فرض قيمت ۳۰ الي ۳۵ سنت براي گاز صادراتي، حداقل قيمت گاز تعيين شده براي مصارف داخلي نيز تفاوتي فاحش با قيمت گاز مورد استفاده در نيروگاه‌هاي كشور دارد. از طرفي در مقايسه با قيمت گاز مورد استفاده در واحدهاي پتروشيمي قيمت گاز مورد استفاده در نيروگاه‌هاي فعال در بازار عمده فروشي برق در سطحي بسيار نازل قرار دارد.
وي ادامه داد: به‌طور مسلم، در شرايط نازل بودن قيمت سوخت نيروگاهي، اصلاح تركيب تكنولوژيكي نيروگاه‌ها در چارچوب نظام انگيزشي عمده فروشي برق غير قابل تصور است بر اين اساس اصلاح قيمت سوخت مورد استفاده در نيروگاه‌هاي كشور پيش شرط ضروري براي ايجاد انگيزه لازم در سمت دهي سرمايه‌گذاري‌هاي توليد نيروگاهي در به‌كارگيري نيروگاه‌هاي با راندمان بالاتر است.
مهران تاكيد كرد: از آنجايي كه اصلاح قيمت سوخت مصرفي نيروگاه‌ها بدون انجام اصلاح متناسب در سقف قيمت بازار عمده فروشي برق امكان پذير نيست اصلاح سقف قيمت بازار، متناسب با اصلاح قيمت سوخت نيروگاهي، اقدامي ضروري در راستاي متناسب نمودن بازار با سطح قيمت جديد تعيين شده براي سوخت نيروگاهي است.
وي خاطرنشان كرد: به‌طور مسلم اجرايي نمودن هر تصميم سياستي مستلزم محاسبه و احصاء آثار مالي و نقدينگي ناشي از اجراي آن سياست و پيش بيني منابع مالي لازم براي اجراي آن است .به عبارتي ديگر در صورتي كه مجموعه سياست‌گذاري كلان انرژي كشور خواهان اصلاح قيمت سوخت نيروگاهي و علامت دهي مناسب به سرمايه‌گذاران در راستاي اصلاح تركيب تكنولوژيكي نيروگاه‌هاي كشور باشند، محاسبه و تأمين منابع مالي لازم براي انجام اين مهم گريز ناپذير است.