ترامپ عليه همه، همه عليه ترامپ
رييس‌جمهور جديد امريكا كه از چند روز قبل و پس از يك دوره چهار ساله، بار ديگر كار خود را در كاخ سفيد آغاز كرده، اين‌بار نيز با شگفتي‌هايي تازه در عرصه حاضر شده است.
رييس‌جمهور جديد امريكا كه از چند روز قبل و پس از يك دوره چهار ساله، بار ديگر كار خود را در كاخ سفيد آغاز كرده، اين‌بار نيز با شگفتي‌هايي تازه در عرصه حاضر شده است. هرچند در ابتدا به نظر مي‌رسيد كه ترامپ با تجربه چهار سال نخست خود، اين‌بار قدري آرام‌تر برخورد كرده و با نظم جهاني كنار خواهد آمد، اما نه تنها اين پيش‌بيني فعلا به جايي نرسيده كه حتي به نظر مي‌رسد كه ترامپ با هم‌پيمانان امريكا نيز سر سازش نخواهد داشت.
موضوعي كه در كوتاه‌مدت خود را نشان داده، جنگ تعرفه‌اي است كه ترامپ از چند ماه قبل وعده آن را داده بود و حالا آن را به مرحله اجرا رسانده است. ترامپ در هفته‌هاي گذشته بارها گفته بود كه شرايط و سياست‌هاي ايجاد شده از سوي دولت بايدن به ضعف اقتصاد امريكا انجاميده و اين كشور را به بستري براي واردات كالاهاي ارزان قيمت تبديل كرده است. از اين رو او اعلام كرده كه براي واردات بسياري از كالاها به امريكا تعرفه وارداتي وضع مي‌كند و در نخستين گام اين ايده براي دو همسايه امريكا يعني كانادا و مكزيك رخ داده است. موضوعي كه در همان زمان كوتاه نيز تبعات خود را آشكار كرده است. رييس‌جمهور امريكا شروع اعمال تعرفه‌هاي گسترده عليه محصولات وارده از سوي كشورهاي كانادا، مكزيك و چين را اعلام و جنگ اقتصادي خود عليه اين كشورها را رسما آغاز كرد. اما به اذعان كارشناسان، تعرفه‌هاي او عواقبي «مهلك» براي اقتصاد امريكا به همراه خواهد داشت. با وجود هشدار اقتصاددانان امريكايي دربرابر جنگ اقتصادي «دونالد ترامپ»، رييس‌جمهور امريكا و عواقب تصميم او عليه اقتصاد امريكا، او شامگاه يكشنبه از تصميم خود براي اعمال تعرفه‌هاي گسترده عليه «سه شريك تجاري» امريكا دفاع كرد. او در شبكه اجتماعي «تروث سوشال» نوشت: «لابي تعرفه‌ها به رهبري وال استريت ژورنال، جهاني‌گرا و هميشه اشتباه، سخت تلاش مي‌كند تا تلاش كشورهايي مانند كانادا، مكزيك، چين و بسياري از كشورهاي ديگر را كه نمي‌توان نام برد در حوزه تجارت، جرايم و مواد مخدر و ديگر سموم عليه امريكا توجيه كند.» ترامپ مدعي شد: «آن روزها تمام شد! ايالات متحده امريكا با كانادا، مكزيك و چين (و تقريبا همه كشورها!) كسري‌هاي عمده دارد، ۳۶ تريليون دلار بدهكار است و ما ديگر «كشور احمق» نخواهيم بود. محصول خود را در ايالات متحده امريكا بسازيد و هيچ تعرفه‌اي وجود نخواهد داشت! چرا ايالات متحده بايد تريليون‌ها دلار را در يارانه دادن به كشورهاي ديگر از دست بدهد و چرا اين كشورهاي ديگر بايد بخش كوچكي از هزينه‌اي را كه شهروندان ايالات متحده براي داروها و داروها مي‌پردازند، به عنوان مثال بپردازند؟»
او مشابه سخنان خود در طول مراسم تحليف خود نوشت: «اين دوران طلايي امريكا خواهد بود! آيا مقداري درد و رنج وجود خواهد داشت؟ بله، شايد (و شايد نه!) اما ما دوباره امريكا را بزرگ خواهيم كرد و همه اين اقدامات ارزش قيمتي را خواهد داشت كه بايد پرداخت شود. ما كشوري هستيم كه اكنون با عقل سليم اداره مي‌شود و نتايج فوق‌العاده خواهد بود!!!» ترامپ مدعي شد: «ما صدها ميليارد دلار براي يارانه دادن به كانادا مي‌پردازيم. چرا؟ هيچ دليلي وجود ندارد. ما به چيزي كه آنها دارند، نياز نداريم. ما انرژي نامحدودي داريم، بايد خودروهاي خود را بسازيم و چوب بيشتري نسبت به آنچه مي‌توانيم، استفاده كنيم، داريم. بدون اين يارانه عظيم، كانادا به عنوان يك كشور قابل دوام ديگر وجود نخواهد داشت.» او مجددا با تكرار اظهارات گذشته خود ادعا كرد: «خشن اما واقعي! بنابراين كانادا بايد پنجاه و يكمين ايالت گرامي ما شود. ماليات بسيار كمتر و حفاظت نظامي بسيار بهتر براي مردم كانادا و بدون هرگونه تعرفه!» اين ادعا درحالي است كه مردم كانادا مخالف از دست دادن كشور خود و تبديل شدن به ايالتي از امريكا هستند. از طرفي، اظهارات ترامپ حتي صداي كارشناسان امريكايي و نشريه امريكايي «هيل» را درآورده است. نشريه «هيل» كه به كنگره امريكا وابسته است، در گزارشي با اشاره به اظهارات ترامپ نوشت: «ترامپ در شبكه اجتماعي اعلام كرد كه تعرفه‌هاي ۲۵ درصدي عليه مكزيك، كانادا و تعرفه‌اي ۱۰ درصدي عليه چين اعمال كرده است. اين به شروع جنگ اقتصادي گسترده خواهد انجاميد.» نشريه امريكايي افزود: «به ادعاي ترامپ، در صورت جابه‌جايي كارخانه‌ها به امريكا، آنها تعرفه‌اي نخواهند پرداخت.» هيل همچنين با اشاره به خواست ترامپ براي تبديل كانادا به ۵۱امين ايالت امريكا نوشت: «شهروندان و مقامات امريكا اعلام كرده‌اند كه آنها اجازه نخواهند داد تا كانادا به امريكا الحاق شود.» «دونالد ترامپ»، رييس‌جمهور امريكا كه براي وادار ساختن مكزيك و كانادا به اقدام در زمينه ممانعت از سرازير شدن مواد مخدر قاچاق و مهاجران غيرقانوني از مرزهاي‌شان تعرفه گمركي ۲۵ درصدي بر واردات از اين كشورها اعمال كرده، آفريقاي جنوبي، يكي از كشورهاي گروه بريكس را نيز تهديد به قطع تمامي كمك‌هاي مالي در آينده كرده است. نشريه ديلي ميل با انتشار اين مطلب گزارش داد: ترامپ دولت آفريقاي جنوبي را به دليل آنچه «نقض حقوق بشر» خوانده، با اين اقدام اقتصادي تهديد كرده است. او در اولين ماه از بازگشت خود به كاخ سفيد، تعرفه‌هاي گمركي واردات از برخي كشورهاي خارج، از جمله مكزيك و كانادا را افزايش داد كه اقدامات متقابل اين كشورها را به همراه داشت. اين رويكرد در امريكا موجب شده تا بسياري از كشورها نسبت به اين تصميمات واكنش نشان دهند و مكزيك يكي از اصلي‌ترين اين كشورهاست. با اجرايي شدن فرمان «دونالد ترامپ» براي اعمال تعرفه‌هاي ۲۵ درصدي عليه مكزيك و كانادا و تعرفه‌هاي ۱۰ درصدي بر كالاهاي چين، «كلوديا شينباوم»، رييس‌جمهور مكزيك اظهار داشت: «تعرفه‌هاي 25 درصدي ايالات متحده تاثير شديدي بر اقتصاد ايالات متحده و مكزيك خواهد داشت.» او افزود: «ايالات متحده هيچ كاري براي توقف فروش غيرقانوني مواد مخدر در كشور خود انجام نداده است. حاكميت مكزيك قابل مذاكره نيست.» ايالات متحده با اختلاف بسيار مهم‌ترين بازار خارجي مكزيك است و مكزيك در سال ۲۰۲۳ از چين به عنوان مقصد اصلي صادرات ايالات متحده پيشي گرفت. به گفته منابع آگاه، مكزيك در حال آماده‌سازي تعرفه‌هاي تلافي‌جويانه بر واردات از ايالات متحده است كه از ۵ درصد تا ۲۰ درصد، بر گوشت خوك، پنير، محصولات تازه، فولاد و آلومينيوم اعمال مي‌شود. آنها گفتند كه صنعت خودرو در ابتدا معاف خواهد بود. در همين رابطه «مارسلو ابرارد»، وزير اقتصاد مكزيك در شبكه ايكس نوشت: تعرفه‌هاي ترامپ «نقض فاحش» توافق امريكا، مكزيك و كاناداست. ابرارد گفت: «طرح بي‌در حال انجام است. ما پيروز خواهيم شد!» روز يكشنبه فرمانداران ۳۱ ايالت مكزيك و مكزيكو سيتي در بيانيه مشتركي كه توسط سياستمداران از سراسر طيف‌هاي سياسي امضا شد، از شينباوم حمايت كردند. در اين بيانيه آمده است: «ما به‌شدت اتهاماتي را كه حاكي از وجود ارتباط بين دولت ما و كارتل‌هاي قاچاق مواد مخدر است، محكوم مي‌كنيم. اين ادعاها نه تنها بي‌اساس هستند، بلكه تلاش‌هاي عمده و قابل تاييد مكزيك براي مبارزه با جرايم سازمان‌يافته را ناديده مي‌گيرند.» گزارش‌هاي رسانه‌هاي مكزيكي حاكي از آن است كه دولت شينباوم براي تعرفه‌هاي ترامپ كه همچنين عليه كانادا و چين اعمال شد، آماده شده بود و يكسري اقدامات متقابل را اعلام مي‌كند. اما ادعاي صريح ايالات متحده مبني بر اينكه دولت مكزيك با گروه‌هاي قاچاق مواد مخدر متحد شده است، به نظر مي‌رسد كه مقامات را برآشفته كرده است. صفحات اول روزنامه‌هاي مكزيكي در روز يكشنبه با اشاره به ادعاي «دولت مواد مخدر» كه از سمت ترامپ مطرح شده بود، پر شده بود. روزنامه «ال يونيورسال» مكزيك در گزارشي نوشت: «آنچه به نظر مي‌رسيد يك بحران تجاري و اقتصادي است كه به يك موضوع كاملا سياسي تبديل شده است.» روزنامه چپگراي «لاجورنادا» نوشت: «مكزيك خواهان احترام است! پس از حمله ترامپ» يك تصوير كاريكاتوري هم ترامپ را به عنوان غارنشيني نشان داد كه روي چماق آن عبارت «تعرفه‌ها» نقش بسته بود.
رابرت هابك، معاون صدراعظم و وزير اقتصاد آلمان گفت كه كشورهاي اروپايي در واكنش به اعمال تعرفه‌هاي گمركي بر كالاهاي اتحاديه اروپا از سوي رييس‌جمهور امريكا، آماده اعمال تعرفه‌هاي گمركي بر كالاهاي امريكايي هستند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا پيش تر گفته بود كه بر كالاهاي اتحاديه اروپا تعرفه اعمال خواهد كرد، زيرا بروكسل نگرش «وحشتناكي» نسبت به واشنگتن دارد.به گزارش ريانووستي، هابك در اين باره گفت: به عنوان اروپا، ما براي اعمال تعرفه‌هاي تلافي جويانه آماده هستيم. امريكايي‌ها بايد بدانند اين يك جايگزين بسيار بد است. ما اين را براي امريكايي‌ها توضيح خواهيم داد: شما هم چيزي براي از دست دادن داريد. به گفته هابك، اقتصاد آلمان آسيب پذيرترين اقتصاد اروپا در اين زمينه است. رييس‌جمهور امريكا اعلام كرد كه تعرفه‌هاي گمركي را بلافاصله بر انگليس اعمال نخواهد كرد و اين موضوع را مطرح كرد كه اتحاديه اروپا مي‌تواند مشمول عوارض مشابه براي كانادا، مكزيك و چين شود. در اين ميان چين كه احتمالا اصلي‌ترين هدف ترامپ از جنگ اقتصادي جديد است، پيشنهاد همكاري جديد داده است. روزنامه امريكايي وال‌استريت ژورنال به نقل از منابع آگاه گزارش كرد، پيشنهاد اوليه كه چين در برابر تعرفه‌هاي اعمال شده دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا ارايه كرده، بر احياي توافق تجاري «فاز يك» متمركز است كه در سال ۲۰۲۰ در دوره اول رياست‌جمهوري ترامپ امضا شد. همچنين اين روزنامه نوشت: بخش‌هاي ديگر اين طرح چين شامل تعهد به عدم كاهش ارزش يوان، پيشنهاد سرمايه‌گذاري بيشتر در ايالات‌متحده و تعهد به كاهش صادرات مواد تشكيل‌دهنده ماده مخدر فنتانيل خواهد بود. ترامپ، روز شنبه، ۲۵ درصد تعرفه بر واردات مكزيك و كانادا و همچنين ۱۰ درصد تعرفه بر واردات كالاهاي چين را براي مقابله با ورود ماده افيوني مرگبار فنتانيل و مهاجران غيرقانوني اعمال كرد. چين اعمال تعرفه بر واردات خود را محكوم كرد و نسبت به فنتانيل واكنش نشان داد و درها را براي مذاكره با امريكا باز گذاشت تا از درگيري بيشتر جلوگيري كند. در مقابل، كانادا، متحد ديرينه ايالات‌متحده، تعرفه‌هاي تلافي‌جويانه ۲۵ درصدي را بر ۱۵۵ ميليارد دلار كانادا (۱۰۵.۱۷ ميليارد دلار امريكا) از كالاهاي امريكايي اعمال كرد. «فاز يك» توافق تجاري ترامپ با پكن در سال ۲۰۲۰، به جنگ تعرفه‌اي تقريبا دو ساله در آن زمان پايان داد. اين قرارداد چين را ملزم مي‌كرد كه خريدهاي صادراتي ايالات‌متحده را به ميزان ۲۰۰ ميليارد دلار در مدت دو سال افزايش دهد، اما با شيوع همه‌گيري كوويد-۱۹، پكن نتوانست به اهداف خود دست يابد. رويترز در ژانويه گزارش كرد كه ترامپ به دفتر نماينده تجاري ايالات متحده امريكا (USTR) دستور داده است تا عملكرد چين را تحت اين توافق تجاري، ارزيابي كند. در اين گزارش همچنين آمده است كه پكن قصد دارد تا تيك‌تاك را تا حد زيادي به عنوان «موضوع تجاري» تلقي كند، به اين معني كه به سرمايه‌گذاران شركت فناوري چيني بايت‌دنس (ByteDance)، اجازه مي‌دهد تا با خريداران علاقه‌مند در ايالات‌متحده امريكا، مذاكره كند. ترامپ قبلا گفته بود كه در حال مذاكره با چندين نفر بر سر خريد تيك‌تاك ازجمله مايكروسافت است و همچنين تمايل دارد كه شاهد جنگ قيمت بر سر اين برنامه باشد. در همين شرايط، خوزه رائول مولينو، رييس‌جمهور پاناما پس از گفت‌وگو با ماركو روبيو، وزير امور خارجه امريكا گفت: دولت پاناما يادداشت‌تفاهم با چين در مورد طرح «كمربند و جاده» را تمديد نخواهد كرد. رييس‌جمهور پاناما پس از گفت‌وگو با وزير خارجه امريكا كه به پاناما رفته است، گفت: من تصميم مهمي گرفته‌ام و آن را به شما اطلاع مي‌دهم. دولت من يادداشت‌تفاهم ۲۰۱۷ در مورد طرح كمربند و جاده چين را تمديد نخواهد كرد. اين درست است. ما احتمال پايان پروژه را زودتر از موعد بررسي خواهيم كرد، اما من فكر مي‌كنم كه اين بايد يك يا دو سال ديگر تمديد شود. رييس‌جمهور پاناما همچنين گفت: كانال پاناما تحت مديريت ما باقي خواهد ماند و من در ديدار با وزير روبيو احساس نكردم كه تهديدي براي آن وجود دارد. ابتكار كمربند و جاده چين با هدف اتصال ۶۵ كشور در سراسر جهان از طريق زيرساخت‌هاي ديجيتال و فيزيكي، از جمله ساخت جاده‌ها، بنادر و شبكه‌هاي مخابراتي، فرصت‌هاي اقتصادي براي توسعه زيرساخت‌ها را براي اين كشورها فراهم مي‌كند. به اين ترتيب نخستين روزهاي دوره تازه ترامپ در كاخ سفيد به زلزله‌اي در اقتصاد جهاني تبديل شده و با توجه به اينكه بسياري از كشورهاي تهديد كرده‌اند كه مقابله به مثل خواهند كرد، بايد ديد كه در نهايت چه سرنوشتي پيش روي جنگ اقتصادي جديد قرار خواهد گرفت.