معضل بورس با نبود پول

چهارسالي مي‌شود كه بورس تهران در انتظار ورود نقدينگي قدرتمند نشسته و تا به امروز به واسطه نبود پول نتوانسته يك روند مشخص روبه بالايي را طي كند. نيمه پاياني سال ۹۸ دولت دوازدهم مردم را به بورس دعوت كرد و به واسطه تبليغات گسترده دولت در اين حوزه شاهد ورود پول‌هاي خرد و سنگين به اين بازار بوديم، اين روند تا تابستان سال ۹۹ ادامه داشت و دولت توانست از شرايط پيش آمده تا حدود زيادي استفاده كند. به گفته برخي از كارشناسان دولت در آن سال به واسطه بورس توانست تا حدود زيادي كسري بودجه خود را جبران كند كه اين موضوع به زيان بورس تمام شد. چندين ماه بورس تهران با فراوانی نقدينگي مواجه بود و تمامي نقدينگي موجود در همه بازارها به سمت و سوي بورس روانه شد. اما تابستان سال ۹۹ همه‌چيز تغيير كرد و با سقوط يك‌باره بورس تمامي نقدينگي از بازار خارج شد و ديگر تا به امروز نقدينگي سنگيني توسط سهامداران حقيقي وارد بازار نشده است. با سقوط بازار سهام در سال ۹۹ اعتماد نيز از بورس خارج شد و روزهاي طلايي بازار سهام تبديل به روزهاي تلخ شد. دولت دوازدهم وضعيت باعث شد وضعيت بدي براي بازار سهام رقم بخورد و روزهاي طلايي بورس تبديل به روزهاي تلخ شود و اين تلخي حدود ۴ سال ادامه‌دار باشد. اين چهارسال روزگار تلخ نقدينگي را از بورس فراري داد و باعث شد ديگر سهامداران نسبت به اين بازار اعتمادي نداشته باشند. كارشناسان اقتصادي عقيده دارند كه كاهش ورود نقدينگي به بورس، ناشي از شرايط كلي اقتصاد كشور، تورم بالا، نوسانات نرخ ارز و همچنين بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران به دليل ناپايداري‌هاي بازار است. اين موضوع باعث شده تا بسياري از سهام‌ها با وجود پتانسيل رشد، در سطوح قيمتي پايين معامله شوند و شاخص كل بورس نيز نتواند روند پايداري را تجربه كند. در سوي ديگر برخي از فعالان بورسي عقيده دارند بهبود شرايط بورس نيازمند اتخاذ سياست‌هاي كلان اقتصادي از سوي دولت و بانك مركزي است تا با تزريق نقدينگي هدفمند و ايجاد ثبات در بازارهاي موازي، زمينه براي بازگشت اعتماد سرمايه‌گذاران فراهم شود. در غير اين صورت، روند فعلي ممكن است به تشديد ركود در بازار سرمايه منجر شود. كاهش نقدينگي به معناي كمبود منابع مالي در دست سرمايه‌گذاران و معامله‌گران است كه اين امر منجر به كاهش تقاضا براي خريد سهام و ساير دارايي‌ها مي‌شود. در چنين شرايطي، فشار فروش افزايش يافته و بازار تمايل به نزولي شدن پيدا مي‌كند. به‌طور كلي، نقدينگي پايين باعث كاهش حجم معاملات و افزايش نوسانات قيمتي مي‌شود، چرا كه خريداران و فروشندگان كمتري در بازار حضور دارند. اين موضوع مي‌تواند اعتماد سرمايه‌گذاران را كاهش داده و روند بازار را به سمت ركود سوق دهد. در نتيجه، نبود نقدينگي كافي در بازارهاي مالي، به‌خصوص بورس، مي‌تواند به عنوان يك عامل كليدي در شكل‌گيري روندهاي نزولي عمل كند. البته نكته قابل توجه اينجاست كه حمايت‌هاي بازار سرمايه نبايد در نقش دستكاري در بازارها باشد؛ چراكه در دولت‌هاي پيشين برخي از حمايت‌ها در نقش دستكاري در بورس بود و باعث شده اعتماد سرمايه‌گذاران نسبت به اين بازار كاهش بسيار جدي داشته باشد. حمايت‌ها از بازار سرمايه تنها نبايد در نقش دخالت يا دستكاري باشد چراكه در كوتاه‌مدت مي‌تواند اثرگذار باشد و در بلندمدت باعث مي‌شود كه روزهاي بازار سهام تلخ شود. حمايت از بازار سرمايه بايد حمايت از صنايع باشد تا در گام نخست اقتصاد كشور جان بگيرد و در گام دوم بورس تهران بتواند روند صعودي و سودسازي را تجربه كند. درحال حاضر بسياري از صنايع بازار سرمايه با قيمتي كمتر از ارزش واقعي خود در بازار معامله مي‌شوند كه اين موضوع باعث شده در بلندمدت سرمايه گذاران از بورس خارج شوند؛ چراكه عقيده دارند كه بازار روند صعودي خوبي را تجربه نمي‌كند و به همين واسطه خريد سهام در كف ارزشي نيز سودسازي قابل توجهي نخواهد داشت. به‌طور كل بايد تاكيد داشت كه مشكل درحال حاضر بازار سرمايه نبود نقدينگي است و اگر پول با قدرت بالايي وارد اين بازار شود روزهاي طلايي بورس نيز آغاز خواهد شد و روند اصلاحي جاي خود را به يك روند صعودي پايدار مي‌دهد.

بورس از نگاه معاملات

طي سومين روز كاري هفته يعني دوشنبه ۱۵ بهمن ۱۴۰۳، شاخص كل بورس تهران با افزايش ۳ هزار و ۶۶۲ واحدي نسبت به معاملات روز گذشته به تراز ۲ ميليون و ۷۸۰ هزار واحدي رسيد. از سوي ديگر شاخص كل هم وزن رفتاري برخلاف شاخص كل داشت و با ثبت كاهش ۸۸ واحدي به تراز ۸۷۰ هزار وو ۲۹۰ واحد رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس ۱۰۶ واحد افزايش داشت و به تراز ۲۶ هزار و ۶۶۲ واحدي رسيد. از ميان ۷۰۰ نماد در بازار سرمايه در اين روز ۲۵۴ نماد مثبت و ۲۹۲ نماد منفي بودند. همچنين ۱۰۸ نماد معادل ۱۵ درصد از نماد صف خريد را تجربه و ۱۱۸ نماد معادل ۱۷ درصد از نمادها صف فروش را تجربه كردند. در ميان صنايع بورسي پتروشيمي‌ها كه به تازگي بازگشايي شدند همچنان نقدينگي موجود در بازار را به سمت خود جذب كرده و شاهد تداوم صف‌هاي خريد در برخي از نمادهاي اين گروه هستيم. نگاهي به نمادهاي با بيشترين تاثير مثبت بر شاخص نيز اين موضوع را تاييد مي‌كند و سهامي از قبيل نوري، پارس، جم و بوعلي را در تابلو مي‌بينيم. اين در حالي است تعداد نمادهاي مثبت از تعداد نمادهاي منفي پيشي گرفت اما تعداد صف‌هاي فروش همچنان بيشتر از صف‌هاي خريد است. همچنين ارزش معاملات كل بازار روز دوشنه ۱۴ هزار و ۱۳۶ ميليارد تومان بود كه از اين مقدار سهم معاملات خرد (سهام، حق تقدم و صندوق‌هاي سهامي) نزديك به ۷ هزار ميليارد تومان بود. با اين وجود خروج نقدينگي از معاملات خرد براي ششمين روز متوالي ادامه يافت و در اين روز نيز ۳۳۱ ميليارد تومان ديگر از معاملات خرد خارج شد. اين در حالي است كه در صندوق‌هاي طلا كه ورود پول به آنها در روز يكشنبه ركورد زد و دوشنبه نيز شاهد ورود پول هستيم و تا اين لحظه حدود ۶۰۰ ميليارد تومان نقدينگي به اين صندوق‌ها وارد شده است. سهم صندوق‌هاي درآمد ثابت از جذب نقدينگي تا اين لحظه حدود ۲۵۰ ميليارد تومان بوده است.