روش حراج همزمان تاثيري در قيمت سيمان دارد؟

رييس عمليات و نظارت بازار فيزيكي شركت بورس كالاي ايران درباره قيمت سيمان در بورس توضيح داد كه بر اساس داده‌هاي تاريخي در فصل زمستان به علت نزديكي به پايان سال و محدوديت‌هاي مربوط به انتهاي سال، تقاضا براي سيمان با افزايش روبرو است، اما كشف قيمت متكي به ميزان عرضه و تقاضا است و روش حراج نقشي در قيمت تعيين شده ندارد.

۱۸ دي ماه بود كه مدل جديد حراج در بازار فيزيكي بورس كالاي ايران با نام «حراج همزمان» براي نخستين‌بار در روند معاملات سيمان عملياتي شد كه در اين مدل سفارش‌هاي قيمتي بر اساس تحليل معامله‌گران اعم از ميزان عرضه، تقاضا و اطلاعات هفته‌هاي قبل محصول ثبت خواهد شد.

با وجود اينكه عمر كوتاهي از اجراي اين مدل در بورس كالا مي‌گذرد، اما طي روزهاي اخير خبرهايي به گوش رسيد كه روش معاملاتي جديد، قيمت سيمان تيپ ۱ و ۵ را در بورس كالا به بيش از ۱۰ درصد افزايش داده و حتي به اين مورد نيز اشاره شد كه قطعي برق يا گازي در كارخانه‌هاي سيمان نبوده و روش معاملاتي مذكور موجب رشد قيمت‌ها شده است كه در همين راستا اين موضوع را از بورس كالا و انجمن سيمان پيگير شده و در راستاي شفاف‌سازي موضوعات مطرح شده با مسوولان مربوطه به گفت‌وگو پرداختيم.

حميدرضا رحمني، رييس عمليات و نظارت بازار فيزيكي شركت بورس كالاي ايران در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به موضوع مطرح شده در رابطه با افزايش قيمت سيمان تيب ۱ و ۵ در بورس كالا به علت سيستم جديد حراج در بورس كالا گفت: اساسا قيمتي كه در بورس كالا كشف مي‌شود، متاثر از دو فاكتور عرضه و تقاضا است كه ماهيت اصلي بازار است. اگر عرضه افزايش پيدا كند به نسبت قيمت تعديل شده و كاهش پيدا مي‌كند و اگر تقاضا افزايش داشته باشد، بي‌شك اثر آن بر قيمت كالا نيز برجاي مي‌ماند.

وي ضمن تشريح كمبود برق و گاز و اثر آن بر كاهش توليد و عرضه گفت: صنعت سيمان يكي از صنايع است كه ناترازي‌هاي اخير انرژي در كشور، گريبانگير آن بوده و در ماه‌هاي اخير، هم در حوزه گاز و هم در حوزه برق، صنعت سيمان دچار مشكل بود به‌طوري كه انجمن توليدكنندگان سيمان، كف عرضه در بورس كالا را در آبان و آذرماه به يك ميليون و ۱۲۴ هزار تن كاهش داده كه حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد به‌طور ميانگين كاهش كف عرضه (هفتگي) را نشان مي‌دهد.

با نزديكي به پايان سال تقاضا بيشتر مي‌شود

اين مقام بورس كالا خاطرنشان كرد: از طرفي هر چه به پايان سال نزديك مي‌شويم، تقاضا بيشتر شده و متقاضيان تمايل دارند تا پيش از انتهاي سال خريد خود را سريع‌تر انجام دهند؛ چراكه با نزديك شدن به پايان سال و تعطيلات، مسائل و محدوديت‌هايي در حوزه حمل و نقل ايجاد مي‌شود كه اين مهم باعث شده تا همانطور كه در انتهاي سال تقاضا براي همه كالاها بيشتر مي‌شود، در صنعت سيمان نيز اين ميزان تقاضا در پايان سال با افزايش روبرو باشد.

رحمني گفت: در هفته‌هاي اخير نيز، تقاضا افزايش داشته است. براي مثال در سيمان تيپ يك و تيپ پنج، تقاضا از ۳۰۲ هزار تن در هفته گذشته به ۳۵۷ هزار تن در هفته جاري رسيده است. كه نشان از افزايش نزديك به ۲۰ درصدي دارد.

وي ادامه داد: عمده دلايل براي افزايش قيمت ريشه در افزايش تقاضا به علت نزديك شدن به پايان سال دارد و داده‌هاي تاريخي در بورس كالا نيز نشان‌دهنده آن است كه هر چه به ماه‌هاي بهمن و اسفند و به عبارتي به پايان سال نزديك‌تر مي‌شويم، تقاضا با افزايش روبرو مي‌شود.

كمبود برق و گاز عرضه را كاهش داد

رييس عمليات و نظارت بورس كالا اظهار كرد: با اين حال، در رابطه با كاهش عرضه نيز، موضوع ناترازي در حوزه انرژي مهم‌ترين دليل است. بسياري از شركت‌هاي توليدكننده در ماه‌هاي اخير با قطعي گاز و برق و برخي ديگر با كمبود گاز و برق روبرو بودند و در برخي از موارد حتي به علت كمبود انرژي ظرفيت توليدي برخي از توليدكنندگان به ۵۰ درصد ظرفيت رسيد و حتي برخي از شركت‌ها نيز براي چند روز با قطعي برق به‌طور كامل روبرو بودند. به عبارتي مشكلات تامين انرژي در زمستاني كه در حال گذراندن آن هستيم، گريبانگير صنعت سيمان نيز بوده است.

اثرگذاري عامل مهم منطقه جغرافيايي

رحمني افزود: علاوه بر اين صنعت سيمان به منطقه جغرافيايي نيز وابسته است. گاهی اگر در قسمتي از كشور قيمت نوعي از سيمان افزايش پيدا مي‌كند به معناي آن نيست كه قيمت سيمان در آن منطقه در قياس با مناطق ديگر گران‌تر است، بلكه به اين خاطر است كه هزينه حمل تاثير بسياري در قيمت سيمان دارد و امكان جايگزين براي خريداران در آن منطقه وجود ندارد. براي مثال براي خريدار در شمال غرب كشور امكان خريد سيمان از مناطق ديگر مانند مركز كشور وجود ندارد چراكه هزينه قيمت بالا است و براي خريدار صرفه اقتصادي ندارد.

كشف قيمت تابع عرضه و تقاضا است

وي در پايان خاطرنشان كرد: بنابراين ممكن است قيمت سيمان طي يك هفته در يك منطقه افزايش پيدا كند و طي هفته ديگر با كاهش روبرو باشد. با اين حال، بيشتر ميانگين كلي قيمت سيمان در منطقه لحاظ مي‌شود و قيمت سيمان صرفا متكي به مولفه اصلي بازار و اقتصاد يعني عرضه و تقاضا است و روش حراج اثري در كشف نرخ آن ندارد.

توقفي در عرضه سيمان نداشتيم

همچنين در اين رابطه، علي اكبر الونديان- دبير انجمن سيمان - به ايسنا گفت: در تابستان سال جاري و در اواسط خرداد ماه محدوديت برق صنايع سيمان آغاز شد كه تا ۷۰ درصد از كوره‌ها متوقف شدند اما در اواسط شهريور ماه شرايط روبه بهبود رفت و توليد و عرضه به مدار قبل بازگشت. با اين حال در اواسط مهر ماه محدوديت گاز شروع شد و متعاقب آن محدوديت برق نيز آغاز شد و در خيلي از مناطق مركزي، شرق و شمال كشور بخشي از كوره‌ها متوقف شدند به‌طوري كه بسياري از كارخانه‌ها قادر نبودند كف عرضه خود را رعايت كنند؛ به عنوان مثال طي چند هفته و تا حل شدن مساله گاز، كف عرضه سيمان تهران به ۵۰ درصد رسيد.

وي افزود: در حال حاضر نيز، برخي از مناطق شرق كشور و در مركز منطقه آبيك نيز با محدوديت برق و گاز روبرو است و هيچ كدام از كارخانجات در حال حاضر برق و گاز ۱۰۰ درصد ندارند. با اين حال در بسياري از مناطق توليدي و از آنجايي كه ذخيره توليد وجود داشت، عرضه متوقف نشد.

دبير انجمن سيمان با اشاره به مسائل مطرح شده در رابطه با سيستم جديد حراج در بورس كالا گفت: نكته‌اي كه به سيستم حراج مربوط مي‌شود، اين است كه سيستم جديد «حراج همزمان»، از نظر زماني ساماندهي مطلوبي ايجاد كرده است. علي رغم آن، سيستم جديد حراج تنها در بخش سيمان آميخته و سيمان سفيد اجرا شده كه تنها نزديك به ۱۰ درصد از بازار را شامل مي‌شود.

الونديان خاطرنشان كرد: در حال حاضر سيمان تيپ يك و تيپ پنج تنها حدود ۱۵ درصد از بازار را شامل مي‌شود و سيمان تيپ دو بيش از ۷۰ درصد از بازار را به خود اختصاص مي‌دهد و سيستم جديد حراج تنها در بخش سيمان تيپ يك و تيپ پنج اجرايي شده است.

وي در پايان تصريح كرد: اين سامانه به صورت آزمايشي به اجرا درآمده و طبق بررسي‌ها با هدف ساماندهي بيشتر، كاهش زمان و كاهش دخالت در بازار راه‌اندازي شده و ارتباطي با افزايش قيمت ندارد؛ چراكه قيمت را عرضه و تقاضا مشخص مي‌كند و بر اساس صحبت‌هايي كه با كارگزاران صورت گرفته به نظر مي‌رسد زمان حراج را به شكل مطلوب‌تري مديريت مي‌كند و يك ابزار جديد براي ساماندهي در برگزاري حراج است كه ما نيز بايد آن را به فال نيك بگيريم.