فشارهاي اقتصادي و اجتماعي آستانه تحمل افراد را پايين آورده است
تقريبا هر چند روز يك بار اخباري در مورد رفتارهاي خشونت آميز با كادر درمان بيمارستان‌ها يا پرسنل اورژانس منتشر مي‌شود. اخباري كه نشان مي‌دهد اين رويه نه تنها رو به كاهش نيست كه روند افزايش آن باعث نگراني بخش عمده‌اي از پرسنل بخش درمان شده است.
كمبود پرسنل، كمبود تخت‌هاي بيمارستاني و انتظارهاي طولاني عامل اصلي بروز خشونت است
تقريبا هر چند روز يك بار اخباري در مورد رفتارهاي خشونت آميز با كادر درمان بيمارستان‌ها يا پرسنل اورژانس منتشر مي‌شود. اخباري كه نشان مي‌دهد اين رويه نه تنها رو به كاهش نيست كه روند افزايش آن باعث نگراني بخش عمده‌اي از پرسنل بخش درمان شده است. از قزوين و نكا تا اصفهان و تهران طي هفته گذشته شاهد حمله همراه بيماران به پرسنل درماني بوده‌اند. پرسنلي كه با وجود مشكلات بي‌شمار سعي در ارائه خدمات به بيماران دارند اما تاوان بي‌توجهي مسوولان و كمبودها را هم بايد با سپر بلا كردن خود بدهند. به گفته بسياري از كارشناسان حوزه روان آستانه تحمل افراد در جامعه به‌شدت پايين آمده و دلايلي مانند مشكلات اقتصادي و معيشتي سرمنشا بروز چنين رفتارهاي خشونت باري هستند اما مساله اينجاست كه چه راهكارهايي بايد براي برون رفت از اين وضعيت انديشيده شود. اينكه افراد پرخاشگر و تندخو شده‌اند و اينكه بروز چنين رفتارهايي بيشتر به دليل فشارهايي است كه در زندگي روزمره مجبور به تحمل آن هستند يك طرف ماجرا است و طرف ديگر آن بالا رفتن آمار حوادثي است كه به دليل همين خشونت‌ها رخ مي‌دهد و در مواردي كه البته كم نيستند حتي به قيمت جان افراد تمام مي‌شود. حالا اما معضل تازه جامعه ما خشونتي است كه نسبت به كادر درمان انجام مي‌شود. خشونت‌هايي كه زماني فقط كلامي بودند و حالا به آسيب‌هاي فيزيكي تبديل شده‌اند.
خشونت نسبت به كادر درمان و پرسنل اورژانس دو بخش دارد
عطا ميلاني، كارشناس بهداشت روان در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: مساله خشونت افراد با كادر درمان و پرسنل اورژانس را بايد به دو بخش تقسيم كرد؛ چرا كه دلايل اين اتفاق از اساس با هم متفاوت است. اما يك نقطه مشترك در اين ميان وجود دارد و آن هم كمبود در هر دو بخش درمان و اورژانس است. او مي‌افزايد: وقتي همراه بيمار به كادر درمان و پرسنل بيمارستاني پرخاش كرده يا آنها را مورد خشونت قرار مي‌دهد در واقع مساله هم نحوه رسيدگي به بيمار است. هم كيفيت خدماتي كه ارائه مي‌شود و هم هزينه‌هايي كه بيمار بايد براي دريافت خدماتي كه اغلب هم حرفه‌اي و راضي‌كننده نيست، پرداخت كند. اين كارشناس بهداشت روان ادامه مي‌دهد: چنين اتفاقاتي عموما در بخش دولتي رخ مي‌دهد، بيمارستان‌هاي بخش دولتي هم از كمبود پرسنل درماني رنج مي‌برند، هم از كمبود تخت براي بستري بيماران و از طرف ديگر اين بيمارستان‌ها كاملا رايگان نيستند و برخي از هزينه‌هاي درماني براي افراد بسيار گران تمام مي‌شود و تمام اين مسائل دست به دست هم مي‌دهند تا تحت شرايط فشار آستانه تحمل افراد پايين آمده و اقدام به پرخاشگري كنند. عطا ميلاني در بخش ديگري از سخنان خود به حملات خشونت بار برخي همراه مصدومان و بيماران به كادر اورژانس اشاره كرده و اظهار مي‌دارد: اما خشونتي كه نسبت به اعضاي اورژانس روا داشته مي‌شود، شكل ديگري دارد. افراد در شرايط استرس و اضطراب قرار مي‌گيرند و در اين شرايط كوچك‌ترين محركي مي‌تواند آنها را به واكنش وادارد. او مي‌گويد: عموما اورژانس با تاخير بر بالين افراد حاضر مي‌شود، اين تاخير هم از كمبود آمبولانس و كادر اورژانس نشأت مي‌گيرد هم از ترافيك و... در چنين شرايطي همراه بيمار كه فكر مي‌كند هر ثانيه براي عزيزش حياتي است تحت استرس و اضطراب شديد ممكن است دست به خشونت بزند.
نمي توانيم منكر بالا رفتن ميزان خشونت در جامعه باشيم
اين كارشناس بهداشت روان در ادامه اظهار مي‌دارد: اما اگر بخواهيم در مورد ميزان خشونت در جامعه بحث كنيم بايد اين حقيقت تلخ را بپزيريم كه طي سال‌هاي اخير به دليل مشكلات معيشتي و اقتصادي كه بر مردم تحميل شده ميزان خشونت در جامعه نيز افزايش چشمگيري داشته و تاب آوري مردم هر روز كمتر از روز قبل است.
او مي‌افزايد: اكثر نزاغ‌هاي خياباني تحت شرايطي بسيار ابتدايي شكل مي‌گيرند و خيلي وقت‌ها همين نزاع‌ها حتي به از دست رفتن جان يك انسان مي‌انجامد. مثل اتفاقي كه چند هفته پيش در يكي از شهرهاي شمالي كشور رخ داد و پدر و پسري بر اثر نزاغ خياباني كه به خاطر تصادف اتومبيل شروع شده بود جان خود را از دست دادند.
بي‌توجهي به افزايش خشونت در جامعه خطرناك است
ميلاني مي‌گويد: متاسفانه هيچ راهكاري براي برون رفت از اين وضعيت توسط مسوولان ارائه نمي‌شود. فشارهاي اقتصادي، اجتماعي و ... باعث شده تا مردم هر روز بيشتر و بيشتر آستانه تحمل خود را از دست بدهند. قوانين براي جلوگيري از اين وضعيت ضمانت اجرايي كافي را ندارند و از سوي ديگر تمامي عواملي كه براي اجراي قوانين و بازدارندگي در اين ارتباط وجود دارد در دسترس نيستند. او مي‌افزايد: در بسياري از مواقع اين اتفاق رخ داده كه نزاع‌هاي خياباني پليس با اينكه شاهد و ناظر است اما هيچ واكنشي نشان نمي‌دهد چرا كه هر عملي ممكن است براي نيروهاي پليس بارحقوقي داشته باشد. در حالي كه با توجه به اينكه ما با افزايش چنين وضعيتي مواجه هستيم بايد پروتكل‌هايي در اين باره براي نيروهاي پليس تدوين به آنها ابلاغ شود. رييس مركز روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت بهداشت به خبرآنلاين مي‌گويد: « بیشتر خشونت‌هايي كه عليه كادر درمان اتفاق مي‌افتد در بخش‌هاي بيمارستاني يا ارتباط به بخش‌هاي درمان ما رخ مي‌دهد و در بخش بهداشت خشونت‌ها به نوعي خشونت‌هاي كلامي و گذرا هستند اما خشونت‌هاي فيزيكي در بخش‌هاي درماني و از همه مهم‌تر در بخش اورژانس به وقوع مي‌پيوندد.»
دو عامل مهم شروع دعوا: كمبود تخت و تعداد بالاي همراه بيمار
از سوي ديگر حسين كرمانپور، رييس مركز روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت بهداشت، با اشاره به اين مساله كه هيچ آمار مشخصي از بروز اين خشونت‌ها عليه كادر درمان وجود ندارد، گفت: ميزان خشونت نسبت به كادر درمان يا بهتر است بگوييم كادر سلامت، در كشور افزايش داشته و خب اين مساله‌اي است كه در سراسر جهان وجود دارد و اين معضل مختص به ايران نيست و در برخي از مواقع اين خشونت منجر به قتل و مرگ و مير كادر سلامت شده است و به همين دليل در جهان به فكر برخورد با اين خشونت افتاده و قوانين سفت و سختي را وضع كرده و كشورهايي مثل هند، چين و ... اين خشونت را با همين قوانين كنترل كرده‌اند. او افزود: يكي از همين كشورهايي كه با وضع قوانين محكم مثل تعيين مجازات طولاني زندان، آمار خشونت عليه كادر سلامت را كنترل كرده و كاهش داده‌اند، كشور پاكستان در همسايگي ايران است. البته با توجه به افزايش ميزان خشونت عليه كادر سلامت وزارت بهداشت ايران نيز مطالعات جديدي را براي ارائه پيشنهادهای خود مبتني بر يك سري داده جهت ارائه به قوه قضاييه شروع كرده است و ۳ تا ۴ ماه آينده نهايي و ارائه مي‌شود. كرمانپور اظهار كرد: پيشنهاد كلي ما به قوه‌قضاييه اين است كه قوانين موجود كه حداقل مربوط به ۲۰ سال قبل و درباره مجازات توهين عليه كاركنان دولت است را بازنگري كرده و مجازات بازدارنده‌تري را براي موارد خشونت عليه كادر سلامت وضع كنند؛ قوانين موجود به هيچ‌وجه اثر بازدارندگي نداشته‌اند چون در صورت داشتن اثر بايد شرايط بهتر مي‌شد.
علت افزايش خشونت عليه كادر درمان چيست؟
رييس مركز روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت بهداشت در ادامه گفت: بیشتر خشونت‌هايي كه عليه كادر درمان اتفاق مي‌افتد در بخش‌هاي بيمارستاني يا ارتباط به بخش‌هاي درمان ما رخ مي‌دهد و در بخش بهداشت خشونت‌ها به نوعي خشونت‌هاي كلامي و گذرا هستند اما خشونت‌هاي فيزيكي در بخش‌هاي درماني و از همه مهم‌تر در بخش اورژانس به وقوع مي‌پيوندد. او افزود: براي بررسي دلايل بروز چنين اتفاقاتي علت وقوع خشونت در بيمارستان‌ها را از آمبولانس‌ها شروع مي‌كنيم؛ مردم با اتفاقي كه براي بيمارشان افتاده، حالت اضطرار و فشار دارند و در استرس وحشتناكي هستند كه فكر مي‌كنند جان بيمارشان به زودي از دست مي‌رود و خود را ذي‌حق مي‌دانند كه يك آمبولانس در كوتاهترين زمان ممكن برسد و بيمار آنها را جابه‌جا كند و با دير رسيدن آمبولانس واكنش خشونت‌آميزي دارند. كرمانپور ادامه داد: دير رسيدن آمبولانس به دلايلي چون كمبود آمبولانس در مسير بيمار، مزاحم تلفني‌هايي كه با اورژانس تماس مي‌گيرند و به دروغ درخواست كمك مي‌كنند، آدرس‌هاي اشتباه، ايجاد ترافيك در مسير ويژه اعزام آمبولانس توسط برخي از مردم و مواردي اينچنيني باعث بروز خشونت كلامي و بعد از آن درگيري فيزيكي همراهان بيمار با كادر درمان مي‌شود و در اين بين قطعا هيچ دليل فردي و شخصي وجود ندارد.
هزينه‌هاي درمان هم در بروز خشونت موثر است
كرمانپور در پاسخ به اين سوال كه مسائل مالي چقدر در بروز اين خشونت‌ها موثر است، اظهار داشت: الان قيمت خدمات درماني ارزان نيست و يكي از جاهايي كه احتمال درگيري لفظي و خشونت وجود دارد، زمان پرداخت وجوه است؛ چه كسي كه براي بيمار خود پول مي‌دهد و چه كسي كه مثل پزشك يا پرستار اين پول را دريافت مي‌كند. ممكن است خيلي از پرسنل ما هم به خاطر تامين مخارج زندگي دو،سه شيفته باشند و به دليل خستگي گاهي با همراهان بيمار درگير شوند. از سوي ديگر بيشترين عامل شروع خشونت تعداد زياد همراهان بيمار هستند و اينكه در اورژانس‌ها و بيمارستان‌ها به اين مساله كه هر بيمار تنها يك همراه داشته باشد، به دليل جلوگيري از وقوع خشونت‌هاي احتمالي است.