بورس و بحران‌هاي جهاني
بازار سهام همواره تحت تاثير اخبار و شرايط مختلفي قراردارد كه اين اخبار مي‌تواند روند بازار سهام را تغيير دهد و به نوعي تعيين‌كننده مسير بورس تهران باشد. يكي از عوامل تاثيرگذار روي بازار سهام را مي‌توان شرايط منطقه و به‌طور كلي شرايط جهان دانست.
بازار سهام همواره تحت تاثير اخبار و شرايط مختلفي قراردارد كه اين اخبار مي‌تواند روند بازار سهام را تغيير دهد و به نوعي تعيين‌كننده مسير بورس تهران باشد. يكي از عوامل تاثيرگذار روي بازار سهام را مي‌توان شرايط منطقه و به‌طور كلي شرايط جهان دانست. از سوي ديگر برخي معتقدند بحران مالي جهاني تاثيري بر بورس ايران ندارد، كارشناسان بر اين باورند كه اين ادعا نمي‌تواند كاملاً دقيق باشد. به گفته آنها، اگرچه به دليل عدم سرمايه‌گذاري مستقيم شركت‌هاي ايراني در خارج از كشور، تاثير مستقيمي از بحران فعلي متوجه بورس ايران نيست، اما نمي‌توان تاثيرات غيرمستقيم آن را ناديده گرفت.
كارشناسان اقتصادي تاكيد دارند كه تنها در صورتي مي‌توان ادعا كرد بحران جهاني بر اقتصاد ايران بي‌تاثير است كه هيچ‌گونه مبادلات اقتصادي بين ايران و ساير كشورها وجود نداشته باشد و قيمت كالاهاي ايراني به قيمت‌هاي جهاني وابسته نباشد. به باور آنها، اين بحران مي‌تواند از دو مسير بر بورس تهران اثر بگذارد: نخست، از طريق كاهش سود شركت‌هاي بورسي و دوم، از طريق كاهش حجم نقدينگي كه مي‌تواند قيمت سهام را در سطح فعلي حفظ كند. اين دو عامل، به عقيده كارشناسان، ريسك‌هاي بالقوه‌اي هستند كه بورس ايران را در شرايط فعلي آسيب‌پذير مي‌سازند.عوامل مختلفي روي بازار سهام تاثير دارد كه مي‌توان به تغيير حكمراني يا رييس‌جمهور يك منطقه اشاره كرد بحران‌هاي انرژي، جنگ تجاري، بيماري‌هاي همه‌گير، تغييرات قيمت نفت و فلزات اساسي تحريم‌ها و امثال اين موارد تاثير مستقيمي بر روي بورس دارد و مي‌تواند تعيين‌كننده مسير باشد.بحران‌هاي انرژي و قيمتي: همانطور كه در گزارش‌هاي پيشين گفته شد نفت يكي از عوامل كليدي تاثيرگذار براي اقتصاد ايران است و مي‌تواند روند تمامي بازارها و خط روند اقتصاد را نيز تغيير دهد چرا كه اقتصاد ايران وابسته به نفت است و ايران يكي از بزرگ‌ترين توليد‌كنندگان نفت در جهان به شمار مي‌آيد .كاهش قيمت نفت در سطح جهاني مي‌تواند درآمدهاي ارزي ايران را كاهش دهد و اين موضوع تاثير منفي بر شركت‌هاي نفتي و پتروشيمي و پالايشي مي‌گذارد كه اغلب اين شركت ها در بورس فعال هستند. از سوي ديگر افزايش قيمت نفت مي‌تواند به نفع شركت‌هاي انرژي محور در بورس باشد اما ممكن است در اين ميان تشديد تحريم‌ها شرايط را وخيم كند بدين صورت كه تحريم‌هاي شركت های نفتي مي‌تواند سود شركت‌هاي انرژي محور را كاهش دهد.
دومين عامل را مي‌توان تحريم‌هاي بين‌المللي دانست. ايران به واسطه شرايط خود يكي از كشورهاي تحريم‌پذير است و اين تحريم‌ها باعث بحران‌هاي اقتصادي در كشور مي‌شود. محدوديت در دسترسي به بازارهاي جهاني سيستم مالي بورس را مختل مي‌كنند و باعث مي‌شود ميزان سرمايه‌گذاري در بورس به صورت چشمگيري كاهش يابد. از سوي ديگر صادرات محصولاتي مثل پتروشيمي و فولاد تا حدود زيادي كاهش پيدا مي‌كندو اين شركت‌ها با كاهش درآمد مواجه مي‌شوند كه اين مولفه نيز روي بورس اثر دارد از سوي ديگر اين عوامل دست به دست يكديگر مي‌دهند و مي‌توانند نا اطميناني در بازارهاي سرمايه‌گذاري را به وجود آورند.
يكي از عوامل جهاني تاثيرگذار بر سهام رامي‌توان جنگ‌ها و ريسك‌هاي سياسي دانست. ريسك ژئوپليتيك، به عنوان يك ريسك سيستماتيك ناشي از شوك‌هاي خارجي، به‌طور قابل‌توجهي بر بازارهاي مالي تأثير مي‌گذارد. اين ريسك كه عموماً با جنگ، تروريسم و درگيري‌هاي منطقه‌اي مرتبط است، عدم‌قطعيت را در بازارها افزايش مي‌دهد و بر تصميمات سرمايه‌گذاري و مصرف تأثير منفي مي‌گذارد. اين عدم‌قطعيت، مانع رشد اقتصادي و موجب كندي در فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌شود. تأثيرات ريسك ژئوپليتيك بر بازارها، هم آني و كوتاه‌مدت و هم ميان‌مدت و بلندمدت است و به‌شدت به انتظارات سرمايه‌گذاران وابسته است. در كوتاه‌مدت، وقوع يا حتي احتمال جنگ مي‌تواند به فروش گسترده سهام و گرايش به دارايي‌هاي امن‌تر مانند طلا، اوراق قرضه دولتي و برخي ارزهاي پناهگاه امن منجر شود. اما، با مشخص شدن دامنه درگيري يا تثبيت اوضاع، بازارها اغلب به سرعت بهبود مي‌يابند.
بورس از دريچه معاملات
تالار شيشه‌اي معاملات در دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه ۱۴ بهمن ماه تغيير روند داد و با سبزپوشي همراه بود. شاخص كل بورس تهران در اين روز با افزايش۱۲ هزار و ۷۱۸ واحدي معادل ۰.۴۶ درصدي همراه بود به تراز ۲ ميليون و ۷۷۶ هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز يك هزار و ۲۱۲ واحد افزايش داشت و به عدد ۸۷۰ هزار و ۳۸۱ واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس افزايش ۱۲۳ واحدي را ثبت كرد و در جايگاه ۲۶ هزار و ۵۵۵ واحدي ايستاد.
از ميان ۶۹۳ نماد بازار سرمايه در اين روز ۲۷۸ نماد مثبت و ۲۶۹ نماد منفي بودند. همچنين ۹۹ نماد معادل ۱۴ درصد از نمادها صف خريد را تجربه كردند و در مقابل ۱۱۹ نماد معادل ۱۷ درصد صف فروش را ثبت كردند.
در اين روز صنايع حفاري، بنادر و كشتيراني، مواد شيميايي-متنوع، فراورده‌هاي نفتي، نساجي، خرده‌فروشي باستثناي وسايل نقليه موتوري، چوب، ساير محصولات كاني غيرفلزي، لاستيك و پلاستيك، هتل و رستوران، فعاليت مهندسي، كاشي و سراميك، سيمان اهم وگچ، بيمه، زغال سنگ، ماشين آلات و توليد فلزات گرانبهاي غيراهن در اين روز ارزش بازار مثبت را تجربه كردند. به عقيده برخي از كارشناسان، بازار سهام به صورت موقت تغيير روند داده و نمي‌توان به مثبت يك روزه بازار سرمايه اميدوار بود و اگر شرايط تغيير كند و بورس مثبت مي‌شود. روز گذشته جلسه غير علني بررسي لوايح CFT و پالرمو در صحن مجلس بود. بررسي اين دو لايحه يكي از تصميمات سرنوشت ساز بر آينده بازار بانكي و مبادلات ايران است؛ اين دو لايحه بازار را به لحاظ فشار سياسي تحت تاثير قرار داد، گفتني است حذف اين دو مانع كه منجر خروج ايران از ليست سياه FATF را فراهم مي‌كند به تحريم‌هاي خودي خاتمه مي‌دهد و مي‌تواند به رونق مبادلات تجاري و بانكي منتهي شود. به گفته بسياري از كارشناسان به نتيجه رسيدن اين موضوع مي‌تواند ماهيت اقتصاد كشور و حتي پيش از ان بورس را مثبت سازد و شرايط خوبي براي بازارهالي مالي رقم بزند. به‌طور كلي بورس تهران به صورت جدي و اساسي درگير مشكلات سياسي است و به نتيجه رسيدن اين مولفه مي‌تواند شرايط جديدي براي بازار سهام رقم بزند. با پيروزي ترامپ در انتخابات امريكا و روي كار امدن ان به زودي شاهدتغييرات عمده در شرايط سياسي اغلب كشورهاي جهان خواهيم بود. هر نوع تغيير در سياست‌گذاري ممكن روي اقتصاد ايران تاثيرگذار باشد و با تنش مثبت و منفي در اقتصاد كشور نيز، بورس نيز دچار تغيير و تحول عمده خواهد بود.
به‌طور كلي تغييرات سياسي مي‌تواند در وهله نخست شرايط اقتصادي و پس از آن شرايط بورس را تغيير دهد و يك شرايط معاملاتي جديدي را پديد سازد.